Ο ΚΟΡΥΦΑΙΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 2024 ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΦΕΡΝΕΙ ΚΟΝΤΑ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ

Ο Ιάπωνας Ρίκεν Γιαμαμότο, ένας αρχιτέκτονας που εξυψώνει μέσα από τη δουλειά του την ανθρώπινη σύνδεση, κατέκτησε το Βραβείο Pritzker 2024.

Ο αρχιτέκτονας Ρίκεν Γιαμαμότο φέρνει με τα έργα του τους ανθρώπους πιο κοντά και καταρρίπτει τα όρια της δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας. Αυτό χαρίζει φέτος στον 78χρονο Ιάπωνα την ύψιστη αρχιτεκτονική διάκριση: το Βραβείο Pritzker 2024.

Το Βραβείο Pritzker θεωρείται το «Νόμπελ» Αρχιτεκτονικής. To 2023 δόθηκε στον Βρετανό Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ, που έχει αναλάβει και την αναβάθμιση-επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικό Μουσείου στην Αθήνα.

«Ο Γιαμαμότο είναι ο αρχιτέκτονας που φέρνει αξιοπρέπεια στην καθημερινή ζωή. Η κανονικότητα γίνεται τώρα κάτι το ξεχωριστό, η ηρεμία είναι που οδηγεί στο μεγαλείο», σημειώνει ο Αλεχάντρο Αραβένα, Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής του φετινού Βραβείου.

Ο Ρίκεν Γιαμαμότο. Photo courtesy of Tom Welsh

«Ένα από τα πράγματα που χρειαζόμαστε πιο πολύ στο μέλλον των πόλεών μας είναι να δημιουργήσουμε μέσω της αρχιτεκτονικής τις συνθήκες εκείνες που πολλαπλασιάζουν τις ευκαιρίες για να έρθουν οι άνθρωποι κοντά», προσθέτει ο ίδιος. «Ο Γιαμαμότο, καθώς “θολώνει” με προσοχή τα όρια μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού, συμβάλλει στην ενεργοποίηση της κοινότητας».

Yamakawa Villa. Photo courtesy of Tomio Ohashi

Παθιασμένος με την αρχιτεκτονική που ενώνει τους ανθρώπους, στη διάρκειας πέντε δεκαετιών πορεία του ο Γιαμαμότο έχει καταπιαστεί τόσο με κατοικίες –από μικρά σπίτια ως οργανωμένες εργατικές κατοικίες– όσο και με δημόσια κτίρια – πανεπιστήμια, μουσεία, σχολεία, βιβλιοθήκες, πυροσβεστικό σταθμό, τμήμα αεροδρομίου.

Tianjin Library. Photo courtesy of Nacasa & Partners

Το έργο του χαρακτηρίζει ο μινιμαλισμός και η απλότητα, τόσο στη μορφή και τον σχεδιασμό όσο και στα υλικά. Θεωρεί πως η διαφάνεια που επιτυγχάνεται με τις μεγάλες γυάλινες προσόψεις είναι ένας τρόπος να φέρει κανείς πιο κοντά το «μέσα» με το «έξω», αλλά και να συμβάλει στη μείωση της απομόνωσης και του αποκλεισμού, στοιχεία που μετά λύπης του παρατηρεί πως κυριαρχούν στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις.

Pangyo Housing. Photo courtesy of Kouichi Satake

Επιπλέον, στα κτίριά του βρίσκουμε πλήθος από βεράντες, προσβάσιμες στέγες, αυλές και εσωτερικές πλατείες, σημεία που ο ίδιος θεωρεί πως διευκολύνουν την κοινωνική συναναστροφή.

Pangyo Housing. Photo courtesy of Nam Goongsun

«Με απασχολεί η πρόκληση του να δημιουργείς χώρους που ενθαρρύνουν την κοινωνική αλληλεπίδραση και τις πολιτισμικές ανταλλαγές», έχει δηλώσει.

Iwadeyama Junior High School. Photo courtesy of Mitsumasa Fujitsuka

Με έδρα τη Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας, o Γιαμαμότο έχει να επιδείξει μια σειρά εντυπωσιακών κτιρίων, κυρίως εντός της Ιαπωνίας, αλλά και στην Κίνα, την Κορέα και την Ελβετία.

Yokosuka Museum of Art. Photo courtesy of Tomio Ohashi

Ανάμεσα στα σπουδαιότερα έργα του στα ιαπωνικά εδάφη συγκαταλέγονται οι εργατικές κατοικίες στο Χοτακούμπο, το Μουσείο Τεχνών στην Γικοσούκα, το δημοτικό σχολείο στην Ιγουαντεγιάμα και τα Πανεπιστήμια της Ναγκόγια και της Σαϊτάμα.

THE CIRCLE at Zürich Airport. Photo courtesy of Flughafen Zürich AG

Στην Κίνα ξεχωρίζει η Βιβλιοθήκη της Τιαντζίν, το σύμπλεγμα Τζιν Γουάι Σόχο, έξω από το Πεκίνο, ενώ στην Ελβετία τα βλέμματα τραβάει η Συνοικία του Κύκλου, στο αεροδρόμιο της Ζυρίχης.

GAZEBO. Photo courtesy of Tomio Ohashi

Πάντα με γνώμονα το πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να υπηρετεί όσο το δυνατόν καλύτερα τις ανθρώπινες κοινωνίες, μετά τον σεισμό στην Ιαπωνία και το φονικό τσουνάμι του 2011 ο Γιαμαμότο ίδρυσε το ερευνητικό κέντρο «Local area republic labo», που ενθαρρύνει τη συμμετοχή της κοινότητας στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, ενώ το 2018 θεσμοθέτησε το Βραβείο Local Republic για νέους αρχιτέκτονες.

Ecoms House. Photo courtesy of Shinkenchiku Sha

Ο Γιαμαμότο είναι πρωτοπόρος στην «ευαισθητοποίηση των κοινοτήτων σχετικά με το ποια είναι η ευθύνη του κοινωνικού αιτήματος», αναφέρεται χαρακτηριστικά στο σκεπτικό της βράβευσης της κριτικής επιτροπής. «Στην αρχιτεκτονική, όπως και στην δημοκρατία, οι χώροι πρέπει να δημιουργούνται με την αποφασιστικότητα των ανθρώπων».

Jian Wai SOHO. Photo courtesy of Mitsumasa Fujitsuka

Το Βραβείο Pritzker θεσμοθετήθηκε το 1979 και απονέμεται σε εν ζωή αρχιτέκτονες που έχουν επιτύχει σημαντικό έργο. Ο Ρίκεν Γιαμαμότο είναι ο 54ος που βραβεύεται, έπειτα από μια μακρά σειρά από σπουδαίους ομολόγους του νικητές από όλο τον κόσμο (όπως οι Ρέντσο Πιάνο, Ζάχα Χαντίντ, Φρανκ Γκέρι, Ι.Μ. Πέι, Ρίτσαρντ Μέιερ), αλλά και πολλούς από την πατρίδα του, την Ιαπωνία (όπως οι Σιγκέρου Μπαν, Τόγιο Ίτο, SANAA, Ταντάο Άντο). Η τελετή απονομής θα πραγματοποιηθεί τον Μάιο στο Σικάγο των ΗΠΑ.