ΕΧΕΙΣ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟ Ή ΠΟΝΟ ΣΤΟΝ ΑΥΧΕΝΑ; ΠΟΤΕ ΦΤΑΙΝΕ ΟΙ ΟΘΟΝΕΣ

Πονοκέφαλος, πόνος στον αυχένα και κόπωση ματιών μπορεί να σχετίζονται με τη χρήση οθονών. Οφθαλμίατρος εξηγεί τι προκαλούν και πώς μπορείς να προστατευτείς.

Από τότε που το smartphone έγινε προέκταση του χεριού μας, μια κάποια ευπάθεια στα μάτια έχουμε αποκτήσει όλοι. Βάλε στην εξίσωση και όλες τις άλλες οθόνες που χρησιμοποιούμε καθημερινά, όπως του υπολογιστή και της τηλεόρασης, και θα καταλάβεις ότι η επιπλέον πίεση στους οφθαλμούς μας δεν είναι αμελητέα. Οι συνέπειες δεν αφορούν μόνο την όραση, αλλά και νευρολογικά και μυοσκελετικά ζητήματα, που μπορεί να προκαλέσουν πονοκέφαλο ή πόνο στον αυχένα.

Ο λόγος για τον οποίο πονάμε ενδέχεται να είναι η κακή στάση σώματος στο γραφείο, όταν περνάμε ώρες μπροστά σε μια οθόνη. Ή οπουδήποτε αλλού, μπροστά στο κινητό.

Το OW επικοινώνησε με τον Γιάννη Ασλανίδη, καθηγητή Οφθαλμολογίας, για να μας εξηγήσει τι προκαλούν οι οθόνες, πώς θα ανακουφιστούμε, αλλά και πώς οι γονείς μπορούν να προφυλάξουν τα παιδιά από πιθανά προβλήματα στα μάτια τους.

Ο πονοκέφαλος μπορεί να είναι αποτέλεσμα της παρατεταμένης χρήσης οθονών, ειδικά σε άβολη στάση. iStock

Η κοπιωπία χρόνια δεν κοιτά

Το πρώτο που επισημαίνει ο ειδικός είναι ότι «οι πολλές ώρες στην οθόνη του κινητού ή του υπολογιστή καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας συχνά οδηγούν στην κοπιωπία, δηλαδή στην καταπόνηση των ματιών. Μπορεί να έχουμε συμπτώματα όπως ξηροφθαλμία, θολή όραση, κόκκινα μάτια, αίσθηση ξένου σώματος, δακρύρροια, ακόμα και πονοκεφάλους. Επίσης, μπορεί να έχουμε πόνο στον αυχένα και στους ώμους».

Όλα αυτά τα συμπτώματα κόπωσης συνιστούν το Συνδρόμο Όρασης Υπολογιστή, που είναι γνωστό και ως Σύνδρομο του Υπολογιστή.

ΜΙΑ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ, ΚΑΘΩΣ ΠΑΙΖΟΥΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΟΛΛΕΣ ΩΡΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ.

«Μελέτες έχουν δείξει ότι ποσοστό μεταξύ 70% και 90% των ατόμων που χρησιμοποιούν καθημερινά ηλεκτρονικούς υπολογιστές εκδηλώνει ένα ή περισσότερα συμπτώματα του Συνδρόμου Κοπιωπίας», εξηγεί ο κ. Ασλανίδης.

«Παρά την ονομασία, τα συμπτώματα αυτά δεν αφορούν μόνο την όραση (θολή όραση, κόκκινα μάτια, δακρύρροια κ.ά.), αλλά μπορεί να είναι και νευρολογικά, π.χ. πονοκέφαλος, ή μυοσκελετικά, π.χ. πόνος στον αυχένα ή τη ράχη. Με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, περνάμε δέκα ή περισσότερες ώρες τη μέρα μπροστά από μια οθόνη. Μια πληθυσμιακή ομάδα υψηλού κινδύνου είναι τα παιδιά και οι έφηβοι, καθώς παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια πολλές ώρες στη διάρκεια της ημέρας».

Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι φτιαγμένα για να προκαλούν ένα είδος εθισμού. iStock

Οι παράγοντες των οθονών που «πληγώνουν» τα μάτια μας

Ο κ. Ασλανίδης εξηγεί πως οι πιο συνηθισμένοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την υγεία των ματιών και την όρασή μας από το Σύνδρομο του Υπολογιστή είναι:

• ο κακός φωτισμός,
• η φωτεινότητα της οθόνης,
• η λάθος απόσταση της οθόνης από τα μάτια,
• η κακή στάση του σώματος και
• ανωμαλίες της όρασης που δεν έχουν διορθωθεί, π.χ. μυωπία, υπερμετρωπία και αστιγματισμός.

«Αυτός ο συνδυασμός παραγόντων ή ακόμα και ένας μόνο παράγοντας μπορεί να ευθύνεται αν βιώνετε κάποια από τα συμπτώματα που αναφέραμε παραπάνω».

Για τους ασθενείς που είναι χρήστες φακών επαφής, τονίζει, τα συμπτώματα είναι ακόμα χειρότερα, ειδικά όταν κάθονται για μεγάλο χρονικό διάστημα μπροστά από μια οθόνη.

Πώς ανακουφιζόμαστε ή αποφεύγουμε το Σύνδρομο του Υπολογιστή

Μια από τις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που δέχεται ο κ. Ασλανίδη, είναι πώς μπορεί να ανακουφιστεί κάποιος που έχει ταλαιπωρημένα μάτια. Ο γιατρός πέρασε το θέμα και στο επίπεδο της πρόληψης, προτείνοντας έξι πράγματα.

Ανοιγοκλείνουμε συχνά τα μάτια μας

«Συνήθως τα ανοιγοκλείνουμε 15 φορές ανά λεπτό. Μελέτες έχουν δείξει ότι κατά τη χρήση ψηφιακών οθονών ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας περίπου 5 έως 7 φορές ανά λεπτό. Το βλεφάρισμα είναι πολύ σημαντικό, καθώς έτσι ενυδατώνεται ο κερατοειδής. Αν θέλετε, κολλήστε ένα σημείωμα στην οθόνη του υπολογιστή, με τη λέξη blink (βλεφάρισμα) για να θυμάστε να ανοιγοκλείνετε τα μάτια σας».

Η σωστή στάση του σώματος όταν καθόμαστε στο γραφείο έχει καθοριστική σημασία. iStock

Δεν ξεχνάμε να ενυδατώνουμε τα μάτια μας

«Χρησιμοποιούμε τεχνητά δάκρυα, όταν τα αισθανόμαστε στεγνά, ιδιαίτερα αν είμαστε σε ξηρό, ζεστό δωμάτιο με κλιματισμό».

Ακολουθούμε τον κανόνα 20-20-20

«Κάθε 20 λεπτά κοιτάμε ένα αντικείμενο (έξω από το παράθυρο) που απέχει τουλάχιστον 20 μέτρα, για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα».

Ρυθμίζουμε τη φωτεινότητα και την αντίθεση της οθόνης

«Ο ελλιπής φωτισμός και οι αντανακλάσεις του φωτός προκαλούν πρόβλημα. Οι ειδικοί συνιστούν να είναι η οθόνη πιο φωτεινή από το περιβάλλον, ώστε να συστέλλονται οι κόρες των ματιών και να έχουν τα μάτια μεγαλύτερο εύρος εστίασης. Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε ένα ματ φίλτρο οθόνης, για να εμποδίσουμε τη λάμψη και την αντανάκλαση.

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΟΘΟΝΗΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΑ 10 ΜΕ 20 ΕΚΑΤΟΣΤΑ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΣΕ ΧΑΛΑΡΗ ΘΕΣΗ Ο ΑΥΧΕΝΑΣ.

»Πρέπει να γράφουμε με μαύρα γράμματα σε λευκή οθόνη, ώστε να υπάρχει μεγάλη χρωματική αντίθεση, και είναι καλό να χρησιμοποιούμε επίπεδη οθόνη, καθώς αυτή μειώνει τις αντανακλάσεις του φωτός. Επιλέγουμε γραμματοσειρά που είναι άνετη για τα μάτια μας και καθαρίζουμε τακτικά την οθόνη του υπολογιστή».

Προσαρμόζουμε τη θέση όταν καθόμαστε μπροστά από μια οθόνη ή τον υπολογιστή μας

«Η οθόνη πρέπει να απέχει 50 έως 65 εκατοστά από το πρόσωπο και το κέντρο της να βρίσκεται στα 10 με 20 εκατοστά χαμηλότερα από το επίπεδο των ματιών, ώστε να μην αναγκαζόμαστε να ανοίγουμε διάπλατα τα μάτια μας και να διατηρείται σε χαλαρή θέση ο αυχένας».

Βεβαιωνόμαστε ότι η στάση του σώματος είναι σωστή

«Τα πόδια πρέπει να ακουμπούν στο έδαφος, τα γόνατα πρέπει να είναι στο ίδιο ύψος ή λίγο χαμηλότερα από τους γοφούς μας και η μέση πρέπει να στηρίζεται από την πλάτη της καρέκλας. Εάν χρειαστεί, τοποθετούμε ένα μαξιλάρι. Η πλάτη μας πρέπει να είναι ίσια κι οι ώμοι κάθετοι ως προς το έδαφος. Το ύψος του γραφείου πρέπει να φτάνει ως τους αγκώνες μας».

Τι χρειάζονται όσοι φορούν φακούς επαφής

Ο κ. Ασλανίδης είχε να προσθέσει κάποια πράγματα που οφείλουν να κάνουν όσοι φορούν φακούς επαφής:

1. Ξεκουράστε τα μάτια σας, φορώντας τα γυαλιά σας όταν είστε σπίτι ή στο γραφείο.
2. Μην κοιμάστε με τους φακούς επαφής, ακόμα κι αν είναι κατασκευασμένοι να παρέχουν υψηλά επίπεδα οξυγόνου στον κερατοειδή.
3. Να πλένετε και να σκουπίζετε καλά τα χέρια σας πριν την τοποθέτηση και όταν τους βγάζετε.
4. Να καθαρίζετε σχολαστικά τους φακούς με το ειδικό υγρό.