Η ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΣΟΥ

Ξέρεις τι είναι αυτό που κάνει την ψυχοθεραπεία να λειτουργεί; Είναι μια μοναδική δεξιότητα που μπορεί να ωφελήσει την ψυχική υγεία – τη δική σου και κάθε ανθρώπου.

Έχεις αναρωτηθεί ποτέ τι είναι αυτό που κάνει την ψυχοθεραπεία να λειτουργεί; Γιατί, δηλαδή, οι περισσότεροι άνθρωποι –όχι όλοι–  βλέπουν την ψυχική υγεία τους χάρη σε αυτήν; Ποιο είναι το στοιχείο εκείνο που ενεργοποιείται, ώστε να φέρει σταδιακά την αλλαγή;

Απάντηση στο ερώτημα επιχείρησε να δώσει μια εξαιρετικά μεγάλη συστηματική ανασκόπηση που αξιολόγησε περισσότερες από 54.633 μελέτες, σε βάθος 4ετίας, υπό την καθοδήγηση του Dr. Steven C. Hayes, κορυφαίου καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Nevada. Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν τον Αύγουστο του 2022 στο επιστημονικό περιοδικό Behaviour Research and Therapy και, όπως θα περίμενε κανείς, έδειξαν πως ο δρόμος προς την αλλαγή ενός ανθρώπου δεν είναι ένας αλλά πολλοί, και καθένας μπορεί να έχει διαφορετικό υποστηρικτικό ρόλο.

Ανάμεσα στην αυτοπεποίθηση, το υποστηρικτικό περιβάλλον, την ύπαρξη ή όχι δυσλειτουργικών σκέψεων, που είναι κάποιοι από τους πιο κοινούς αυτούς δρόμους, υπάρχει ένας που μοιάζει πιο κοινός, που δείχνει να αφορά τους περισσότερους ανθρώπους: Η ψυχολογική ευελιξία και οι δεξιότητες ενσυνειδητότητας.

iStock

«Ο συνδυασμός αυτών των δύο διαδικασιών αντιπροσωπεύει το 45% όλων όσων γνωρίζουμε σχετικά με το γιατί λειτουργεί η ψυχοθεραπεία – ποσοστό που φτάνει στο 55% όταν προστίθενται και άλλα διαμεσολαβητικά ευρήματα, όπως η αυτο-συμπόνια, η ενεργοποίηση συμπεριφοράς και η ευαισθησία στο άγχος», σημειώνει ο Dr. Hayes.

Οι 3 πυλώνες που χρειάζεται η ψυχική υγεία σου

Η ψυχολογική ευελιξία φαίνεται πως είναι η βασικότερη δεξιότητα που αποδεδειγμένα συμβάλλει στην ψυχική υγεία και τη συναισθηματική ευεξία. Είτε υποφέρεις από άγχος, κατάθλιψη, εθισμό ή οποιαδήποτε άλλη ψυχική δυσφορία, η ψυχολογική ευελιξία σε βοηθά να αντιμετωπίζεις τα ζητήματα αυτά πιο αποτελεσματικά και να προχωράς στη ζωή σου προς μια κατεύθυνση με περισσότερο νόημα.

Τι περιλαμβάνει, όμως, η ψυχολογική ευελιξία και πώς την αποκτά κανείς; Ο Dr. Hayes υποστηρίζει ότι είναι καλύτερο να τη θεωρούμε ως τρεις δεξιότητες σε μία, καθώς εδράζεται πάνω σε τρεις πυλώνες:

1. Επίγνωση

Επίγνωση σημαίνει να παρατηρείς τι συμβαίνει την παρούσα στιγμή. Ποιες σκέψεις εμφανίζονται; Ποια συναισθήματα; Ποιες άλλες αισθήσεις ενεργοποιούνται στο σώμα σου; Σημαίνει να τα παρατηρείς όλα αυτά από ένα πιο πνευματικό μέρος του εαυτού σου: είναι η λεγόμενη «αυτοπαρατήρηση».

Το «τώρα» δεν μπορεί να βιωθεί μόνο με λόγια – χρειάζεται να το ζει κανείς με επίγνωση. Είναι σα να μιλάς για τη γεύση ενός πορτοκαλιού και να το γεύεσαι πραγματικά. Η δεύτερη εμπειρία είναι πολύ πιο πλούσια από την πρώτη. Αντί να «παγιδεύεσαι» στις σκέψεις σου, η επίγνωση αφορά το να βρίσκεσαι στο εδώ και το τώρα. Ακόμα περισσότερο συνεπάγεται την ικανότητα να κατευθύνεσαι, να διευρύνεις ή να εστιάζεις σκόπιμα σε διαφορετικές πτυχές της εμπειρίας που βιώνεις.

Όλα αυτά συμβαίνουν από το μέρος του εαυτού σου που σε συνδέει συνειδητά με τους άλλους.

2. Δεκτικότητα

Δεκτικότητα σημαίνει να επιτρέπεις στον εαυτό σου τις δύσκολες σκέψεις και τα επώδυνα συναισθήματα ακριβώς όπως είναι, χωρίς να χρειάζεται να αλλάξουν με οποιονδήποτε τρόπο πριν προχωρήσεις στη ζωή που θέλεις να ζήσεις. Πρόκειται για ένα κομμάτι που είναι αντιφατικό και συχνά δύσκολο να κατανοηθεί, επειδή οι άνθρωποι τείνουν να αναζητούν θεραπεία ακριβώς για να απαλλαγούν από αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα. Δυστυχώς, το μυαλό δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο.

Όσο πιο σκληρά προσπαθείς να εξαλείψεις τον πόνο, τόσο περισσότερο αυτός ελέγχει τη ζωή και επηρεάζει την ψυχική υγεία σου. Αντίθετα, η δεκτικότητα αφορά την εγκατάλειψη αυτής της εσωτερικής πάλης, επιτρέποντας στις σκέψεις και τα συναισθήματα να είναι ακριβώς αυτό: απλά σκέψεις και συναισθήματα που δεν να χρειάζεται να σε ελέγχουν. Και κατά έναν περίεργο τρόπο, συνήθως αλλάζουν προς μια πιο θετική κατεύθυνση.

3. Αξία στη δέσμευση

Αξία στη δέσμευση σημαίνει να ξέρεις τι έχει σημασία για εσένα και να ακολουθείς βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Να είσαι σε επαφή με τους στόχους σου, με όσα θες να πετύχεις και με τις αξίες σου, τις ποιότητες που επιλέγεις να σε εκπροσωπούν και να σε καθοδηγούν, ανεξαρτήτως αποτελέσματος.

Αυτά τα ζητούμενα πρέπει να επιλέγονται ελεύθερα, όχι να σου επιβάλλονται από τους άλλους ή να τα ακολουθείς από συνήθεια. Όταν γίνεται σαφές τι είναι σημαντικό για εσένα, χρειάζεται να αναλαμβάνεις δράση και να χτίζεις βιώσιμες συνήθειες για την ψυχική υγεία σου, που θα εστιάζουν σε ό,τι δίνει στη ζωή σου νόημα.