ΜΗΠΩΣ Η ΠΟΛΛΗ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΒΛΑΠΤΕΙ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΣΟΥ ΥΓΕΙΑ;

Όπως φαίνεται, η πρακτική της ευγνωμοσύνης –που τόσο εκθειάζουν οι ειδικοί της ευεξίας– μπορεί υπό ορισμένες συνθήκες να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική σου υγεία.

Εντάξει, αν κάποιος κάνει κάτι καλό για σένα και διαθέτεις βασικές κοινωνικές δεξιότητες, να το εκτιμήσεις και να εκφράσεις την ευγνωμοσύνη σου. Αυτή η συνθήκη είναι πολύ συγκεκριμένη και το «ευχαριστώ» καλό θα ήταν να ειπωθεί.

Τι συμβαίνει, όμως, στην περίπτωση που με ζήλο προωθείται η ιδέα ότι η ευγνωμοσύνη θα πρέπει να καθορίζει τον τρόπο που υπάρχουμε στον κόσμο τούτο; Όταν η ευγνωμοσύνη προβάλλεται ως μία από τις καλύτερες στρατηγικές βελτίωσης ημών και των γύρω μας, από κάθε ειδικό ευεξίας, μακροζωίας και όλα τα συναφή;

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Αν είναι λάθος το να είσαι διαρκώς ξινός και δυσαρεστημένος, γιατί θεωρείται σωστό το να είσαι διαρκώς ευγνώμων και ικανοποιημένος; Αν πιστεύουμε ότι όσοι γκρινιάζουν διαρκώς πρέπει να δουν όσα έχουν και να σταματήσουν την γκρίνια, γιατί δεν κρατάμε την ίδια στάση με τις Πολυάννες αυτού του κόσμου, που δεν εκφράζουν δυσαρέσκεια ακόμα κι όταν θα έπρεπε να υπάρχει αντίδραση;

Δεν θα αρνηθούμε τα οφέλη της ευγνωμοσύνης. Άλλωστε, μελέτες δείχνουν ότι βελτιώνει την ψυχική και σωματική υγεία, τις σχέσεις, την επαγγελματική εξέλιξη. Ωστόσο, όπως όλες οι πρακτικές, η ευγνωμοσύνη μπορεί να έχει είτε θετικό είτε αρνητικό αντίκτυπο στην ευημερία, ανάλογα με τη χρήση που της κάνουμε. Τι μπορεί, λοιπόν, να πάει λάθος με την πολυδιαφημισμένη αυτή πρακτική;

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Ακύρωση συναισθηματικών εμπειριών

«Υπάρχουν και χειρότερα». Δεν μπορεί, τη φράση αυτή θα την έχεις πει ή θα την έχεις ακούσει, στο σπίτι, στη δουλειά, σε μια φιλική έξοδο. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αρνητικής επίδρασης της ευγνωμοσύνης. Όταν συγκρίνεις τις συνθήκες σου με εκείνες των άλλων, διατρέχεις τον κίνδυνο να ελαχιστοποιήσεις ή/και να ακυρώσεις τις δικές σου συναισθηματικές εμπειρίες.

«Η ευγνωμοσύνη δεν έχει να κάνει με το ποιος είναι σε καλύτερη ή χειρότερη κατάσταση. Έχει να κάνει με το τι είναι διαθέσιμο σε εμάς, εδώ και τώρα, που μπορούμε να εκτιμήσουμε», λέει η θεραπεύτρια Connie Habash. Διαφορετικά, η απάντηση στο «υπάρχουν και χειρότερα» είναι το επίσης αληθές «υπάρχουν και καλύτερα».

Η ευγνωμοσύνη γίνεται επιβλαβής όταν χρησιμοποιείται για να μειώσει ή να αγνοήσει τις προσωπικές σου εμπειρίες, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο gaslighting, υπονομεύοντας την ίδια την πραγματικότητα των εμπειριών αυτών.

Τι μπορείς να κάνεις:

• Βίωσε και αναγνώρισε τα συναισθήματά σου πριν εστιάσεις στην εξάσκηση της ευγνωμοσύνης. Όλα σου τα συναισθήματα είναι σημαντικά, τόσο τα θετικά, όσο και τα αρνητικά.
• Μην συγκρίνεις τα συναισθήματα, τις σκέψεις ή την κατάστασή σου με των άλλων. Εστίασε στις δικές σου εμπειρίες όταν εξασκείς ευγνωμοσύνη.

Η ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΠΙΒΛΑΒΗΣ ΟΤΑΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΙΩΣΕΙ Ή ΝΑ ΑΓΝΟΗΣΕΙ ΤΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΟΥ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ.

Παρεμπόδιση συναισθηματικής επεξεργασίας

Μην αποφύγεις τα συναισθήματά σου, τόσο τα αρνητικά, όσο και τα θετικά. Υπάρχουν στιγμές που χρειάζεται να μείνεις μαζί τους. Όταν επιτρέπεις στον εαυτό σου να βιώσει ό,τι αισθάνεται, δίνεις χώρο στα συνασθήματά σου να εξελιχθούν και να ενσωματωθούν στην ταυτότητα και την πορεία σου. Η ευγνωμοσύνη γίνεται τοξική, όταν σε κάνει να καταπιέσεις ή να αρνηθείς τη σημασία των «αρνητικών» συναισθημάτων και εμπειριών.

Τι μπορείς να κάνεις:

• Δώσε στον εαυτό σου την άδεια να νιώσει όλα τα συναισθήματα μαζί με την ευγνωμοσύνη. Μπορείς να θρηνείς την απώλεια ενός αγαπημένου φίλου και ταυτόχρονα να νιώθεις ευγνωμοσύνη για τον χρόνο που πέρασες μαζί του.
• Δεν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείς την ευγνωμοσύνη ως τρόπο διαχείρισης των συναισθημάτων σου. Αν π.χ. είσαι αναστατωμένος, βίωσέ το και αναγνώρισε ότι η ευγνωμοσύνη δεν μπορεί να το εξαφανίσει.