ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟ ΕΝΤΕΡΟ: ΤΙ ΤΟ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΝΑ ΤΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΟΛΙΣΤΙΚΑ

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους, χωρίς ακόμη να υπάρχει οριστική θεραπεία. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Imperial College δημοσίευσαν ανασκόπηση όλων των διαθέσιμων δεδομένων, προτείνοντας θεραπευτικούς στόχους για μεγαλύτερη ανακούφιση από τα συμπτώματα.

Ένα 5-15% των ενηλίκων παγκοσμίως ταλαιπωρούνται από κοιλιακό πόνο, φούσκωμα, διαταραχές στις συνήθειες του εντέρου και άλλα συμπτώματα που τους προκαλεί το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS), με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται στη δουλειά, στα ταξίδια, στις σχέσεις, στην καθημερινότητα και εν γένει στη ζωή τους. Οριστική θεραπεία δεν υπάρχει, επομένως η αντιμετώπιση περιορίζεται στον μετριασμό των συμπτωμάτων, όχι πάντα με επιτυχία.

Για να λειτουργήσουν οι θεραπευτικές προσεγγίσεις, ισχυρίζεται μια ανασκόπηση στοιχείων για τους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς του συνδρόμου, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι πρόκειται για αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης της βιολογίας του εντέρου, της ανοσολογικής απόκρισης, του μικροβιώματος και του εγκεφάλου. Η σχετική δημοσίευση έγινε στο περιοδικό Nutrients από ερευνητές των τμημάτων Ιατρικής και Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών και το Imperial College του Λονδίνου.

Τι πρέπει να ξέρεις για τη σεροτονίνη

Θα την έχεις ακουστά ως ορμόνη της χαράς και, πράγματι, η σεροτονίνη είναι μια ορμόνη που επηρεάζει κυρίως τη διάθεση και λειτουργίες όπως ο ύπνος και η όρεξη, καθώς και νευροδιαβιβαστής που μεταδίδει μηνύματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων. Περίπου το 95% της παράγεται στο πεπτικό σύστημα, όπου ρυθμίζει την κινητικότητα, τις εκκρίσεις και την ευαισθησία του εντέρου.

Κάποια αντικαταθλιπτικά βοηθούν στη διαχείριση των συμπτωμάτων του IBS. iStock

Πιθανή δυσλειτουργία στα μονοπάτια της σεροτονίνης μπορεί να συντελέσει τόσο σε δυσκοιλιότητα όσο και σε διάρροια. Γι’ αυτό κάποια αντικαταθλιπτικά, όπως οι Εκλεκτικοί Αναστολείς Επαναπρόσληψης Σεροτονίνης (SSRI) βοηθούν στα συμπτώματα του συνδρόμου, ανεξάρτητα από τυχόν διαταραχές διάθεσης.

Τι να ρωτήσεις τον γιατρό σου:

• Μήπως στην περίπτωσή μου βοηθούσαν θεραπείες που στοχεύουν στη σεροτονίνη;
• Μπορούν τα αντικαταθλιπτικά που δρουν στον άξονα εντέρου-εγκεφάλου να μειώσουν τα συμπτώματα;

Τι έχει να σου πει το ανοσοποιητικό σου

Πολλοί άνθρωποι με IBS, ειδικά όσοι εμφάνισαν συμπτώματα μετά από γαστρεντερίτιδα, έχουν χαμηλού βαθμού φλεγμονή που σχετίζεται με τα μαστοκύτταρα. Τα μαστοκύτταρα είναι ανοσοκύτταρα που απελευθερώνουν χημικές ουσίες, όπως η ισταμίνη, όταν το σώμα αντιλαμβάνεται μια απειλή, αυξάνοντας την ευαισθησία των νεύρων στο έντερο. Έτσι εξηγείται εν μέρει ο έντονος πόνος, η επείγουσα ανάγκη για τουαλέτα ή οι αντιδράσεις σε τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα σε ισταμίνη, όπως τα παλαιωμένα τυριά ή το κρασί.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, αν και οι θεραπείες που στοχεύουν στο ανοσοποιητικό βρίσκονται ακόμα σε πρώιμο στάδιο, ανοίγουν ένα παράθυρο για την καλύτερη κατανόηση των διαφορετικών εκδηλώσεων του συνδρόμου ανά άτομο.

Πού αξίζει να δώσεις προσοχή:

• Το IBS σου ξεκίνησε μετά από τροφική δηλητηρίαση ή ιό στο στομάχι;
• Παρατηρείς αντιδράσεις σε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ισταμίνη;
• Είναι ο πόνος και η υπερευαισθησία στα κύρια συμπτώματά σου;

Δώσε προσοχή στο μικροβίωμα

Το βακτήρια που ζουν στο έντερό μας επηρεάζουν σχεδόν όλες τις λειτουργίες, από το ανοσοποιητικό και τον μεταβολισμό έως τη διάθεση, και αναπόφευκτα εμπλέκονται στην εκδήλωση του IBS. Έχει παρατηρηθεί πως άτομα με το σύνδρομο έχουν μικρότερη ποικιλία και πληθυσμούς σε ωφέλιμα βακτήρια, όπως τα Bifidobacterium, και περισσότερα είδη που ενεργοποιούν τη φλεγμονή, με συνέπεια μεγαλύτερη ευαισθησία και εξασθένηση του εντερικού επιθηλιακού φραγμού.

Τα προβιοτικά και πρεβιοτικά έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην αποκατάσταση της ισορροπίας, ενώ τα συνβιοτικά (συνδυασμός και των δύο) έχουν σχετιστεί με βελτίωση στο 70% των ασθενών. Στα επιστημονικά εργαστήρια εξετάζεται ακόμα και η μεταμόσχευση μικροβιώματος ως μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία.

Πώς να ενισχύσεις φυσικά το μικροβίωμά σου:

• Προβιοτικά με στελέχη Lactobacillus και Bifidobacterium.
• Πρεβιοτικές τροφές όπως βρώμη, μπανάνες, σπαράγγια, όσπρια.
• Συνβιοτικά, αν θες συνδυαστική προσέγγιση.
• Με μέτρο τα αντιβιοτικά και φάρμακα για το στομάχι, καθώς επηρεάζουν το μικροβίωμα.
• Φυτική κατά βάση διατροφή με πολλά χρώματα και είδη, που λατρεύουν να καταναλώνουν τα μικρόβια του εντέρου.

Τα εντερικά βακτήρια αγαπούν μια φυτική διατροφή με πολλά χρώματα και είδη. iStock

Ενίσχυσε τον εντερικό φραγμό

Δυσλειτουργίες στον εντερικό φραγμό, τον ρυθμιστή του τι περνά από το έντερο στο αίμα, μπορεί να προκαλέσουν ανοσοαπόκριση και φλεγμονή. Εν προκειμένω, η ερευνητική ομάδα σημειώνει τον ευεργετικό ρόλο του βουτυρικού οξέος από τα καλά βακτήρια του εντέρου και την εμπλοκή της δυσαπορρόφησης χολικών οξέων (παράγονται στο ήπαρ), που δίνει παρόμοια συμπτώματα με το IBS και έχει χαρακτηριστεί πιθανή αιτία του συνδρόμου.

Πώς να φροντίσεις τον εντερικό φραγμό:

• Φυτικές ίνες που αυξάνουν φυσικά το βουτυρικό οξύ.
• Συζήτηση με γιατρό για συμπληρώματα βουτυρικού οξέος.
• Έλεγχος χολικών οξέων αν παρατηρείται διάρροια που επιμένει.

Βοήθησε το έντερό σου με τη σωστή διατροφή

Η διατροφή θεωρείται από τα ισχυρότερα εργαλεία στη διαχείριση του ευερέθιστου εντέρου. Η δίαιτα χαμηλή σε FODMAPs, δηλαδή σάκχαρα που μπορεί να προκαλέσουν εντερικές ενοχλήσεις, είναι η πιο καλά μελετημένη διατροφική παρέμβαση έναντι του φουσκώματος, των αερίων και του πόνου, ειδικά ως προς τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα. Ωστόσο, θα πρέπει να ακολουθείται σε λογικά χρονικά διαστήματα, καθώς οι περιορισμοί που θέτει σε υδατάνθρακες από ζυμωμένα τρόφιμα στερούν από το μικροβίωμα μια βασική τροφή του.

Δοκίμασε συνδυασμό μεσογειακής και FODMAP διατροφής, μαζί με καθημερινή άσκηση. iStock

Μια πιο βιώσιμη λύση φαίνεται να αποτελεί ένας συνδυασμός FODMAP και μεσογειακής διατροφής, με αφθονία σε δημητριακά ολικής άλεσης, υγιεινά λιπαρά και ποικιλία φυτικών τροφών. Επιπλέον, τα ψυχοβιοτικά, είδη προβιοτικών που επηρεάζουν τον άξονα εντέρου-εγκεφάλου, κεντρίζουν το ενδιαφέρον για πιθανές αγχολυτικές ιδιότητες, ενώ βότανα όπως το έλαιο μέντας βοηθούν φυσικά στον πόνο και στο φούσκωμα. Όλα αυτά, πάντα σε συνδυασμό με καθημερινή σωματική δραστηριότητα, που συμβάλλει εξίσου στη διαχείριση του ευερέθιστου εντέρου.

Ιδέες για πιο ολιστική διατροφή και τρόπο ζωής:

• Υιοθέτησε τη δίαιτα FODMAP για μικρό διάστημα, με καθοδήγηση.
• Ενίσχυσέ τη με στοιχεία της μεσογειακής διατροφής.
• Δοκίμασε εντεροδιαλυτό έλαιο μέντας για τις κοιλιακές κράμπες.
• Συζήτησε με τον θεράποντα το ενδεχόμενο ψυχοβιοτικών.
• Βάλε στην καθημερινότητά σου την κίνηση.