ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΝ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

Ο εναλλακτικός τίτλος αυτού του άρθρου θα μπορούσε να είναι «Πόσο σκληρά δουλεύει ο εγκέφαλός μας για την ευτυχία μας», καθώς πρέπει να διασφαλίζει –υπό τις όποιες συνθήκες– τις ισορροπίες τεσσάρων ορμονών για να αισθανόμαστε καλά.

Νιώθετε την επιθυμία να φάτε κάτι γλυκό. Ή κάτι αλμυρό. Ή αισθάνεστε το αίμα να σας ανεβαίνει στο κεφάλι. Ή ενθουσιασμό για τον άνθρωπο που είναι απέναντι σας. Ό,τι και να σας συμβαίνει σε αυτό το επίπεδο –των «θέλω»– εξαρτάται από τις περισσότερες από 50 ορμόνες που έχουμε και στέλνουν σχετικά μηνύματα στον εγκέφαλό μας.

Οι ορμόνες, χημικές ουσίες που παράγονται στον οργανισμό, κυκλοφορούν στο αίμα και έχουν ειδική ρυθμιστική δράση στη δραστηριότητα συγκεκριμένων κυττάρων ή οργάνων μας. Συμμετέχουν στη διαδικασία επικοινωνίας μεταξύ των κυττάρων, ώστε να ανταποκριθούν σε κάποια λειτουργία τους.

Όπως και η ηλεκτρική ενέργεια που φτάνει στις πρίζες του σπιτιού μας, η τάση δεν είναι πάντα σταθερή. Υπάρχουν ωστόσο, φυσιολογικές διακυμάνσεις (το πιο ενδεικτικό παράδειγμα είναι ο κύκλος της εμμήνου ρύσης), όπως υπάρχουν και εκείνες που οδηγούν σε αδυναμία του οργάνου να ανταποκριθεί σε κάποια εντολή (λόγω υπερπαραγωγής ή υποπαραγωγής ορμονών). Τότε, χρειαζόμαστε επαγγελματία υγείας για να κάνει τη «ρύθμιση».

Σε κάθε περίπτωση, μπορείτε να πείτε πως είμαστε το «αποτέλεσμα» των ισορροπιών που διατηρούνται μεταξύ τους. Ειδικά η διάθεσή μας.

iStock

4 ορμόνες που επηρεάζουν καθοριστικά τη διάθεσή μας

Για να μπορούμε να νιώθουμε καλά, χρειάζεται σωστός έλεγχος τεσσάρων βασικών ορμονών: της ντοπαμίνης, της σεροτονίνης, της ωκυτοκίνης και των ενδορφινών. Να δούμε και τι κάνουν.

– Ενδορφίνες

Eίναι πεπτίδια που παράγονται στον εγκέφαλο. Eμποδίζουν την αντίληψη του πόνου και αυξάνουν τα αισθήματα ευεξίας. Oι ενδορφίνες είναι και γνωστές ως «ορμόνες της καλής διάθεσης». Ο πιο απλός τρόπος να ενισχυθεί η παραγωγή τους είναι η μαύρη σοκολάτα. Ο δεύτερος το γέλιο (συστήνεται να βλέπουμε κωμωδίες) και ο τρίτος η άσκηση – του τύπου που μετά τη νιώθουμε στο σώμα μας. Πολύ κοντά είναι και ο διαλογισμός και η έκθεση στο κρύο. Λειτουργούν ως φυσικά αναλγητικά και προκαλούν συναισθήματα ευφορίας και ευχαρίστησης.

– Ντοπαμίνη

Εν πολλοίς, η ντοπαμίνη συνδέεται με το ότι είμαστε ζωντανοί, αφού έχει να κάνει με τη θέληση και το κίνητρο που έχουμε να επιβιώνουμε. Ενδεχομένως να την ξέρετε με το άλλο της όνομα: «ορμόνη ανταμοιβής». Παρακινεί την αναζήτηση ευχάριστων εμπειριών (οι δραστηριότητες μέσω των οποίων μαθαίνουμε κάτι την «εκτοξεύουν») και ενισχύει τις θετικές συμπεριφορές. Η παραγωγή αυξάνεται όταν θέτουμε έναν νέο στόχο και κινούμαστε προς αυτόν. Έχει διαπιστωθεί πως η ατελείωτη χρήση των smartphones έχει αλλάξει τη σχέση που έχουμε με την ντοπαμίνη, αφού μας «εκπαιδεύουν» να είμαστε δυσαρεστημένοι με τη ζωή.

– Σεροτονίνη

Όταν αισθανόμαστε ικανοποιημένοι και γεμάτοι, το χρωστάμε στη σεροτονίνη. Είναι στο επίκεντρο των διεργασιών που γίνονται για τη διάθεση μας, αλλά και διάφορες σωματικές λειτουργίες, με πιο χαρακτηριστικές τον ύπνο και την όρεξη. Ευδοκιμεί στην αυτοπεποίθηση και μας μαθαίνει να εκτιμάμε τον εαυτό μας και να αναγνωρίζουμε τα επιτεύγματά μας. Τα υψηλά επίπεδα σεροτονίνης προάγουν τα συναισθήματα ευεξίας, ηρεμίας και ευτυχίας. Τα χαμηλά επίπεδα συμβάλουν στο άγχος και την κατάθλιψη. Την αυξάνουμε φυσικά με μια βόλτα το πρωί, με την άσκηση και έναν καλό ύπνο, όπως και όταν συναντιόμαστε με ανθρώπους που μας κάνουν να νιώθουμε πολύτιμοι.

– Ωκυτοκίνη

Η «ορμόνη του έρωτα» ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς και την εμπιστοσύνη. «Ορίζει» το πώς συνδεόμαστε με τον εαυτό μας, τους άλλους και τα αντικείμενα. Η παραγωγής της αυξάνεται μέσω δραστηριοτήτων όπως είναι η σωματική επαφή (το σεξ απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες, ενώ και η επαφή με ζώα και παιδιά βοηθά) και η ενίσχυση της κοινωνικής εμπιστοσύνης, π.χ. μέσα από την προσέγγιση των άλλων. Όταν ενισχύουμε την ωκυτοκίνη, μπορεί να εξισορροπήσει τα επίπεδα κορτιζόλης και να μειώσει την αρτηριακή πίεση.

Ποιες άλλες ορμόνες παίζουν ρόλο

Πέραν αυτών των τεσσάρων ορμονών, η διάθεση και η ευεξία μας επηρεάζονται από τα οιστρογόνα και την τεστοστερόνη. Οι διακυμάνσεις στα επίπεδα των συγκεκριμένων ορμονών του φύλου επηρεάζουν τα επίπεδα ενέργειας, τα κίνητρα και την αίσθηση του εαυτού μας.

Λόγο στο πώς αισθανόμαστε έχουν και η γκρελίνη, με τη λεπτίνη. Αυτές οι ορμόνες της πείνας επηρεάζουν τη διάθεση έμμεσα, αφού παίζουν ρόλο στην ευημερία και το επίπεδο της ενέργειας που έχουμε.

Όλες οι ορμόνες αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν η μία την άλλη. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να βρεθεί «χρυσή συνταγή» για τα ακριβή επίπεδα που θα βοηθήσουν τους πάντες να αισθάνονται καλά. Πολύ περισσότερο από τη στιγμή που η ευτυχία επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες, όπως είναι ο τρόπος ζωής, η ψυχική μας υγεία και φυσικά η γενετική.

Διαβάσατε τρόπους που μπορείτε να φροντίσετε τα επίπεδα των βασικών ορμονών της διάθεσης μας. Αν τα δοκιμάσετε και δεν δείτε αποτέλεσμα, είναι χρήσιμο να επισκεφθείτε επαγγελματία υγείας.