Η ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΟΥΣΙΑ ΣΕ ΗΜΙΜΟΝΙΜΑ ΒΕΡΝΙΚΙΑ ΚΑΙ GEL ΝΥΧΙΩΝ ΠΟΥ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ Η ΕΕ

Από 1η Σεπτεμβρίου 2025, η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύει οριστικά την ουσία TPO, βασικό συστατικό σε ημιμόνιμα βερνίκια και gel νυχιών, κρίνοντάς την τοξική για την αναπαραγωγική υγεία. Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον του μανικιούρ;

Η περιποίηση των νυχιών αλλάζει από το φθινόπωρο, μετά το «τέλος» που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) για τη χρήση της ουσίας TPO (Trimethylbenzoyl Diphenylphosphine Oxide) στα καλλυντικά. Η TPO, που αποτέλεσε επί χρόνια βασικό συστατικό σε προϊόντα νυχιών φωτοπολυμερισμού, όπως τα ημιμόνιμα βερνίκια, σκληρά gels και συγκεκριμένα base/top coats, κρίθηκε επικίνδυνη για την αναπαραγωγική υγεία, δηλαδή τη γονιμότητα και την εμβρυϊκή ανάπτυξη, και πρέπει να έχει εξαφανιστεί από τον χάρτη ομορφιάς έως την 1η Σεπτεμβρίου 2025.

Η λίστα που περιέχει την TPO και 21 ακόμα ενώσεις κοινοποιήθηκε με την 7th CMR Omnibus Regulation της ΕΕ, μια συνολική ρύθμιση για τις ουσίες CMR (Carcinogenic/Καρκινογόνες, Mutagenic/Μεταλλαξιογόνες, Reproductive toxic/Τοξικές για την αναπαραγωγή) και αφορά όλους τους εμπλεκόμενους:

• Οι διανομείς δεν μπορούν πλέον να προμηθεύουν προϊόντα με TPO.
• Οι επαγγελματίες (π.χ. beauty salons, nail artists) πρέπει να αποσύρουν τα προϊόντα και να σταματήσουν τη χρήση τους.
• Συστήνεται οι καταναλωτές να ζητούν ενημέρωση για τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται.

iStock

Όχι καρκινογόνο ή μεταλλαξιογόνο

Η πορεία προς την απαγόρευση της ουσίας TPO ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2012, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) ταξινόμησε την ουσία ως CMR κατηγορίας 2, δηλαδή ύποπτη για καρκινογένεση ή τοξικότητα. Η χρήση της σε καλλυντικά απαγορεύτηκε αρχικά το 2013, μέχρι που η βιομηχανία υπέβαλε αίτημα για επανεξέταση της ασφάλειάς της ειδικά για επαγγελματικά προϊόντα νυχιών. Τον Μάρτιο του 2014, η Επιστημονική Επιτροπή για την Ασφάλεια των Καταναλωτών (SCCS) γνωμοδότησε ότι η TPO μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής σε συγκεντρώσεις έως 5%, αποκλειστικά για επαγγελματική χρήση.

Το 2020, οι σουηδικές αρχές υπέβαλαν νέα επιστημονικά δεδομένα για τους κινδύνους της TPO, οδηγώντας σε επανεξέταση και ταξινόμηση τον Σεπτέμβριο του 2021 ως ουσία CMR κατηγορίας 1B (πιθανώς τοξική για την αναπαραγωγή) από την Επιτροπή Αξιολόγησης Κινδύνου της ΕΕ. Η νέα ταξινόμηση ενσωματώθηκε επισήμως στον Κανονισμό (ΕΕ) 2024/197 τον Οκτώβριο του 2023, με ημερομηνία εφαρμογής την 1η Σεπτεμβρίου 2025. Συνεπώς, η προειδοποίηση είχε «πέσει» δύο χρόνια νωρίτερα.

Τον Μάιο του 2025, η Κομισιόν ολοκλήρωσε τη διαδικασία με την προσθήκη της TPO στον κατάλογο των απαγορευμένων ουσιών του Κανονισμού Καλλυντικών μέσω του 7ου CMR Omnibus Regulation, για τη σύνδεσή της με επιπτώσεις στην αναπαραγωγική υγεία, όχι καρκινογόνο ή μεταλλαξιογόνο δράση, χωρίς να προβάλλεται κάποιο αίτημα επανεξέτασης.

Έτσι, από την 1η Σεπτεμβρίου 2025, κανένα καλλυντικό που περιέχει TPO δεν μπορεί να διατίθεται ή να χρησιμοποιείται επαγγελματικά στην ΕΕ, ενώ δεν επιτρέπεται η «εξάντληση αποθεμάτων» από προμηθευτές και σαλόνια ομορφιάς. Η απαγόρευση δεν ισχύει για καταναλωτές που έχουν ήδη αγοράσει τέτοια προϊόντα για προσωπική χρήση, προτείνεται ωστόσο να στραφούν σε εναλλακτικές.

Η TPO παραμένει νόμιμη για χρήση εκτός καλλυντικών, όπως σε εκτυπωτικά μελάνια, 3D εκτυπώσεις, βιομηχανικές κόλλες και οδοντιατρικά υλικά. Επιπλέον, η απαγόρευση ισχύει μόνο εντός της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ζώνης από Σεπτέμβριο 2025 και από τον Σεπτέμβριο 2026 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία, η προσθήκη TPO στα καλλυντικά παραμένει νόμιμη.

iStock

Δεν σημαίνει «τέλος» για τα gel νυχιών

Η ΕΕ έβαλε για μια ακόμη φορά φρένο στην «ομορφιά με κάθε κόστος», φέρνοντας την υγεία και ασφάλεια στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής κοσμητολογίας. Ωστόσο, η νέα απαγόρευση δεν σημαίνει και το τέλος για τα gel και άλλα προϊόντα νυχιών, δεδομένου ότι σχετική βιομηχανία παραμένει σημαντική στον χώρο περιποίησης άνω άκρων. Σύμφωνα με την Polaris Market Research, το 2024 έφτασε τα 6 εκατ. δολάρια και προβλέπεται να ξεπεράσει τα 12 εκατ. μέχρι το 2034, με το 26% να προέρχεται από την ευρωπαϊκή αγορά.

Αν και η TPO είχε επικρατήσει λόγω σημαντικών πλεονεκτημάτων –έδινε γρήγορο στέγνωμα, αντοχή και στιλπνό, καθαρό αποτέλεσμα χωρίς κιτρίνισμα– υπάρχουν ή εξετάζονται ασφαλείς και συμβατές με τη νομοθεσία εναλλακτικές, με βάση άλλους φωτοεκκινητές όπως:

• TPO-L, μια «ηπιότερη» εκδοχή του TPO που θεωρείται λιγότερο τοξική, όχι όμως εξίσου αποτελεσματική.
• 819, γνωστή και ως BAPO. Ουσία με εξαιρετικά αποτελέσματα ως προς τον πολυμερισμό, με μεγάλο μειονέκτημα ότι προκαλεί κιτρίνισμα στο τελικό προϊόν. Συνεπώς, δεν εξυπηρετεί για καλλυντικά όπου το χρώμα και η καθαρότητα παίζουν μεγάλο ρόλο.
• TMO –ή κατά τη χημική της ονομασία (2,4,6-trimethylbenzoyl) bis(4-methylphenyl)phosphine oxide)–, μια νέα γενιά φωτοεκκινητή με πολύ καλή απόδοση, χωρίς κιτρινίλες και, όπως έχει φανεί, με χαμηλότερη τοξικότητα. Μάλιστα, έχει ήδη λάβει έγκριση REACH στην Ευρώπη, που σημαίνει ότι μπορεί να κυκλοφορεί νόμιμα στην αγορά.