Ο ΚΑΦΕΣ ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΟΥΜΕ ΑΙΩΝΟΒΙΟΙ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ HARVARD

Για πολλούς από εμάς ο πρωινός –και όχι μόνο– καφές ισοδυναμεί με μία από τις καλύτερες στιγμές της ημέρας μας. Απολαμβάνουμε τη γεύση και τη μυρωδιά του, ενώ ταυτόχρονα ονειροπολούμε, σχεδιάζουμε, οργανωνόμαστε. Παράλληλα, νιώθουμε τα επίπεδα της ενέργειάς μας να αυξάνονται και παίρνουμε δύναμη για να αντιμετωπίσουμε την ημέρα που έχουμε μπροστά μας. Τι θα λέγαμε όμως αν μαθαίναμε ότι εκτός από την προσωρινή απόλαυση, ευχαρίστηση και ενέργεια που μας χαρίζει, ο καφές ίσως συμβάλλει στην προοπτική τόσο της μακροζωίας μας όσο και της πιθανότητας να μεγαλώσουμε με υγεία και ποιότητα στη ζωή μας;

Στο πλαίσιο της ετήσιας συνάντησης της Αμερικανικής Εταιρείας για τη διατροφή, παρουσιάστηκε στις αρχές Ιουνίου έρευνα η οποία δεν έχει δημοσιευτεί ακόμη επίσημα αλλά καταδεικνύει τη σαφή συσχέτιση της τακτικής κατανάλωσης καφέ με τη μακροζωία και την υγιή γήρανση. Πολλοί επιστήμονες που ήταν παρόντες στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων χωρίς να έχουν σχέση με τη διεξαγωγή της έρευνας δήλωσαν ότι τα αποτελέσματα αυτά δεν τους εξέπλητταν καθόλου, καθώς όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι ο καφές μόνο ευεργετικός είναι για την υγεία.

Στη διάρκεια της μελέτης αυτής, που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Harvard, οι ερευνητές παρακολούθησαν για αρκετές δεκαετίες (ξεκινώντας από τη δεκαετία του ’70), περισσότερες από 47.000 γυναίκες, που ήταν στο επάγγελμα νοσηλεύτριες. Κάθε λίγα χρόνια, οι γυναίκες απαντούσαν σε λεπτομερή ερωτηματολόγια σχετικά με τη διατροφή τους, συμπεριλαμβανομένης της ποσότητας καφέ, τσαγιού και αναψυκτικών τύπου κόλα που συνήθιζαν να πίνουν. Στη συνέχεια, οι επιστήμονες εξέτασαν πόσες από τις γυναίκες ήταν ακόμα ζωντανές και πληρούσαν τα κριτήρια ώστε να θεωρείται ότι μεγάλωναν υγιείς.

Όσο πιο πολύς ο καφές, τόσο πιο υγιές το γήρας

Όταν ολοκληρώθηκε η έρευνα, λίγο περισσότερες από 3.700 γυναίκες πληρούσαν αυτά τα κριτήρια, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είχαν καμία από 11 χρόνιες ασθένειες, όπως καρκίνο, διαβήτη τύπου 2, καρδιοπάθεια, νεφρική ανεπάρκεια, νόσο του Πάρκινσον και σκλήρυνση κατά πλάκας. Οι ερευνητές, μάλιστα, διαπίστωσαν συσχέτιση μεταξύ της ποσότητας καφεΐνης –η οποία προερχόταν κυρίως από καφέ– που έπιναν συνήθως οι γυναίκες αυτές από την ηλικία των 45 ετών και μέχρι τα 60 και της πιθανότητας υγιούς γήρανσης.

iStock

Οι ερευνητές έκαναν προσαρμογή των αποτελεσμάτων σε σχέση με άλλους παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη γήρανση των γυναικών αυτών, όπως η συνολική διατροφή τους, το πόσο ασκούνταν και αν κάπνιζαν. Ως αποτέλεσμα φάνηκε ότι εκείνες που κατανάλωναν την περισσότερη καφεΐνη (που αντιστοιχούσε σε σχεδόν επτά μικρά φλιτζάνια καφέ την ημέρα) είχαν 13% περισσότερες πιθανότητες υγιούς γήρανσης από εκείνες που κατανάλωναν τη λιγότερη καφεΐνη (λιγότερο από ένα φλιτζάνι την ημέρα).

Όχι τσάι, αναψυκτικά ή ντεκαφεϊνέ…

Από την έρευνα φάνηκε ότι η κατανάλωση τσαγιού ή καφέ χωρίς καφεΐνη ή αναψυκτικών τύπου κόλα δεν φάνηκε να συμβάλλει στην υγιή γήρανση. Θα πρέπει βέβαια να έχουμε υπόψη μας ότι αυτό μπορεί να έχει να κάνει με το γεγονός ότι το τσάι και ο ντεκαφεϊνέ έχουν λιγότερη καφεΐνη (ακόμα και ο ντεκαφεϊνέ δεν είναι πλήρως απαλλαγμένος), ενώ επίσης το τσάι περιέχει διαφορετικές φυτικές ενώσεις από τον καφέ.

Και άλλες έρευνες αναδεικνύουν τα οφέλη του καφέ

Δεν είναι αυτή η πρώτη μελέτη που παρουσιάζει τα ιδιαίτερα οφέλη του καφέ. Πολλές άλλες μελέτες έχουν συνδέσει την τακτική κατανάλωση καφέ με χαμηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου και με πολλά άλλα οφέλη για την υγεία.

• Σε μια μελέτη με περισσότερους από 200.000 συμμετέχοντες που παρακολουθήθηκαν έως και 30 χρόνια, όσοι έπιναν τρία έως πέντε φλιτζάνια καφέ την ημέρα, με ή χωρίς καφεΐνη, είχαν 15% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα από όλες τις αιτίες σε σχέση με όσους απέφευγαν τον καφέ.
• Ακόμα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα είχε η μελέτη που συνέδεσε τη μέτρια κατανάλωση καφέ με τη μείωση κατά 50% του κινδύνου αυτοκτονίας τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες, ίσως μέσω της ενίσχυσης της παραγωγής χημικών ουσιών του εγκεφάλου που έχουν αντικαταθλιπτική δράση.
• Έρευνα που έγινε σε περισσότερους από 170.000 ανθρώπους μεταξύ 37 και 73 ετών έδειξε ότι η κατανάλωση 1,5 με 3,5 φλιτζανιών καφέ καθημερινά (είτε περιέχει ζάχαρη ή άλλα γλυκαντικά είτε είναι σκέτος) σχετίζεται με χαμηλότερη πιθανότητα θανάτου.
• Έρευνες έχουν δείξει επίσης ότι οι άνθρωποι που πίνουν τακτικά καφέ έχουν μικρότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, διαβήτη τύπου 2, νόσου του Πάρκινσον, ηπατικών παθήσεων, οστεοπόρωσης και ορισμένων τύπων καρκίνου.
• Τέλος, μελέτες σε ποντίκια έχουν διαπιστώσει ότι η καφεΐνη μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη και να προστατεύσει τα εγκεφαλικά κύτταρα από βλάβες.

iStock

Πότε αντενδείκνυται ο καφές

Μέχρι το 2016, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε καταχωρημένο τον καφέ ως πιθανώς καρκινογόνο. Από τότε οι απόψεις, βέβαια, έχουν αλλάξει και τα οφέλη του καφέ διερευνώνται και παρουσιάζονται πολύ συχνά, κυρίως μέσα από επιστημονικές έρευνες. Σίγουρα, ο καφές δεν ενδείκνυται στην εγκυμοσύνη και στον θηλασμό, γιατί περνάει μέσω του πλακούντα στο έμβρυο και μέσω του μητρικού γάλακτος στο μωρό, έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο αποβολών.

iStock

Επίσης, όπως όλοι ξέρουμε –στην πλειοψηφία των περιπτώσεων– ο καφές μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον ύπνο αλλά και τη σιλουέτα μας, π.χ. αν τον πίνουμε με ζάχαρη, κρέμα ή μεγάλες ποσότητες πλήρους γάλακτος, ή αν τον συνοδεύουμε με μπισκότα και γλυκά.

Πόσο αξιόπιστες είναι όλες αυτές οι έρευνες;

Αν και αυτού του είδους οι έρευνες δεν μπορούν να αποδείξουν την ακριβή συσχέτιση μεταξύ αιτίας και αποτελέσματος, οι επιστήμονες εξηγούν ότι, επειδή τα οφέλη του καφέ εμφανίζονται σταθερά σε πολλές μελέτες, είναι απίθανο να οφείλονται αποκλειστικά σε άλλους παράγοντες της ζωής των συμμετεχόντων.

Γιατί είναι τόσο ευεργετικός ο καφές;

Οι ερευνητές δεν είναι απολύτως σίγουροι γιατί ο καφές μπορεί να είναι ευεργετικός. Κάποιοι επιστήμονες το αποδίδουν στο ότι περιέχει εκατοντάδες χημικές ενώσεις, μεταξύ των οποίων πολλές που μπορεί να μειώνουν τη φλεγμονή και να αποτρέπουν τη βλάβη των κυττάρων. Άλλωστε, έχουν συζητηθεί πολλές φορές οι αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, οι οποίες μπορούν να αποτρέψουν ή να καθυστερήσουν τη βλάβη των κυττάρων.

Οι κόκκοι καφέ περιέχουν υψηλές ποσότητες αντιοξειδωτικών, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στη διάσπαση των ελεύθερων ριζών που προκαλούν βλάβες στα κύτταρα. Με την πάροδο του χρόνου, η συσσώρευση ελεύθερων ριζών μπορεί να αυξήσει τη φλεγμονή στο σώμα, η οποία μπορεί να προκαλέσει σχηματισμό πλάκας που σχετίζεται με καρδιακές παθήσεις, γι’ αυτό οι διαιτολόγοι συνιστούν την κατανάλωση τροφίμων και ποτών που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά.