Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ ΦΤΑΙΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΣΤΑ ΤΕΜΠΗ

Τι προκαλείται στον ψυχισμό ενός ανθρώπου που βιώνει ένα έντονο τραύμα, όπως αυτό των συγγενών των ανθρώπων που χάθηκαν στην τραγωδία στα Τέμπη;

Όταν κάποιος χάνεται σε τραγικό δυστύχημα, όπως η τραγωδία στα Τέμπη, το πρώτο πράγμα που νιώθεις είναι θλίψη και συντριβή. Ακολουθεί η οργή και μαζί της έρχεται η τεράστια ανάγκη να μάθεις γιατί συνέβη. Ή αν υπήρχε τρόπος να μη συμβεί. Γιατί αδιαφόρησαν τόσοι αρμόδιοι; Γιατί έπαιξαν στα ζάρια τόσες ζωές; Γιατί συνέχισαν να εισπράττουν αμέριμνοι τους μισθούς τους και να κατέχουν τα αξιώματά τους, ενώ κάθε στιγμή μετακινούνται χιλιάδες άνθρωποι, οι οποίοι εξαρτώνται από ένα κουμπί που θα πατήσει ή δεν θα πατήσει κάποιος;

Τι να εξηγήσει κανείς στους συγγενείς των θυμάτων. Ότι κάποιος έκανε ένα λάθος, που όμως θα μπορούσε να αποφευχθεί αν;

Δεν έφταιγε η κακιά η ώρα για την τραγωδία στα Τέμπη

Δεν είναι η κακιά η ώρα, είναι η νοοτροπία. Η νοοτροπία να μας εξοργίζει αν μας γδάρουν το αμάξι, αλλά όχι ότι δρόμοι, σιδηρόδρομοι, υποδομές λειτουργούν ως παγίδες θανάτου για δεκαετίες και κανείς δεν σπεύδει να λύσει τα προβλήματα, γιατί δεν έχει άμεσο όφελος. Ακόμα κι αν είναι μέρος της δουλειάς του.

Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου μόνο αν θυσιαστούν πολλοί ταυτόχρονα, ίσως βελτιωθεί μια κατάσταση. Σπανίως ασχολείται κάποιος σοβαρά νωρίτερα. Ίσως γιατί περιχαρακωνόμαστε στο μικρό και κοντινό μας ζήτημα και αδιαφορούμε για το γενικό καλό.

Συγκέντρωση στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και πορεία στους δρόμους του Πειραιά για το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη από τον φοιτητικό σύλλογο του Πανεπιστημίου Πειραιά και σχολεία του Πειραιά, Δευτέρα 6 Μαρτίου 2023. © ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ/EUROKINISSI

Η κατάρρευση του ψυχισμού

Δεν μας βγαίνουν εύκολα οι λέξεις για την τραγωδία. Τα θύματα της τραγωδίας στα Τέμπη θα μπορούσαμε να ήμασταν εμείς. Η πλειοψηφία ήταν παιδιά, φοιτητές στο ξεκίνημα της ζωής τους. Κι εκεί ο θυμός χτυπά κόκκινο για την άδικη και τραγική κατάληξη. Ταυτιζόμαστε με τον πόνο των δικών τους ανθρώπων και μας αποστομώνει η σκέψη ότι θα μπορούσαμε να ήμασταν στη θέση των θυμάτων, αλλά και των συγγενών που βιώνουν την απώλεια.

Απροσδόκητη απώλεια, απροσδόκητο πένθος, απ’ τη μια στιγμή στην άλλη. Αυτό είναι το συνθλιπτικό τραύμα. Διαρρηγνύεται ο ψυχισμός. Το άτομο που εκτίθεται σε μια τέτοια κατάσταση ίσως νιώθει πέρα απ’ τον πόνο, τον θυμό, την οργή, την ανασφάλεια, το πάγωμα, την αναστολή και ενοχή. «Μήπως δεν έπρεπε ν’ αφήσω το παιδί να έρθει με το τρένο; Γιατί επέμενα να έρθει το τριήμερο; Γιατί δεν το κράτησα περισσότερο; Γιατί να μην πήγαινε με άλλο μέσον;» Εκεί εξαϋλώνεται η δυνατότητά του να αποτιμήσει την κατάσταση. Διαστρεβλώνεται η σκέψη.

Συγκέντρωση στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, , Δευτέρα 6 Μαρτίου 2023. © ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ/EUROKINISSI

Η βία που ασκείται στον συγγενή με το μαρτύριο της αναγνώρισης ή της ταυτοποίησης μέσω DNA είναι ασύλληπτη και φέρνει την αποδιοργάνωση και την κατάρρευση του ψυχισμού. Ο συγγενής, ιδιαίτερα ο γονιός, ζητά «σώμα να παραδώσει στο χώμα». Αλλιώς δεν μπορεί ν’ αρχίσει να πενθεί. Είναι ό,τι πιο αναγκαίο για αυτόν εκείνη τη στιγμή.

Οι συγγενείς των θυμάτων της τραγωδίας στα Τέμπη πρέπει να ενισχυθούν και να υποστηριχθούν ψυχολογικά ανά περίπτωση. Ενδεχομένως και με φαρμακευτική αγωγή. Πρέπει να μιλήσουν πολύ, να φτάσουν στον βαθύτερο πυρήνα της θλίψης. Με την απώλεια δύσκολα θα συμβιβαστούν. Δύσκολα θα την αποδεχθούν. Με τον χρόνο και σταδιακά θα φύγει το μεγαλύτερο μέρος της θλίψης, με βοήθεια από ειδικούς.

Η Μαργαρίτα Ζωγράφου είναι Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Διδάκτωρ Αναπτυξιακής Ψυχοπαθολογίας.