Η ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑΣΗΜΟ

Συνηθίζεις να εργάζεσαι πολλές ώρες ή να τρέχεις πίσω από υποχρεώσεις ασταμάτητα, αμελώντας τον ύπνο, το φαγητό και την ξεκούραση; Τότε ίσως έχεις ταυτίσει στο μυαλό σου την εξάντληση με κάτι αξιέπαινο, και πρέπει να το αλλάξεις άμεσα!

Η εξάντληση δεν είναι παράσημο. Διάβασα αυτόν τον τίτλο σε μια ανάρτηση της ινσταγκραμικής the.abstract.girl (κατά κόσμον Εύα Κόττα), η οποία εκτός από δημιουργός ευφάνταστων χειροποίητων κεραμικών, έχει φτιάξει έναν λογαριασμό για να μιλήσει για θέματα γυναικείας ενδυνάμωσης και αυτοφροντίδας.

Ομολογώ ότι μου τράβηξε αμέσως το ενδιαφέρον, γιατί υπήρξα θύμα της εξάντλησης για πολλά χρόνια. Μάλιστα, μέχρι να το συνειδητοποιήσω, ξόδεψα πολύ χρόνο και χρήμα στο ντιβάνι.

Η θεραπεύτριά μου δεν ήθελε να μου δώσει αμάσητη τη διαπίστωση αυτή και έτσι με καθοδηγούσε μέσα από πολλές ερωτήσεις στο να καταλάβω τι σημαίνει για μένα «εργασία», «πρέπει», «υποχρεώσεις», «κούραση», «καλή δουλειά» και άλλα τέτοια.

Θυμάμαι μάλιστα πως τις εποχές που συνήθιζα να δουλεύω ασταμάτητα, το σώμα μου είχε βρει μάλλον μια διέξοδο: αρρώσταινα πολύ συχνά από διάφορες ιώσεις, ώστε να μου επιτρέψω να μείνω στο σπίτι και να ξεκουραστώ. Μέχρι που όλο αυτό έγινε τρομερά δυσλειτουργικό.

Λες κι εσύ συχνά «τρέχω και δεν φτάνω»;

Τι σημαίνει να θεωρείς την εξάντληση παράσημο; Σημαίνει ότι έχεις μάθει να πιστεύεις πως μόνο όταν κουράζεσαι πολύ από αυτό που κάνεις, είσαι παραγωγικός ή αποτελεσματικός.

Μάλλον δεν το συνειδητοποιείς, αλλά σου συμβαίνει αν συνηθίζεις πολύ συχνά να χρησιμοποιείς με κάποια δόση ικανοποίησης φράσεις, όπως: «τρέχω και δεν φτάνω», «έχω πολύ πιεσμένο πρόγραμμα», «δεν έχω καθόλου χρόνου», «έχω πολλή δουλειά».

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Σκέφτηκες όμως αν η πολλή δουλειά ή η τάση σου να βάζεις ως προτεραιότητα όλες τις υποχρεώσεις –και ποτέ τον εαυτό σου– είναι κάτι που έμαθες ασυνείδητα; Και μήπως αυτό εξυπηρετεί κάποιους άλλους εκτός από εσένα;

Το φαινόμενο της εξάντλησης μπορεί να πλήττει τόσο την εργασιακή σου ζωή –και αυτό αφορά και τα δύο φύλα– όσο και την προσωπική σου – και αυτό αφορά περισσότερο τις γυναίκες.

Το φαινόμενο της εξάντλησης πλήττει την κοινωνία

Το ακούω όλο και πιο συχνά να συμβαίνει: όλο και περισσότεροι φίλοι και γνωστοί εργάζονται υπερωρίες και Σαββατοκύριακα, παίρνουν μαζί τους λάπτοπ στη βόλτα ή στις διακοπές, κοιμούνται ελάχιστα και ξεχνάνε να φάνε. «Οι ρυθμοί στους οποίους ζούμε είναι απάνθρωποι», σχολιάζει η ψυχολόγος Χριστιάνα Γερμανού.

Η σύγχρονη κοινωνία ταυτίζει την παραγωγικότητα με την ασταμάτητη ροή. Η παύση ισοδυναμεί συχνά με τεμπελιά. Ωστόσο, το να δουλεύουμε αδιάκοπα –ακόμα και την ώρα που θα έπρεπε να απολαμβάνουμε το φαγητό μας– ή το να παραλείπουμε τα διαλείμματα στη διάρκεια του ωραρίου μας θα φέρει αργά ή γρήγορα το αντίθετο αποτέλεσμα: θα οδηγήσει σε burnout.

Η κ. Γερμανού υπογραμμίζει και ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που πρέπει να λάβουμε υπόψη: «Το να εργάζομαι στον ελεύθερο χρόνο μου είναι σαμποτάζ του ίδιου μου του εαυτού. Το δεν γίνεται αλλιώς αποτελεί δικαιολογία ενός ατόμου που δεν έχει μάθει να οριοθετείται και, προκειμένου να αποφύγει μια υποθετική σύγκρουση στο μυαλό του, σαμποτάρει τον εαυτό του».

Ξεπερνώντας τις αντοχές μας, μειώνεται η αποδοτικότητά μας. Για να συνεχίσουμε να είμαστε παραγωγικοί, είναι απολύτως απαραίτητο να κάνουμε διαλείμματα, διακοπές και οτιδήποτε άλλο περιλαμβάνει την ξεκούραση και την αυτοφροντίδα.

Έτσι μπορείς να ξεπεράσεις την εξάντληση

Η πεποίθηση ότι αξίζουμε μόνο όταν κουραζόμαστε είναι πολύ βαθιά ριζωμένη και συνήθως δεν τη συνειδητοποιούμε. Για να την εκριζώσουμε πρέπει να δουλέψουμε με τον εαυτό μας. Και κυρίως να σκεφτούμε:

• Τι θα λέγαμε αν ήμασταν στο τέλος της ζωής μας στο νεότερο εαυτό μας;
• Θα ήμασταν ευχαριστημένοι έχοντας δουλέψει τα περισσότερα Σαββατοκύριακα;
• Τι θα θέλαμε να κρατήσουμε ως ανάμνηση;

Η αυτοφροντίδα είναι προτεραιότητα: Βρες χρόνο για να ξεκουραστείς, να απολαύσεις μια βόλτα στον ήλιο, να διαβάσεις ένα βιβλίο στη βεράντα σου, να κάνεις έναν περίπατο στη θάλασσα. Κοιμήσου ώστε να ξεκουραστείς, μην ξεχνάς να κάνεις συχνά διαλείμματα όσο δουλεύεις και μην αμελείς τα γεύματά σου. Ακόμη, βρες χρόνο για να μην κάνεις τίποτα μέσα στην ημέρα.

Είναι πολύ πιο παραγωγικό, δύσκολο και τελικά αξιέπαινο. Αξίζεις όταν πρώτος/η εσύ δίνεις στον εαυτό σου αυτά που του αξίζουν.