Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΙ: Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΑΡΡΩΣΤΗΣΕΙ

Από μελαγχολία και άγχος μέχρι αυξημένα εμφράγματα, γνωστικά σφάλματα και στρες, η πρώτη μέρα της εβδομάδας αποδεικνύεται βιολογικά πιο δύσκολη απ’ όσο νομίζαμε.  

Τα απογεύματα της Κυριακής, εκεί που αρχίζει να σουρουπώνει, κάνει δειλά την εμφάνισή της μια μελαγχολία για το Σάββατο που κύλησε τόσο γρήγορα. Μέχρι το βράδυ, το αίσθημα έχει εξελιχθεί σε ένα σφίξιμο στο στομάχι, στη σκέψη και μόνο της νέας εβδομάδας που ξεκινά. Αν δεν σου είναι οικείο, μάλλον σου φαίνονται υπερβολές. Έλα όμως που η επιστήμη έρχεται να επιβεβαιώσει ότι η Δευτέρα επηρεάζει με ξεχωριστό τρόπο το σώμα – και να δικαιώσει όσους υποφέρουμε από «δευτερίτιδα», επιβεβαιώνοντας ότι δεν είμαστε κατά φαντασίαν ασθενείς.

Πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ έδειξε ότι στους ανθρώπους που νιώθουν άγχος για τη Δευτέρα που ξημερώνει τα επίπεδα κορτιζόλης, της βασικής ορμόνης του στρες, είναι έως και 23% υψηλότερα από τις άλλες μέρες. Και δεν αφορά μόνο όσους δουλεύουν. Ακόμη και συνταξιούχοι εμφανίζουν την ίδια αύξηση, υποδεικνύοντας, σύμφωνα με τον καθηγητή Κοινωνιολογίας της Ιατρικής Tarani Chandola, πως η κουλτούρα μας ενέγραψε τις Δευτέρες στο βιολογικό μας ρολόι ως βαθιά στεσογόνες.

Καρδιά και εγκέφαλος λένε «όχι» στη Δευτέρα

Η καρδιά δεν αγαπά τις Δευτέρες. Σε αυτό συνηγορούν πλείστες μελέτες που έχουν δείξει, μεταξύ άλλων, αυξημένα περιστατικά οξέων στεφανιαίων συνδρόμων –περιλαμβάνουν την ασταθή στηθάγχη και το οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου με ή χωρίς ανάσπαση ST, ένα εύρημα στο ηλεκτροκαρδιογράφημα που δείχνει οξεία απόφραξη μιας στεφανιαίας αρτηρίας– και αιφνίδιων καρδιακών θανάτων. Μια ανασκόπηση του 2005 κατέληξε ότι τις Δευτέρες συμβαίνουν έως και 19% περισσότερα εμφράγματα.

Pexels Karolina Grabowska

Όμως και το μυαλό υποφέρει. Έρευνες σε χώρους εργασίας έδειξαν ότι ειδικά τα πρωινά της Δευτέρας ο εγκέφαλος υπολειτουργεί, με συνέπεια πολλά γνωστικά σφάλματα: από τις αμήχανες στιγμές που ξεχνάς ονόματα πελατών ή συναδέλφων έως κενά μνήμης για τα πιο απλά (ακόμα και πού άφησες το κινητό σου) και λάθη αφηρημάδας.

Τέτοιες γνωστικές δυσλειτουργίες στη δουλειά, σχολίασαν οι ερευνητές, δεν είναι μόνο ζήτημα μειωμένης αποδοτικότητας ή αίσθησης νωθρότητας· για ορισμένα επαγγέλματα είναι πραγματικός κίνδυνος ατυχημάτων.

Τα Σαββατοκύριακα που μας σαμποτάρουν

Είναι κάπως ειρωνικό: περιμένουμε πώς και πώς το Σαββατοκύριακο, αλλά ο τρόπος που το ζούμε κάνει τη ζημιά. Το ξενύχτι της Παρασκευής, η χαλαρή διάθεση του Σαββάτου, το παραπάνω αλκοόλ, θα δημιουργήσουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που θα τινάξει στον αέρα τον κιρκάδιο ρυθμό μας, αφήνοντάς μας με κακό και λιγοστό ύπνο, πονοκέφαλο και άγχος.

Κάπως έτσι, καταβεβλημένοι από το «κοινωνικό jet lag» των προηγούμενων ημερών, μπαίνουμε στη νέα εβδομάδα με έλλειμμα ενέργειας και βήμα κουρασμένο. Η Δευτέρα είναι σαν το σκαλί που δυσκολεύεσαι (ή αρνείσαι) να ανέβεις.

Unsplash Annie Spratt

Πώς «μαλακώνει» η Δευτέρα;

Σε περίπτωση που αναρωτιέσαι αν και πώς μπορεί να γλυκάνει η Δευτέρα, τα νέα είναι ευχάριστα. Οι ειδικοί του ύπνου προτείνουν κατ΄ αρχάς να προσπαθούμε για σταθερό πρόγραμμα ακόμα και το Σαββατοκύριακο. Όχι τεράστιες διαφορές στις ώρες ύπνου και αφύπνισης, ώστε το σώμα να μη χρειάζεται βίαιη επαναρρύθμιση.

Σημαντική βοήθεια είναι και τα μικρά τελετουργικά της Κυριακής. Ένα ζεστό ντους, λίγο διάβασμα, χαλαρωτική μουσική πριν τον νυχτερινό ύπνο δεν είναι πολυτέλειες, παρά τρόποι να στείλουμε μήνυμα στον οργανισμό ότι μπαίνει σε φάση ηρεμίας.

Και στο γραφείο ή στη δουλειά, ας προσπαθήσουμε να ξεκινήσουμε λίγο πιο μαλακά – με την προϋπόθεση ότι δεν περιμένει μια στοίβα υποχρεώσεις. Ακόμη και η απλή σκέψη της Δευτέρας ως «νέας αρχής» αντί για «τέλος της ξεκούρασης» μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που την αντιμετωπίζουμε.