ΤΙ ΣΧΕΣΗ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΟΥ;

Κι όμως, μικρές αλλαγές στο σπίτι μας μπορούν να αλλάζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε και κατ' επέκταση το πώς νιώθουμε.

Μετά από έναν χωρισμό ή ένα δυσάρεστο γεγονός, οι περισσότεροι από εμάς νιώθουμε την ανάγκη για μια αλλαγή. Συνήθως έχει να κάνει με την εμφάνισή μας (ένα νέο κούρεμα, ένα διαφορετικό χρώμα στα μαλλιά). Ωστόσο, εξίσου συχνά μεταφράζεται και σε αλλαγές στο σπίτι. Ίσως δεν είναι τυχαίο που όσοι έχουμε ζήσει έναν χωρισμό, δεν αλλάζουμε μόνο τη ζωή μας, αλλά και τη θέση του κρεβατιού ή του καναπέ μας.

Η αρχιτέκτονας Suchi Reddy το θέτει πολύ εύστοχα, «Ποτέ δεν σκεφτόμαστε μια αράχνη χωρίς τον ιστό της, αλλά με κάποιο τρόπο σκεφτόμαστε ότι οι άνθρωποι υπάρχουν χωρίς όλα αυτά τα πράγματα γύρω τους». Ο χώρος, όμως, δεν είναι διακοσμητικό σκηνικό το οποίο προσπερνάμε. Ο χώρος είναι οργανικό κομμάτι της ύπαρξής μας.

Η νευροαισθητική του σπιτιού μας

Στον πυρήνα τους, η αρχιτεκτονική και το interior design ασχολούνται με τη σχέση ανάμεσα στην τάξη ενός χώρου και στην εμπειρία μας μέσα σε αυτόν (αλλά και από αυτόν). Έτσι, γεννήθηκε η νευροαισθητική, ένας νέος τομέας της γνωστικής νευροεπιστήμης που διερευνά πώς η αισθητική εμπειρία επηρεάζει τον εγκέφαλο. Οι χώροι είτε μας προσφέρουν αισθητηριακές απολαύσεις είτε όχι, κι αυτό, όπως εξηγεί η Reddy, δεν σταματά στο επίπεδο του συναισθήματος, αλλά τροφοδοτεί βαθύτερες νευρολογικές λειτουργίες.

Δεν μιλάμε, λοιπόν, για υλισμό ή επιφανειακή ανακαίνιση, αλλά για το πώς οι χώροι που επιλέγουμε μας διαμορφώνουν και μας καθοδηγούν. Η κλινική ψυχολόγος Bev Walpole προσεγγίζει το θέμα με όρους συμπεριφορικής ψυχολογίας. «Έχει να κάνει με το τι χρειάζονται τα άτομα που θα ζήσουν σε έναν χώρο. Με πώς να αποδομήσεις τις προσδοκίες που κουβαλάει και να δεις τι πραγματικά θέλουν οι άνθρωποι να κάνουν μέσα σε αυτόν», λέει.

unsplash Kyle Nieber

Η ασφάλεια ως ανάγκη

Η αρχιτέκτονας Maura Trumble μας θυμίζει κάτι ουσιώδες: το σπίτι μας είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ψυχικής μας υγείας. Η ίδια το συνδέει με την ιεράρχηση αναγκών κατά Μάσλοου, μια ιδέα στην ψυχολογία που προτάθηκε από τον Αμερικανό Αβραάμ Μάσλοου το 1943. Με απλά λόγια, η ασφάλεια και η άνεση αποτελούν από τα βασικότερα ένστικτα του ανθρώπου. Όπως τα ζώα χρειάζονται καταφύγιο, έτσι κι εμείς έχουμε ανάγκη από έναν χώρο που θα ικανοποιεί όχι μόνο τις σωματικές μας ανάγκες (όπως ο ύπνος) αλλά και τις συναισθηματικές μας ανάγκες, θα μας προσφέρει δηλαδή ιδιωτικότητα, συναισθηματική ασφάλεια και απουσία κινδύνου. Αξίζει, λοιπόν, να αναρωτηθούμε αν έχουμε αυτές τις ανάγκες στο μυαλό μας όταν κοιτάζουμε μια κάτοψη ή σκεφτόμαστε πώς να βάλουμε τα έπιπλά μας.

Ο σχεδιαστής Adam Rolston είναι ξεκάθαρος: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διάταξη των επίπλων και η οργάνωση των χώρων έχουν βαθιές συναισθηματικές και ψυχολογικές επιδράσεις». Ένα τεράστιο, φωτεινό σαλόνι με πανοραμική θέα μπορεί να ακούγεται ιδανικό, αλλά στην πράξη να σε αφήνει να νιώθεις μικρός, μόνος και αποστειρωμένος. Από την άλλη, μια συγκέντρωση καναπέδων και τραπεζιών μπορεί να προσφέρει οικειότητα ή να υπενθυμίζει ότι δεν φιλοξενείς συχνά κόσμο.

Βέβαια, όπως πολλά πράγματα σε αυτή τη ζωή, έτσι κι αυτό είναι θέμα υποκειμενικό. Όταν φτιάχνουμε ένα δωμάτιο, στόχος μας είναι να εντοπίσουμε πώς μας κάνει να νιώθουμε και τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό. Η Walpole προτείνει να ξεκινήσουμε βρίσκοντας τι δεν λειτουργεί. «Ποια είναι τα σημεία που σε ενοχλούν, που σου δημιουργούν αναστάτωση; Εκεί βρίσκεται η αρχή της αλλαγής», αναφέρει.

unsplash Andrej Lisakov

Έχουν σημασία οι μικρές αλλαγές στο σπίτι

Η φιλοσοφία «στρώσε το κρεβάτι σου» είναι απλή αλλά αποκαλυπτική, καθώς δείχνει ότι το να δημιουργείς τάξη γύρω σου, ακόμα και σε μικρά πράγματα, μπορεί να δημιουργήσει τάξη μέσα σου. Το ζητούμενο δεν είναι ένα τέλεια τεντωμένο σεντόνι. Το ζητούμενο είναι η συμπεριφορική ενεργοποίηση, η αίσθηση ότι έκανες το πρώτο βήμα. Αυτή η μικρή ώθηση απελευθερώνει ντοπαμίνη στον εγκέφαλο και μπορεί να γίνει η αρχή μιας αλυσίδας θετικών πράξεων. Θες ένα ακόμα παράδειγμα; Διαμόρφωσε τον προθάλαμο του σπιτιού σου σε ένα μικρό καταφύγιο μετάβασης, που θα επιτρέπει στο σώμα σου να επαναρυθμιστεί.

Εντόπισε, λοιπόν, τις περιοχές του σπιτιού που σου προκαλούν δυσφορία και κάνε αλλαγές. Αυτό μπορεί να είναι μια πολύ απλή κίνηση, όπως το να φέρεις πιο κοντά τους καναπέδες που έχεις απομακρύνει.

unsplash Tina Witherspoon

Ο σχεδιασμός είναι, τελικά, ένας τρόπος να φανταστείς μια νέα ζωή και να δημιουργήσεις τον χώρο γι’ αυτήν. Ο designer Joshua Aidlin το συνοψίζει ως εξής: «Δεν υπάρχει κάποια προκαθορισμένη διαδικασία ή διάταξη που θα εγγυηθεί μια ενσυνείδητη εμπειρία. Αυτή είναι η ομορφιά της αρχιτεκτονικής».

Κι όμως, μια μικρή αλλαγή, όπως η μετακίνηση ενός κρεβατιού, μπορεί να έχει τεράστια επίδραση στη διάθεση, στις σκέψεις, στην ίδια μας τη στάση ζωής. «Ο τρόπος που αλλάζεις τον χώρο σου μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που συμπεριφέρεσαι και ο τρόπος που συμπεριφέρεσαι αλλάζει το πώς νιώθεις», μας θυμίζει η Walpole.