ΟΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΠΟΥ ΠΙΑΝΟΥΜΕ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ ΚΡΥΒΟΥΝ ΕΝΑ ΧΗΜΙΚΟ ΚΙΝΔΥΝΟ

Πολλές αποδείξεις περιέχουν δισφαινόλες που απορροφώνται από το δέρμα και συνδέονται με σοβαρούς κινδύνους υγείας. Δες πώς να προστατευτείς.

Θα θυμάστε πως μέχρι να γίνουμε –τρόπον τινά– ψηφιακό κράτος, το σύστημα είχε ως εξής: μαζεύαμε αποδείξεις, τις οποίες οφείλαμε να διατηρούμε στην κατοχή μας για μια πενταετία, για την περίπτωση που μας γινόταν έλεγχος. Προφανώς, κάπου στη διετία εξαφανίζονταν από το χαρτί όλα τα στοιχεία που είχαν τυπωθεί, αλλά δεν φαινόταν να νοιάζεται κανείς για την αναποτελεσματικότητα αυτής της πρακτικής. Σήμερα, δεν έχουμε ανάλογη υποχρέωση, όμως στις καθημερινές μας συναλλαγές εξακολουθούμε να παίρνουμε στα χέρια μας αποδείξεις. Θα μου πεις, τώρα ποιο είναι το πρόβλημά σου;

Το θέμα είναι πως, όπως δείχνει μελέτη, πολλές αποδείξεις που τυπώνονται σε χαρτί παραβιάζουν τα ασφαλή επίπεδα δισφαινόλης S (BPS). Πρόκειται για χημική ουσία, παρόμοια με τη δισφαινόλη Α (BPA), η οποία επηρεάζει την ορμονική λειτουργία.

Όπως δήλωσε ο Δρ Philip J. Landrigan «οι δισφαινόλες είναι συνθετικές χημικές ουσίες που όταν εισέρχονται στο ανθρώπινο σώμα, μπορούν να “χακάρουν” ή να καταλάβουν το ενδοκρινικό σύστημα και να στείλουν παραμορφωμένα σήματα στα όργανα του σώματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ασθένειες».

iStock

Οι αποδείξεις δεν έχουν συμβατικό μελάνι

Οι χάρτινες αποδείξεις που ακόμα βγάζουν τα μηχανήματα των ταμειακών μηχανών και των POS δεν εκτυπώνονται με συνηθισμένο μελάνι. Δημιουργούνται με θερμική εκτύπωση, που τυπώνει γρήγορα αριθμούς και γράμματα σε ειδικό χαρτί το οποίο είναι ευαίσθητο στη θερμότητα.

Ο παραδοσιακός εκτυπωτής εκτόξευε μελάνι σε μικροσκοπικά σημεία του χαρτιού, ενώ στη θερμική εκτύπωση η κεφαλή εφαρμόζει θερμότητα σε ειδικά επικαλυμμένο χαρτί. Κάπως έτσι φτάσαμε στη χημική ουσία που απορροφάται πολύ εύκολα από το δέρμα μας και θεωρείται ενδοκρινικός διαταράκτης.

Με τι έχουν συνδεθεί οι δισφαινόλες

Οι πρώτες έρευνες έδειξαν πως το άγγιγμα μιας απόδειξης δεν μας αρρωσταίνει. Η επαναλαμβανόμενη έκθεση με την πάροδο του χρόνου, όμως, μπορεί να μας αρρωστήσει, ειδικά αν έχουμε κάποιο ορμονικό πρόβλημα. Μπορεί να επιδεινώσει υποκείμενη νόσο, με μεγαλύτερο κίνδυνο για άτομα που είναι υπέρβαρα, έχουν αυξημένη χοληστερόλη ή ηπατική νόσο.

ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΠΟΥ ΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΙ ΔΕΚΑΔΕΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΥΨΗΛΟΤΕΡΟ ΚΙΝΔΥΝΟ, ΠΟΥ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ ΣΩΡΕΥΤΙΚΑ.

Στη συνέχεια, επιστημονικές μελέτες αποκάλυψαν πως στη σύντομη επαφή με μια απόδειξη, της τάξεως των 10 δευτερολέπτων, το δέρμα μας μπορεί να απορροφήσει BPS που υπερβαίνει τα όρια ασφαλείας. Μάλιστα, η χρήση απολυμαντικού χεριών πριν την επαφή μπορεί να αυξήσει την απορρόφηση έως και 100 φορές.

Γιατροί και οργανισμοί έχουν συνδέσει την έκθεση σε BPA/BPS με:

• μείωση σπερματοζωαρίων, προβλήματα γονιμότητας σε άντρες και γυναίκες που είναι σε αναπαραγωγική ηλικία,
• αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού και άλλους ορμοεξαρτώμενους καρκίνους, ιδιαίτερα σε γυναίκες,
• αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων σε ενήλικες με συχνή έκθεση,
• προβλήματα μάθησης και συμπεριφοράς (π.χ. ΔΕΠΥ), παχυσαρκία, διαβήτη σε παιδιά και εγκύους. Όπως είπε ο Δρ Landrigan, «ειδικά αν μία έγκυος γυναίκα αγγίζει αποδείξεις ως ταμίας λιανικής ή σερβιτόρα, η χημική ουσία που εισέρχεται στο σώμα της μπορεί να περάσει στο παιδί, καθώς τα έμβρυα στη μήτρα είναι πολύ πιο ευαίσθητα από τους ενήλικες σε χημικές ουσίες που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές, όπως η δισφαινόλη S».

Γενικά, οι εργαζόμενοι που χειρίζονται δεκάδες αποδείξεις κάθε ημέρα αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο. Οι εργασίες έχουν δείξει πως τα επίπεδα BPA στα ούρα αυξάνονται σημαντικά μετά από 2 ώρες χειρισμού. Σωρευτικά ο κίνδυνος αυξάνεται κατά πολύ.

iStock

Πριν από περίπου 15 χρόνια, όταν ερευνητές στις ΗΠΑ συνειδητοποίησαν ότι πολλές αποδείξεις περιείχαν BPA που διατάρασσε το ενδοκρινικό σύστημα, κάποιες πολιτείες άρχισαν να τις απαγορεύουν. Ακολούθως, οι κατασκευαστές προχώρησαν σε επιλογές χωρίς ΒΡΑ. Δεν σήμαινε ότι δεν υπήρχε δισφαινόλη. Αυτό που έγινε ήταν να αντικατασταθεί με παρόμοια χημική δομή. Έρευνα του 2023 βρήκε την ουσία στο 85% των αποδείξεων που είχαν ελεγχθεί. Υπήρξε κάποια βελτίωση, αφού το ποσοστό είχε μειωθεί από το 93%, παρέμενε όμως πολύ υψηλό.

Πώς χειριζόμαστε με ασφάλεια τις αποδείξεις

Οι επαγγελματίες υγείας που εντόπισαν το ζήτημα πρότειναν και τρόπους για να προστατευτούμε από τις δισφαινόλες στις αποδείξεις.

• Για αρχή, διπλώνουμε την απόδειξη με την τυπωμένη πλευρά –που περιέχει τα χημικά στρώματα– προς τα μέσα.
• Σε περίπτωση που αγγίξουμε την τυπωμένη πλευρά, πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι και νερό το συντομότερο δυνατό, αφού η απορρόφηση είναι σταδιακή διαδικασία.
• Όσοι δουλεύουν στα ταμεία ή ως σερβιτόροι και πιάνουν διαρκώς αποδείξεις, πρέπει να φορούν γάντια. Έρευνες έχουν δείξει ότι όσοι το έκαναν δεν αύξησαν τα επίπεδα BPA τους μέχρι το τέλος της βάρδιας. Αντιθέτως, όσοι δεν φορούσαν γάντια, είχαν αυξήσεις.

Οι ειδικοί προειδοποιούν πως τα γάντια προφυλάσσουν και από τα χημικά που έχουν οι ετικέτες στις συσκευασίες αποστολής. Οπότε, κινηθείτε αναλόγως και την επόμενη φορά που θα λάβετε κάποιο δέμα.