ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΧΕΣ ΣΚΕΦΤΕΙ

Η ομαδική ψυχοθεραπεία, ή αλλιώς group therapy, μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Ελλάδα αλλά όσοι την επιλέξουν ενδέχεται να αποκομίσουν οφέλη που ίσως δεν είχαν φανταστεί.

Το έχουμε δει να συμβαίνει σε πολλές αμερικάνικες ταινίες, όταν μετά από συνεχόμενες αποτυχίες η πρωταγωνίστρια αποφασίζει να μοιραστεί τους φόβους και τις σκέψεις της με ανθρώπους με παρόμοια προβλήματα. Είναι η κλασική κομβική στιγμή που κάθεται μπροστά σε μια ομάδα ανθρώπων και συστήνει τον εαυτό της και μιλάει για τα προβλήματά της.

Μοιάζει να καταφεύγει σε αυτό που ονομάζουμε «ομαδική ψυχοθεραπεία». Τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι φόβοι της εκφράζονται στο πλαίσιο μιας ομάδας ανθρώπων υπό την καθοδήγηση ενός ειδικού θεραπευτή.

Ειδικότερα, στο group therapy ορισμένες ομάδες μπορεί να έχουν περισσότερους από έναν θεραπευτές ενώ τα μεγέθη των ομάδων ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο της ψυχοθεραπείας. Για παράδειγμα, η ψυχοθεραπεία ζευγαριών, η οποία αποτελεί έναν τύπο ομαδικής ψυχοθεραπείας, αποτελείται από δύο άτομα.

Οι ερευνητές που μελετούν την αποτελεσματικότητα της ομαδικής ψυχοθεραπείας γενικά συνιστούν την ύπαρξη 6 έως 12 ατόμων ανά ομάδα.

Όσα πρέπει να ξέρετε για τo group therapy

1. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην ομαδική ψυχοθεραπεία και στις ομάδες υποστήριξης

Όπως αναφέρει το αμερικανικό ακαδημαϊκό ιατρικό κέντρο Mayo Clinic, υπάρχει σημαντική διαφορά ανάμεσα στην ομαδική ψυχοθεραπεία (group therapy) και στις ομάδες υποστήριξης (support groups), παρόλο που μερικοί άνθρωποι τείνουν να τα συγχέουν. Αυτό ίσως συμβαίνει επειδή η γενική ιδέα και των δύο ειδών ψυχικής υποστήριξης είναι παρόμοια: να συγκεντρωθούν άνθρωποι με παρόμοια προβλήματα ή εμπειρίες, προκειμένου να τα επεξεργαστούν και να μπορέσουν να τα ξεπεράσουν και να προχωρήσουν. Ωστόσο, το στήσιμο των συνεδριών είναι διαφορετικό.

Η ομαδική ψυχοθεραπεία καθοδηγείται από θεραπευτές. Ο θεραπευτής της ομάδας είναι συνήθως αυτός που καθορίζει ποιος μπορεί να συμμετάσχει και πότε έχει νόημα να εισαχθεί ένα νέο άτομο στην ομάδα. Αντιθέτως, στις ομάδες υποστήριξης καθοδηγητές είναι άτομα που έχουν βιώσει την εμπειρία μιας συγκεκριμένης κατάστασης ή συνθήκης (π.χ. είναι πρώην χρήστες ουσιών) και τα άτομα αυτά δεν είναι απαραίτητο να έχουν λάβει σχετική εκπαίδευση. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να ηγηθεί μιας ομάδας υποστήριξης.

Επιπλέον, ενώ στην ομαδική ψυχοθεραπεία ο θεραπευτής είναι αυτός που καθορίζει τα άτομα που θα εισέλθουν στην ομάδα, οι ομάδες υποστήριξης είναι συχνά πιο ευέλικτες και γενικά επιτρέπουν στους ανθρώπους να προσέλθουν κατά βούληση.

Ελένη Καστρινογιάννη

2. Η ομαδική ψυχοθεραπεία σε βοηθάει να συνειδητοποιήσεις ότι δεν είσαι μόνος

Όπως αναφέρει στην ιστοσελίδα ψυχικής υγείας Psych Central η Δρ Allison Chase, περιφερειακή κλινική διευθύντρια στο Pathlight Mood and Anxiety Center, κέντρο θεραπείας διαταραχών που σχετίζονται με τη διάθεση, το άγχος και το τραύμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες, «ένα μεγάλο μέρος της εμπειρίας της ομαδικής ψυχοθεραπείας είναι η αναγνώριση ότι και άλλοι παλεύουν με παρόμοια συναισθήματα και καταστάσεις». Μεταξύ των μελών της ομάδας υπάρχει πολλές φορές αλληλοϋποστήριξη, ιδιαίτερα όταν μοιράζονται την πρόοδό τους. Ορισμένοι πελάτες της Δρ Chase, για παράδειγμα, έχουν βιώσει μια αίσθηση ενδυνάμωσης αφού μοιράστηκαν τις ιστορίες τους με άλλους, όπως ανέφερε η ίδια σε δηλώσεις της.

3. Η ομαδική ψυχοθεραπεία μας δίνει φωνή

Αν κάποιος δεν το έχει συνηθίσει, μπορεί να του φανεί δύσκολο να κοιτάξει βαθιά μέσα του, να συνειδητοποιήσει πώς αισθάνεται και να εκφράσει αυτές τις σκέψεις και τα συναισθήματα σε κάποιους άλλους. Η ομαδική ψυχοθεραπεία δίνει αυτή τη δυνατότητα έκφρασης των συναισθημάτων. Αυτό μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και να μας δώσει ακόμα περισσότερη δύναμη να δουλέψουμε προς την κατεύθυνση της θετικής αλλαγής, όπως έδειξε μελέτη του 2018.

Η ομαδική ψυχοθεραπεία θα πρέπει να είναι ένας χώρος όπου μπορούμε να εκφραζόμαστε όπως ακριβώς νιώθουμε. Εκεί δεν θα πρέπει να χρειάζεται να αλλάζουμε τον τρόπο επικοινωνίας και έκφρασης, όπως συνήθως κάνουμε στην προσωπική μας ζωή ανάλογα με το πρόσωπο στο οποίο μιλάμε. Και αυτή η έκφραση μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά.

4. Προσφέρει ένα δίχτυ ασφαλείας

Μια μελέτη του 2019 από το πανεπιστήμιο του Cambridge διαπίστωσε ότι η ομαδική ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν προσπαθούμε να επεξεργαστούμε το κοινωνικό άγχος και τις μεταβάσεις της ζωής. Το group therapy προσφέρει στα μέλη της τη δυνατότητα να αισθανθούν και να στηριχθούν στο αίσθημα αποδοχής που δημιουργεί η ομάδα. Και αυτό παρακινεί τα άτομα να βγουν από τη ζώνη ασφαλείας, να μιλήσουν για όσα τους απασχολούν αλλά και να δώσουν στον εαυτό τους την επιβεβαίωση ότι κάποιος άκουσε όσα οι ίδιοι είχαν να πουν.

Το group therapy δεν έχει μόνο οφέλη

Ωστόσο, εάν αποφασίσετε να ξεκινήσετε συνεδρίες ομαδικής ψυχοθεραπείας θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι και για αρνητικές συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν.

• Η έλλειψη εμπιστευτικότητας είναι ένα ζήτημα που μπορεί να προκύψει. Παρόλο που τα μέλη της ομάδας γενικά λαμβάνουν οδηγίες ότι οι πληροφορίες και όσα συμβαίνουν στην ομάδα πρέπει να είναι εμπιστευτικά, η πιθανότητα παραβίασης της εμπιστευτικότητας δεν αποκλείεται.
• Άλλα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν είναι οι διαπροσωπικές συγκρούσεις μεταξύ των μελών της ομάδας ή το ενδεχόμενο ορισμένα άτομα να μην προσφέρουν χρήσιμες συμβουλές και να μην επιδιώκουν την πραγματική αλλαγή. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο θεραπευτής-καθοδηγητής πρέπει να ρυθμίσει την κατάσταση.
• Πρακτικά, η ομαδική ψυχοθεραπεία σημαίνει και λιγότερη ευελιξία. Σε αντίθεση με την ατομική ψυχοθεραπεία, όπου ο καθένας μπορεί να την προσαρμόσει στο πρόγραμμά του, στην ομαδική ψυχοθεραπεία υπάρχει μεγαλύτερη δυσκολία στην έρευση κοινών διαθέσιμων ωρών από τα μέλη της ομάδας.

Τέλος, ας έχουμε κατά νου ότι αυτή η μορφή ψυχοθεραπείας μπορεί να μην ταιριάζει σε όλους. Άτομα με αντικοινωνική συμπεριφορά, πολύ ντροπαλά ή επιθετικά ίσως είναι προτιμότερο να επιλέξουν μια ατομική συνεδρία.