ΤΙ ΕΧΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΜΑΘΕΙ ΤΟ ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΖΩΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΕΞΙΑ;

Ποιος να το φανταζόταν ότι ένας τρόπος ζωής πραγματικά μακρινός θα μπορούσε να μας ταιριάξει τόσο; Το σκανδιναβικό μοντέλο έχει πολλά οφέλη για την υγεία και την ευεξία, και το κλίμα της Ελλάδας ενδείκνυται για την εφαρμογή του!

Τι είναι το σκανδιναβικό μοντέλο ζωής; Ας υποθέσουμε ότι έξω έχει κρύο. Ρίχνει χιονόνερο και η θερμοκρασία κυμαίνεται στους μείον 10. Όλα είναι καλυμμένα με λευκό, παχύ χιόνι και το σκοτάδι διαρκεί πολλές ώρες. Για την ακρίβεια, διαρκεί πολλές, πολλές μέρες. Τι θα σκεφτόσασταν να κάνετε; 

Προσωπικά, θα σκεφτόμουν να κάτσω στο σπίτι τυλιγμένη με μια κουβέρτα, μπροστά στο τζάκι, μασουλώντας και πίνοντας ζεστά όλη την ώρα. Νομίζω ότι αυτό κάνω, άλλωστε, τις λιγοστές μέρες που έχουμε βαρύ χειμώνα στην Ελλάδα. Όπως και οι περισσότεροι από εμάς. Μόνο βλέποντας τον γενναιόδωρο μεσογειακό ουρανό βγαίνουμε από το σπίτι, συνήθως για να πιούμε καφέ σε κάποια λιακάδα. Όχι όμως και οι Σκανδιναβοί, που έχουν μάθει αλλιώς. 

Το σκανδιναβικό μοντέλο ζωής δεν φοβάται το κρύο

Για εκείνους η ζωή στη φύση δεν είναι απλώς μια μόδα που ασπάζονται οι αθλητικοί τύποι, είναι η ίδια η καθημερινότητα. Που περιλαμβάνει εκδρομές στα βουνά, βαρκάδες στα φιορδ, ποδηλατάδες στην εξοχή, πικ-νικ στα πάρκα, άφθονο σκι, θερμά λουτρά σε λίμνες που αχνίζουν μεσούντος του χιονιά και απέραντους περιπάτους.

Η σκανδιναβική φιλοσοφία της ζωής στη φύση ονομάζεται Friluftsliv (φρι-λουφτς-λιβ), που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «ζωή στην ύπαιθρο». Καθιερώθηκε από το νορβηγό θεατρικό συγγραφέα Χένρικ Ίψεν τον 19ο αιώνα, όταν δημιούργησε έναν χαρακτήρα που αναζητούσε την καθαρότητα της σκέψης του στη μοναξιά του φυσικού τοπίου. 

Είναι ένας τρόπος ζωής από τον οποίο έχουμε να πάρουμε πολλά, ειδικά τώρα που η πανδημία μάς υπενθύμισε την αξία ενός περιπάτου αλλά και της σωματικής άσκησης. Ας εμπνευστούμε λοιπόν!

Γιάννα Sandvig

Η ελευθερία να μην ανησυχείς για κάτι

Friluftsliv μπορεί να είναι η θέα του απέραντου ωκεανού, η συλλογή φρούτων στο δάσος ή η πεζοπορία στην κορυφή ενός λόφου. Μπορεί όμως να είναι και το παιχνίδι στο χιόνι, η κηπουρική ή ακόμη και το ξεχορτάριασμα. Στην ουσία, είναι η ελευθερία του να μην ανησυχείς για κάτι, η σημασία του να υπάρχεις εκεί που ανήκεις και απλώς να παρατηρείς. Μοιάζει να είναι περισσότερο ένας τρόπος σκέψης, παρά κάποιες συγκεκριμένες δραστηριότητες. Μια στάση ζωής, που σου επιτρέπει να αποσυνδέεσαι από τα άχθη της πνευματικής εργασίας και να συνδέεσαι με τη φυσική σου υπόσταση. 

Μοιάζει να είναι η απάντηση στις αντιφάσεις του σκανδιναβικού φυσικού τοπίου και των καιρικών συνθηκών. Ένας τρόπος να παραμείνεις ψυχικά ακέραιος, δεμένος με μια εχθρική όσο και φιλική γη – να την αγαπήσεις γι’ αυτό που είναι, να επιβιώσεις στους χειμώνες της, μαθαίνοντας να απολαμβάνεις την αγριάδα της. 

Η Γιάννα Sandvig, ερευνήτρια τον τομέα των Νευροεπιστημών στο πανεπιστήμιο του Τροντχάιμ, στη Νορβηγία, στέκεται γελαστή απέναντί μου στο παράθυρο του Skype και τονίζει τα σημαντικά οφέλη αυτού του τρόπου ζωής για την υγεία: «Είναι ευρέως γνωστό ότι ο καθαρός αέρας δημιουργεί ευεξία. Όμως, εδώ πρόκειται για κάτι περισσότερο. Τα οφέλη από την κινητικότητα είναι τεράστια για την υγεία. Πόσο μάλλον για τους βόρειους λαούς, που θα είχαν κάθε λόγο να παραμένουν στο σπίτι στη διάρκεια των μακρόσυρτων, παγωμένων μηνών του χειμώνα. Η κίνηση προάγει τις εγκεφαλικές, γνωστικές λειτουργίες και εξασφαλίζει καλύτερη ισορροπία σε όλες τις ηλικίες, σε μικρά παιδιά και ηλικιωμένους που είναι υποχρεωμένοι να ξέρουν να βαδίζουν στον πάγο». 

Γιάννα Sandvig

Μια Ελληνίδα στη Νορβηγία

Η Γιάννα Sandvig, ζει στη Νορβηγία τα τελευταία 20 χρόνια, με το Νορβηγό σύζυγό της και αναγκάστηκε να βρει τη δική της ισορροπία για να ενταχθεί στο σκανδιναβικό μοντέλο ζωής, προερχόμενη από την ελληνική κουλτούρα. Έμαθε να σηκώνεται το πρωί από το κρεβάτι ενώ έξω ήταν νύχτα, να κάνει meetings με τους συναδέλφους της περπατώντας έξω από το κτίριο με έναν καφέ στο χέρι, να φοράει ειδικές αντιολισθητικές σόλες για περιπάτους στον πάγο, διάρκειας 1 ή 2 ωρών μετά το δείπνο και να περνάει μια ολόκληρη καλοκαιρινή μέρα μέσα σε μια βάρκα στα φιορδ.

Γελάει καθώς θυμάται την προϊσταμένη που καλούσε εκείνη και την ομάδα της να ανεβοκατεβαίνουν τις σκάλες για μισή ώρα και μου περιγράφει το πρώτο ραντεβού με τον άντρα της: «Με κάλεσε να πάμε μια βόλτα. Εγώ εμφανίστηκα με σουέντ παλτό στη βροχή και όμορφα παπούτσια, εκείνος με ορειβατικό εξοπλισμό. Περίμενα ότι θα πηγαίναμε σε κάποιο καφέ, αλλά εννοούσε πράγματι να κάνουμε βόλτα. Μια βόλτα με βροχερό καιρό, που κράτησε 2 ώρες και τελικά κατέστρεψε το παλτό μου». 

ΟΙ ΝΟΡΒΗΓΟΙ ΣΥΝΗΘΙΖΟΥΝ ΝΑ ΛΕΝΕ ΠΩΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΚΟΣ ΚΑΙΡΟΣ. ΜΟΝΟ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΡΟΥΧΑ.

Εκτός από το Friluftsliv υπάρχει και το Hygge, που για τους Σκανδιναβούς σημαίνει θαλπωρή. Μια θαλπωρή που δεν βρίσκουν μόνο στο σπίτι –με κεριά, αχνιστές κούπες, φωτιά που καίει και πλεκτά με σκανδιναβικά μοτίβα– αλλά εξίσου και στη φύση. Οι Σκανδιναβοί κουβαλάνε τις κουβέρτες τους στο δάσος και στήνουν μικρά πικ-νικ, ψήνοντας λουκάνικα στη φωτιά και περνώντας ώρες μαζεμένοι σε ζεστές συντροφιές, σε πείσμα του ψυχρού σκηνικού γύρω τους. Εφόσον μπορούν να βρουν τη θαλπωρή και στα κρύα υψόμετρα, δεν είναι να απορεί κανείς που μαθαίνουν τα μωρά τους να κοιμούνται έξω και αφήνουν τα νήπια να παίζουν στο χιόνι την ώρα του «μαθήματος». 

Το καλύτερο, όμως, είναι ότι το σκανδιναβικό μοντέλο ενθαρρύνεται και από τους εργοδότες, που προτρέπουν τους υπαλλήλους τους να εργάζονται στη φύση κάποιες ώρες μέσα στην εβδομάδα. Σε συνδυασμό με τα ήδη ευέλικτα ωράρια εργασίας που εφαρμόζονται, ένας εργαζόμενος μπορεί να εκμεταλλευτεί τις λιγοστές ώρες των χειμωνιάτικων ημερών για να βγει στη φύση.  

«Σε αυτόν τον τρόπο ζωής συμβάλλει και η γεωμορφολογία της Σκανδιναβίας, με τις αραιοκατοικημένες εκτάσεις και τη φύση που σχεδόν εισβάλλει στις μικρές πόλεις. Επίσης, οι μεγάλης διάρκειας καλοκαιρινές ημέρες και το ότι σχεδόν όλοι οι Σκανδιναβοί έχουν ένα εξοχικό με βάρκα στις όχθες κάποιου φιορδ», μου εξηγεί η Γιάννα Sandvig. «Οι Νορβηγοί συνηθίζουν να λένε πως δεν υπάρχει κακός καιρός. Μόνο ακατάλληλα ρούχα». Πώς ακούγεται αυτό στα μέρη μας, όπου οι καιρικές συνθήκες επιτρέπουν περισσότερο από οπουδήποτε τη ζωή στη φύση; 

Γιάννα Sandvig

Friluftsliv στην Ελλάδα

Προτού βιαστείτε να κατηγορήσετε το αστικό τοπίο στην Ελλάδα για έλλειψη κινήτρου, σκεφτείτε με ποιους τρόπους αναζητήσατε την άσκηση και τον περίπατο όλη την περίοδο της πανδημίας και γιατί ήταν τόσο σημαντικά και ζωογόνα. Οι επιλογές στη χώρα μας είναι πολλές χάρη στις καιρικές συνθήκες: από ένα απλό πικ-νικ στη θάλασσα ή το πάρκο, μέχρι τη χειμερινή κολύμβηση και την ορειβασία.

1. Ποδηλατάδα

Επιπλέον, στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλές ιδέες, αν θέλετε να εφαρμόσετε τις αρχές του Friluftsliv πιο οργανωμένα. Για παράδειγμα, μπορείτε να νοικιάσετε ένα ποδήλατο, αν δεν έχετε δικό σας. Στην Αθήνα έχετε πολλές επιλογές, το ίδιο και στη Θεσσαλονίκη. Μια άλλη ιδέα, αν δεν θέλετε να κάνετε άσκοπες βόλτες, είναι να επισκεφτείτε το ΚΠΙΣΝ και να το εξερευνήσετε εκεί νοικιάζοντας ένα από τα ποδήλατά του. 

2. Πεζοπορία

Μπορείτε επίσης να γίνετε μέλη μιας πεζοπορικής οργάνωσης, όπως ο Πεζοπορικός Όμιλος Αθηνών ή να ενταχθείτε σε κάποιο πρόγραμμα εξωτερικών δραστηριοτήτων ή ακόμη και να τολμήσετε την ανάβαση σε κάποιο από τα κοντινά ή και μακρινά βουνά της περιοχής σας.  

3. Συλλογή μανιταριών

Μια πολύ ιδιαίτερη πρόταση είναι η συλλογή μανιταριών. Υπάρχουν σύλλογοι που προσφέρουν οργανωμένες περιηγήσεις με την καθοδήγηση ειδικών σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα Μετέωρα και την Εύβοια. 

4. Οργανωμένες δραστηριότητες στη φύση

Φυσικά, υπάρχουν άπειρες δραστηριότητες στη φύση, στις οποίες μπορεί να σας μυήσει μία εταιρεία που ειδικεύεται σε αυτές. Οι εξορμήσεις στις ημιορεινές περιοχές της Πίνδου είναι από τις πιο ξεχωριστές. Αλλά ακόμη και μόνοι σας μπορείτε να περιπλανηθείτε σε ορεινά μονοπάτια ή να περάσετε ένα Σαββατοκύριακο στην εξοχή!. Δεν θα μάθετε αν σας ταιριάζει προτού το δοκιμάσετε!