ΠΟΤΕ Η ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ

Η ενσυναίσθηση θεωρείται μία από τις πιο θετικές και ζωτικές ικανότητες του ανθρώπου. Ειδικοί, όμως, υποστηρίζουν ότι αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί να κάνει ορισμένους πολύ επικίνδυνους.

Η ενσυναίσθηση θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές ικανότητες των ανθρώπων, και όχι αδίκως. Τα άτομα με ενσυναίσθηση μπορούν να κατανοούν ή να νιώθουν τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων, να συμπάσχουν μαζί τους και να προσφέρουν βοήθεια. Τι είναι, όμως, η ενσυναίσθηση; 

Η ενσυναίσθηση μπορεί να αναφέρεται στην ικανότητα να μοιραζόμαστε συναισθήματα, δηλαδή στη «συναισθηματική ενσυναίσθηση» (νιώθουμε τι περνούν οι άνθρωποι σαν να το βιώνουμε εμείς οι ίδιοι). Μπορεί όμως να είναι και η ικανότητα κατανόησης του μυαλού των άλλων ανθρώπων, η οποία αποκαλείται «γνωστική ενσυναίσθηση» (κατανοούμε τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων χωρίς να τα νιώθουμε εμείς οι ίδιοι).

Η «σκοτεινή ενσυναίσθηση» είναι η πιο επικίνδυνη μορφή

Η σκοτεινή ενσυναίσθηση είναι το ένα από τα πιο επικίνδυνα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης προσωπικότητας.

Γενικά, επικρατεί η ιδέα ότι οι άνθρωποι με «σκοτεινά» χαρακτηριστικά έχουν έλλειψη ενσυναίσθησης, ότι δεν καταλαβαίνουν ή δεν νιώθουν δηλαδή τους ανθρώπους γύρω τους. Να ξεκαθαρίσουμε ότι όταν αναφερόμαστε σε «σκοτεινά» χαρακτηριστικά, τα οποία είναι καθορισμένα απο τους επιστήμονες, εννοούμε στοιχεία της προσωπικότητας που παραπέμπουν στην ψυχοπάθεια, τον μακιαβελισμό και τον ναρκισσισμό, ενώ πρόσφατα έχει προταθεί να συμπεριληφθεί και ο όρος σαδισμός.

Ελένη Καστρινογιάννη

Ωστόσο, η παραπάνω ιδέα, ότι δηλαδή τα άτομα με «σκοτεινά» χαρακτηριστικά δεν έχουν ενσυναίσθηση, φαίνεται όχι μόνο να διαψεύδεται, αλλά και να ισχύει μάλλον το αντίθετο. Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Personality and Individual Differences, διαπιστώθηκε ότι άτομα με σκοτεινά χαρακτηριστικά μπορεί να έχουν ικανότητες ενσυναίσθησης πάνω από τον μέσο όρο. Όπως σημείωσαν οι μελετητές, «κατά κάποιον τρόπο είναι λογικό, γιατί για να χειραγωγήσει κανείς τους άλλους για προσωπικό όφελος ή σε ακραίες περιπτώσεις ακόμη και για να απολαύσει τον πόνο τους, πρέπει να έχει την ικανότητα να τους καταλαβαίνει».

Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «σκοτεινή ενσυναίσθηση» (dark empathy) ενώ τα πρόσωπα που συγκεντρώνουν αυτά τα χαρακτηριστικά είναι οι λεγόμενοι «σκοτεινοί ενσυναισθητικοί» (dark empaths). Γιατί αυτό είναι τόσο επικίνδυνο; Επειδή αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν και να βλάψουν τους γύρω τους, χωρίς εκείνοι να το καταλάβουν.

Όπως ισχυρίζονται οι επιστήμονες, αυτός ο τύπος προσωπικότητας μπορεί να είναι πιο επικίνδυνος από τον ναρκισσισμό, επειδή είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί. Οι «dark empaths» χρησιμοποιούν λιγότερο προφανείς και πιο κρυφές τακτικές σε σύγκριση με τους ναρκισσιστές, οι οποίες είναι πιο δύσκολο να διαπιστωθούν.

Τα χαρακτηριστικά των «dark empaths»

– Έχουν σαρκαστικό χιούμορ

Σύμφωνα με το PsychCentral, οι «dark empaths» τείνουν να χειραγωγούν τους υπόλοιπους. Μια τακτική χειραγώγησης είναι μεταξύ άλλων το καυστικό χιούμορ, αφού είναι ένας έμμεσος αλλά αποτελεσματικός τρόπος να επηρεάσουν κάποιον. Ένα δείγμα σκοτεινής ενσυναίσθησης είναι για παράδειγμα όταν κάποιος αστειεύεται για άτομα που θεωρεί κατώτερα.

– Προσπαθούν να κάνουν τους ανθρώπους γύρω τους να νιώσουν ενοχές

Όπως λένε οι επιστήμονες, η δημιουργία συναισθημάτων ενοχής είναι μια άλλη κοινή τακτική χειραγώγησης για τους «dark empaths». Ειδικοί σημειώνουν ότι οι σκοτεινοί ενσυναισθητικοί μπορούν να κατανοήσουν γνωστικά τα συναισθήματα κάποιου άλλου και επομένως να φανούν ότι επενδύουν σε μια σχέση, αλλά όταν πρόκειται να υποστηρίξουν ένα αγαπημένο πρόσωπο, μένουν άπραγοι.

– Κουτσομπολεύουν συνεχώς

Επίσης, έχουν την τάση να θέλουν να δείχνουν καλοί, αλλά μόλις οι υπόλοιποι «γυρίσουν την πλάτη» κουτσομπολεύουν και σχολιάζουν. Γενικά, τα άτομα αυτά εστιάζουν σε ό,τι μπορούν να κερδίσουν από τις σχέσεις. Όταν δεν παίρνουν αυτό που θέλουν, μπορούν να ενεργήσουν με εκδικητικούς τρόπους, όπως το να μιλούν πίσω από την πλάτη και να σχολιάζουν αρνητικά, αποκρύπτοντας την αλήθεια.

– Είναι ευχάριστοι μέχρι να πάρουν αυτό που θέλουν

Όπως αναφέραμε, τα άτομα αυτά επιδιώκουν να επωφεληθούν από τις σχέσεις που δημιουργούν. Προκειμένου να επιτύχουν τον σκοπό τους ή να πάρουν αυτό που θέλουν, είναι ευχάριστα. Εάν, όμως, η έκβαση των γεγονότων δεν είναι αυτήν που θα ήθελαν, τότε λειτουργούν εκδικητικά.