ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΟΜΠΙ ΑΛΛΑ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΕΥΕΞΙΑΣ

Υπάρχουν χίλιοι λόγοι που μας κρατάνε μακριά από τα βιβλία, αλλά η επιστήμη δείχνει ότι το διάβασμα προσφέρει πολύτιμα οφέλη για την ψυχική και σωματική μας υγεία. Λίγα λεπτά ανάγνωσης την ημέρα μειώνουν το στρες, βελτιώνουν τον ύπνο και ενισχύουν τη γνωστική λειτουργία.

Υπάρχουν χίλιοι δυο λόγοι που σε κρατάνε μακριά από ένα βιβλίο, ακόμα κι αν κάποτε ήταν η αγαπημένη σου ασχολία. Έλλειψη χρόνου, κακή διάθεση, ανηδονία, κούραση από τη δουλειά, social media, όποιος κι αν είναι ο λόγος, βλέπω συχνά πρώην βιβλιοφάγους που δυσκολεύονται να τελειώσουν τις πρώτες 20 σελίδες –έναν απ’ αυτούς καθημερινά στον καθρέφτη–, όσο και επίδοξους φιλαναγνώστες που εγκατέλειψαν πρόωρα την προσπάθεια.

Τα στοιχεία της Eurostat για το 2022 έδειξαν ότι 40-45% των Ελλήνων ηλικίας 16 ετών είχαν διαβάσει τουλάχιστον ένα βιβλίο την προηγούμενη χρονιά, ποσοστό χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (52,8%). Για τις νεότερες ηλικίες, ξέρουμε ότι δεν αγαπούν πια το διάβασμα. Όπως μου είχε πει η μεταφράστρια Εβίτα Λύκου, «χρειάζεται συνειδητή προσπάθεια από τον γονιό ώστε να εμφυσήσει στο παιδί την αγάπη για το διάβασμα από την προαναγνωστική ηλικία, διαφορετικά θα είναι πολύ δύσκολο να πιάσει το βιβλίο μόνο του αργότερα».

Μα κι όσοι είχαμε από νωρίς επαφή με τα βιβλία, τι κάνουμε σήμερα; Μικροί και μεγάλοι έχουμε κάνει το smartphone προέκταση του χεριού μας, σίγουρα όχι για να διαβάσουμε e-books. Ναι, ξέρω πως ακούγομαι σαν boomer, ωστόσο, μιας και το φθινόπωρο είναι εδώ, οι νύχτες μεγαλώνουν και το σπίτι γίνεται ιδανικό καταφύγιο, μήπως να δίναμε μια ευκαιρία στο βιβλίο; Η επιστήμη λέει ότι έχουμε να κερδίσουμε πολλά περισσότερα από μια απλή διαφυγή στον κόσμο της φαντασίας.

iStock

Λιγότερο στρες και μοναξιά

Πρόσφατη έρευνα της μη κερδοσκοπικής, κοινωνικής οργάνωσης Better Libraries επιβεβαιώνει ότι το διάβασμα είναι ισχυρό εργαλείο ψυχικής ευεξίας. Η μελέτη αναφέρει ότι πάνω από το ένα τρίτο των ενηλίκων βιώνουν λιγότερο στρες και άγχος όταν διαβάζουν τακτικά, με ισχυρότερη επίδραση στις ηλικίες 25-34 ετών:

• πάνω από 40% βιώνουν τα αγχολυτικά αποτελέσματα της ανάγνωσης,
• 1 στους 3 βρίσκει παρηγοριά σε δύσκολες στιγμές,
• 3 στους 10 αισθάνονται λιγότερο απομονωμένοι.

Τα ευρήματα συνηγορούν με εκείνα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Σάσεξ παλαιότερα, που έδειξαν ότι η ανάγνωση μπορεί να μειώσει τα επίπεδα στρες έως και 68%, περισσότερο από το να ακούς μουσική, να πίνεις τσάι ή να κάνεις μια βόλτα. Συγκεκριμένα, 6 λεπτά διάβασμα ήταν αρκετά για να μειωθούν τα επίπεδα στρες και ο καρδιακός ρυθμός.

Τα βιβλία σε σώζουν από άνοια και πρόωρο θάνατο

Η έρευνα της Better Libraries υπογραμμίζει επίσης τον ρόλο της ανάγνωσης στη γνωστική ενδυνάμωση και στην ποιότητα του ύπνου. Το 37% των ενηλίκων δήλωσε ότι μαθαίνει κάτι νέο μέσα από τα βιβλία, ενώ το 25% κοιμάται καλύτερα όταν διαβάζει πριν ξαπλώσει. Πέρα από ενίσχυση, είναι και θωράκιση. Το γνωστικό αποθεματικό είναι μία από τις ασπίδες του εγκεφάλου έναντι της άνοιας. Παλαιότερη έρευνα του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Rush έδειξε ότι διατηρώντας το μυαλό σε εγρήγορση όπως συμβαίνει με την ανάγνωση, μπορείς να επιβραδύνεις τη γνωστική έκπτωση στα γεράματα έως και 32%.

Pexels George Milton

Η ανάγνωση «γυμνάζει» τον εγκέφαλο, βελτιώνοντας μνήμη, συγκέντρωση και αναλυτικές δεξιότητες, ενώ ταυτόχρονα καλλιεργεί την ενσυναίσθηση μέσα από την έκθεση σε διαφορετικές προοπτικές και εμπειρίες. Bonus ότι ζεις περισσότερο, τουλάχιστον βάσει όσων ισχυρίζεται μια έρευνα στο Social Science & Medicine, που έδειξε ότι μόλις 30 λεπτά ανάγνωσης ημερησίως συνδέονται με 20% μικρότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου.

Tips για να αγαπήσεις ξανά το διάβασμα

Αν κάπως σε έπεισαν τα παραπάνω, υπάρχει τρόπος να ξεκινήσεις και πάλι την προσπάθεια για διάβασμα:

• Ξεκίνα με κάτι μικρό και βήμα-βήμα, π.χ. για πέντε λεπτά πριν τον ύπνο, με μερικές σελίδες κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού σου διαλείμματος, καθώς κινείσαι με τα ΜΜΜ ή βρίσκεται σε κάποια αίθουσα αναμονής,
• Διάλεξε βιβλία που σε ενδιαφέρουν πραγματικά, αντί για αυτά που «πρέπει» να διαβάσεις.
• Γίνε μέλος σε μια λέσχη βιβλίου, ώστε να έχεις παραπάνω κίνητρο να διαβάσεις και μαζί τα οφέλη της κοινωνικής σύνδεσης, ή επισκέψου την τοπική βιβλιοθήκη για να ανακαλύψεις νέους συγγραφείς χωρίς κόστος.

Περισσότερα tips για να ξαναγαπήσεις τα βιβλία μπορείς να βρεις σε σχετικό άρθρο του OW.