ΣΕΝΟΛΥΤΙΚΑ: ΟΙ ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΥΠΟΣΧΟΝΤΑΙ ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΣΗ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΖΩΙΑ

Τι είναι τα σενολυτικά και πώς σχετίζονται με τη μακροζωία; Οι επιστήμονες εξετάζουν τη συμβολή τους στη μείωση της φλεγμονής, στην κυτταρική υγεία και στην πρόληψη ασθενειών.

Τι κάνει τους ανθρώπους να γερνάνε και να εμφανίζουν ασθένειες; Οι επιστήμονες μελετούν τους μηχανισμούς γήρανσης ξανά και ξανά και έχουν ριχτεί σε έναν αδιάκοπο αγώνα εύρεσης μεθόδων οι οποίες θα μπορούσαν να ανακόψουν την ταχύτητα της γήρανσης και να μας χαρίσουν την πολυπόθητη μακροζωία. Από την επιστήμη της μακροζωίας έχουν δημιουργηθεί δύο άτυποι κλάδοι: ο ένας έχει να κάνει περισσότερο με την ενίσχυση της σωματικής υγείας και ο άλλος με την αντιγήρανση του δέρματος.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, προκύπτουν διάφορα θεραπευτικά πρωτόκολλα, τα οποία όμως «δεν προλαβαίνουν» να πάρουν το ΟΚ της επιστήμης, λόγω των γρήγορων εξελίξεων. Με άλλα λόγια, η αποτελεσματικότητά τους αμφισβητείται και χρήζει περισσότερων κλινικών δοκιμών. Τα σενολυτικά ανήκουν σε ένα από αυτά τα πρωτόκολλα και αποτελούν νέα τάση στο wellness διεθνώς.

Πρόκειται για μια ομάδα μορίων, που απομακρύνουν τα γερασμένα κύτταρα, προκαλώντας απόπτωση, μια μορφή κυτταρικού θανάτου στα γερασμένα κύτταρα. Τα περισσότερα προέρχονται από μια κατηγορία μορίων που ονομάζονται πολυφαινόλες και στη φυσική τους μορφή τα βρίσκουμε κυρίως σε συγκεκριμένα φρούτα και λαχανικά.

iStock

Πώς γερνάει το σώμα;

Για να καταλάβουμε πώς λειτουργούν τα σενολυτικά, έχει σημασία να καταδείξουμε τον κυτταρικό μηχανισμό γήρανσης. Με την πάροδο του χρόνου, το σώμα συσσωρεύει «φθαρμένα» κύτταρα, που δεν λειτουργούν εξίσου αποτελεσματικά. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της κυτταρικής γήρανσης, που σημαίνει ότι τα κύτταρα χάνουν την ικανότητά τους να διαιρούνται και να λειτουργούν το ίδιο καλά. Σε αυτή τη διαδικασία τα γερασμένα κύτταρα απελευθερώνουν προφλεγμονώδη μόρια, επηρεάζοντας ακόμη και τα υγιή γειτονικά κύτταρα.

Έτσι, ενώ το ανοσοποιητικό σύστημα μπορούσε παλιότερα να απομακρύνει αυτά τα κύτταρα, χάνει σιγά-σιγά την αποτελεσματικότητά του. Το φλεγμονώδες περιβάλλον που δημιουργείται από τα γερασμένα κύτταρα οδηγεί σε γήρανση περισσότερων κυττάρων. Αυτό δημιουργεί έναν αέναο κύκλο, με τη φλεγμονή και τη γήρανση να τροφοδοτούν η μία την άλλη και να οδηγούν το σώμα στην ανάπτυξη ασθενειών, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, αυτοάνοσα νοσήματα, διαβήτης κ.ά.

Τι είναι τα σενολυτικά και ποια οφέλη έχουν

Τα σενολυτικά, μια κατηγορία φαρμάκων και συμπληρωμάτων που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να στοχεύουν στα γερασμένα κύτταρα –εκείνα που έχουν σταματήσει την κυτταρική διαίρεση– κερδίζουν σιγά-σιγά αναγνώριση για τη δυνατότητά τους να αντιμετωπίζουν διάφορα θέματα υγείας που σχετίζονται με την ηλικία.

Η πειραματική μείωση των γερασμένων κυττάρων σε μεσήλικες και ηλικιωμένους ποντικούς έχει αποκαλύψει διάφορα οφέλη για την υγεία, π.χ. ενισχυμένη καρδιακή και αγγειακή λειτουργία, βελτιωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη, μειωμένη ασβεστοποίηση αγγείων, αυξημένη ευαισθησία των αγγείων σε νευροδιαβιβαστές όπως η ακετυλοχολίνη και ανακούφιση από διάφορα συμπτώματα ηλικίας και παχυσαρκίας.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι η σενολυτική θεραπεία μπορεί να αντιμετωπίσει τη νευρολογική και ψυχολογική δυσλειτουργία, μειώνοντας τη φλεγμονή του εγκεφάλου και το στρες σε παχύσαρκα ποντίκια με νόσο του Alzheimer, και να βελτιώσει καταστάσεις που σχετίζονται με την ηλικία, όπως η οστεοπόρωση και η αρθρίτιδα.

Τα ποντίκια που έλαβαν μέρος στις παραπάνω έρευνες παρουσίασαν επίσης βελτιωμένη φυσική κατάσταση, είχαν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής κατά 35% και μειωμένες πιθανότητες να πεθάνουν από καρκίνο.  

iStock

Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι δοκιμές

Οι κλινικές δοκιμές των σενολυτικών σε ανθρώπους βρίσκονται σε αρχικά στάδια, αλλά τα πρώτα ευρήματα δείχνουν βελτίωση στην κινητικότητα και τη δύναμη για ασθενείς με ιδιοπαθή πνευμονική ίνωση.

Αρκετές ακόμη μελέτες που επικεντρώνονται σε άτομα με συγκεκριμένες παθήσεις σχετικές με την ηλικία βρίσκονται σε εξέλιξη ή σε στάδιο σχεδιασμού. Εάν αυτά τα φάρμακα αποδειχθούν στους ανθρώπους τόσο ασφαλή και αποτελεσματικά όσο και στα ποντίκια, μπορεί να αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με την ηλικία.

Μερικά παραδείγματα σενολυτικών

Παραδείγματα σενολυτικών περιλαμβάνουν αναστολείς κινάσης τυροσίνης, όπως η δασατινίμπη και η κερσετίνη. Και οι δύο ενώσεις παρουσιάζουν αντιγηραντικές κυτταρικές δράσεις, με ποικίλη αποτελεσματικότητα ανάλογα με την πηγή γήρανσης και τον βαθμό της φθοράς. Επιπλέον, και οι δύο ενώσεις έχουν αποδείξει ότι μπορούν να μειώνουν τα γερασμένα κύτταρα σε μεσήλικες ποντικούς κατά 30-70%, με παρόμοια αποτελέσματα να παρατηρούνται σε ανθρώπινες καλλιέργειες 3D ιστών.

Η κερσετίνη δρα ως αντιοξειδωτικός και αντιφλεγμονώδης παράγοντας. Ανήκει σε μέρος μιας ομάδας φυτικών ενώσεων γνωστών ως φλαβονοειδή. Τα φλαβονοειδή δεν μπορούν να συντεθούν στο ανθρώπινο σώμα, αλλά παράγονται στα φυτά για την καταπολέμηση των στρεσογόνων περιβαλλοντικών παραγόντων.

Η ρεσβερατρόλη είναι μια πολυφαινόλη που παράγεται από τα φυτά για να δρα όπως και η κερσετίνη, ως φυσικός αμυντικός μηχανισμός έναντι περιβαλλοντικών στρεσογόνων παραγόντων. Ως ισχυρό αντιοξειδωτικό, η ρεσβερατρόλη δρα σε κυτταρικό επίπεδο, ενισχύοντας τη δραστηριότητα του βασικού ενζύμου σύνθεσης NAD (Δινουκλεοτίδιο Αδενίνης-Νικοτιναμίδης). Το NAD είναι απαραίτητο για την παραγωγή ενέργειας από τα κύτταρα μας. Ο βιοχημικός Charles Brenner, που μελετά το NAD, έχει πει πως τα συνένζυμα NAD είναι οι κεντρικοί καταλύτες όλων των ζωντανών οργανισμών. Είναι απαραίτητα για τη μετατροπή της τροφής σε ενέργεια και για τη διατήρηση της υγείας των κυττάρων μας.