ΟΙ ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΤΟΣΟ ΚΑΛΟΙ ΟΣΟ ΝΟΜΙΖΟΥΜΕ

Έχουμε την τάση να κρίνουμε με επιείκεια και να αποδίδουμε περισσότερα θετικά και λιγότερα αρνητικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας στα άτομα που μας φαίνονται ελκυστικά. Φαίνεται όμως ότι τα φαινόμενα απατούν.

Συχνά βγάζουμε άμεσα συμπεράσματα για τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ενός ατόμου βασισμένοι στην εμφάνιση του προσώπου του, στην ελκυστικότητά του. Πριν αρκετά χρόνια, μάλιστα, ερευνητές είχαν υπολογίσει ότι ο χρόνος που χρειαζόμαστε για να κρίνουμε κάποιον που θα δούμε είναι μόλις 100 χιλιοστά του δευτερολέπτου!

Είμαστε, με άλλα λόγια, σε θέση να αξιολογούμε εύκολα και γρήγορα πρόσωπα με βάση ένα ευρύ φάσμα χαρακτηριστικών. Η ικανότητα αυτή μπορεί να είναι μέρος της προσαρμοστικότητας του είδους μας, μιας και η ελκυστικότητα αποτελεί σημάδι υγείας.

Το «φαινόμενο του φωτοστέφανου» ή halo effect

Στην ουσία πρόκειται για μια γνωστική προκατάληψη, καθώς περιγράφει το πώς η αρχική εντύπωση για ένα άτομο επηρεάζει τη γνώμη μας γι’ αυτό συνολικά. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι τείνουμε να γενικεύουμε και να αποδίδουμε θετικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας σε άτομα σωματικά ελκυστικά. Για παράδειγμα, θεωρούμε ότι κάποιος που είναι ελκυστικός είναι επίσης έξυπνος, ευγενικός, αστείος.

Οι ερευνητές φαίνεται να είναι λίγο απανοφάσιστοι σχετικά με το αν το «halo effect της ελκυστικότητας» ισχύει σε άλλους πολιτισμούς, πέρα από τους δυτικούς. Πάντως, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Current Psychology (Αύγουστος 2022) εξέτασε το συγκεκριμένο φαινόμενο σε 11 περιοχές του κόσμου. Στη μελέτη συμμετείχαν πάνω από 11 χιλιάδες άτομα από 45 χώρες.

Χριστίνα Αβδίκου

Στους συμμετέχοντες ανατέθηκε τυχαία να αξιολογήσουν τις φωτογραφίες 60 αντρών και 60 γυναικών διαφορετικών εθνοτήτων σε μια σειρά από χαρακτηριστικά, όπως ελκυστικότητα, επιθετικότητα, αυτοπεποίθηση, συναισθηματική σταθερότητα, ευφυΐα, κακία, υπευθυνότητα, κοινωνικότητα, αξιοπιστία κ.ά.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ελκυστικότητα συσχετίστηκε θετικά με όλα τα κοινωνικά επιθυμητά χαρακτηριστικά προσωπικότητας και αρνητικά με όλα τα ανεπιθύμητα. Ενδεικτικά, άντρες και γυναίκες που αξιολογήθηκαν ως πιο ελκυστικοί/ες αξιολογήθηκαν ταυτόχρονα και ως έχοντες/έχουσες μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, σταθερότητα, αξιοπιστία, ευφυΐα.

«Τα αποτελέσματα παρέχουν στοιχεία που δείχνουν ότι η ελκυστικότητα θολώνει την κρίση μας όσον αφορά την προσωπικότητα άλλων ανθρώπων», σχολίασε η Dr Carlota Batres, διευθύντρια του Preferences Lab στο Franklin και Marshall College.

Ελκυστικότητα στην καθημερινότητα

Το πρόβλημα είναι ότι η προκατάληψη αυτή μπορεί να έχει συνέπειες στον πραγματικό κόσμο. Για παράδειγμα, μελέτες δείχνουν ότι οι ένορκοι προτείνουν λιγότερο αυστηρές ποινές για τους πιο ελκυστικούς κατηγορούμενους.

Επίσης, οι σωματικά ελκυστικοί άνθρωποι φαίνεται να εκλέγονται πιο συχνά από τους λιγότερο ελκυστικούς αντιπάλους τους. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η καλή εμφάνιση μπορεί –τουλάχιστον εν μέρει– να εξηγήσει την επιτυχία τους στις εκλογές, αν και η κομματική παράταξη εξακολουθεί να φέρει το μεγαλύτερο βάρος στην απόφαση ενός ψηφοφόρου.

Οι ελκυστικοί άνθρωποι έχουν, τέλος, πλεονέκτημα στην αναζήτηση θέσης εργασίας και στην επαγγελματική τους εξέλιξη. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο αναφέρουν ότι «οι ελκυστικοί άνθρωποι είναι πιο πιθανό να προσληφθούν και να λάβουν καλύτερες αξιολογήσεις και υψηλότερους μισθούς».