ΑΝ ΖΕΙΣ ΣΕ ΕΝΑ LONELYGENIC ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΣΟΥ

Μπορεί μια βόλτα στο πάρκο να μειώσει το στρες, να μας φέρει πιο κοντά και να γίνει το αντίδοτο ενάντια στη μοναξιά στις σύγχρονες πόλεις;

Ο όρος «lonelygenic environment» χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους τρόπους με τους οποίους πόλεις, γειτονιές φτιαγμένες για αυτοκίνητα, γεμάτες τσιμέντο, με λιγοστά δέντρα και περιορισμένο δημόσιο χώρο συμβάλλoυν στο αίσθημα μοναξιάς. Αναφέρεται στο δομημένο/ τεχνητό περιβάλλον που προσφέρει ελάχιστες ευκαιρίες, χώρους, υποδομές για αυθόρμητη κοινωνική επαφή, σύνδεση και αλληλεπίδραση.

Μάλιστα, όπως συμβαίνει συνήθως, εκείνοι που επωμίζονται το βάρος των συνεπειών, στην περίπτωσή μας τις επιπτώσεις του δομημένου περιβάλλοντος στην κοινωνική απομόνωση και τη μοναξιά, είναι οι ήδη ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ανάμεσά τους οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με αναπηρία.

Μετά τον ορισμό αυτό, νομίζω μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι σε πολλές από τις περιοχές της πόλης αυτής (κι όχι μόνο) ταιριάζει ο συγκεκριμένος χαρακτηρισμός.

Το δομημένο περιβάλλον της πόλης «γεννά» μοναξιά

«Δεν είμαστε προορισμένοι να είμαστε μόνοι. Είναι τα περιβάλλοντα που δημιουργούμε που ευνοούν τη μοναξιά», λέει η Xiaoqi Feng, καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία. Τι εννοεί με αυτό; Για παράδειγμα, σε μια γειτονιά χωρίς δέντρα, η ζέστη και η βροχή αποθαρρύνουν τους ανθρώπους να βγουν έξω. Η απουσία πάρκων, επίσης, στερεί από τους κατοίκους το «τρίτο μέρος» (εκτός της εργασίας και του σπιτιού του) όπου μπορούν να συναντήσουν άλλους χωρίς πίεση. Ας μην ξεχάσουμε, δε, ότι η εξάρτηση από τα ιδιωτικά οχήματα σημαίνει ακόμα λιγότερες ευκαιρίες για αυθόρμητες ανταλλαγές βλεμμάτων και «καλημέρες».

Pexels Paula Schmidt

Τι συμβαίνει με τις λύσεις;

Το πρόβλημα με τη μοναξιά στις πόλεις μας είναι πολυπαραγοντικό. Ωστόσο, οι λύσεις που συνήθως προτείνονται και εφαρμόζονται, το προσεγγίζουν μονοδιάστατα. Συχνά, οι λύσεις αυτές εστιάζουν σε ψυχολογικές παρεμβάσεις, όπως π.χ. η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία ή η εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων. Με τον τρόπο αυτό, προσπαθούμε να διορθώσουμε το άτομο, γι' αυτό και τα αποτελέσματα δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Αντί, λοιπόν, να εστιάζουμε σε εμάς και στην ατομική μας δράση, ίσως είναι προτιμότερο και πιο αποτελεσματικό το να εστιάσουμε στην αλλαγή του προβληματικού περιβάλλοντος με ουσιαστικές παρεμβάσεις.

Η φύση ως θεραπευτικό μέσο

Έρευνες δείχνουν ότι ακόμα και μία ή δύο ώρες την εβδομάδα σε φυσικό περιβάλλον μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα μοναξιάς. Σε μελέτη του 2024, η Feng και οι συνεργάτες της παρακολούθησαν πάνω από 3.000 ενήλικες στην Αυστραλία και βρήκαν ότι όσοι περνούσαν τακτικά χρόνο σε πράσινους ή μπλε χώρους είχαν αυξημένες πιθανότητες να βιώσουν ανακούφιση από τη μοναξιά και πιο συγκεκριμένα, 69% μετά από τέσσερις μήνες και 110% μετά από δεκαέξι.

Ο Matthew Browning, αναπληρωτής καθηγητής Υγείας και Συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο Clemson, σημειώνει ότι οι πράσινοι χώροι ενισχύουν τη φυσική δραστηριότητα, καλλιεργούν την εμπιστοσύνη μεταξύ αγνώστων και ενισχύουν τη συνοχή μιας κοινότητας, παράγοντες που σχετίζονται άμεσα με τη μείωση της μοναξιάς που βιώνουν οι άνθρωποι στις πόλεις.

EUROKINISSI ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΕΜΠΑΠΗΣ

Πώς να αξιοποιήσεις τη φύση

• Δεν χρειάζεται να ψάχνεις κάθε μέρα τρόπους να βρεθείς στο κοντινότερο βουνό και να επιδίδεσαι σε πολύωρες πεζοπορίες. Μέσα στο Σαββατοκύριακο που θα έχεις χρόνο, πήγαινε στο κοντινότερο πάρκο, κάθισε σε ένα ξύλινο παγκάκι και παρατήρησε τα πουλιά που ζουν εκεί. Αν δεν έχεις χρόνο ούτε για αυτό, τότε οργάνωσε ένα μπάρμπεκιου στην αυλή του σπιτιού σου.
• Αντί για πιεις καφέ με τους φίλους σου καθισμένοι σε μια καφετέρια, προτίμησε να τα πείτε κάνοντας έναν περίπατο στο πάρκο.
• Γίνε μέλος μιας ομάδας που δραστηριοποιείται στο ύπαιθρο. Πέρα από τις κλασικές πεζοπορικές και ποδηλατικές ομάδες, πλέον μπορείς να βρεις και ομάδες που κάνουν π.χ. μαθήματα γιόγκα σε πάρκα.