ΕΧΕΙΣ ΑΝΑΡΩΤΗΘΕΙ ΠΟΤΕ ΓΙΑΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΔΥΟ ΜΑΤΙΑ;

Δύο μάτια, δύο νεφρά, δύο αυτιά. Υπάρχει λόγος που το ανθρώπινο σώμα έχει διπλά ορισμένα όργανα. Ποιος είναι αυτός;

Αυτή η μηχανή που λέγεται ανθρώπινο σώμα δεν σταματά να μας εκπλήσσει. Είναι λες και σχεδιάστηκε να μας παρέχει δικλείδες ασφαλείας, αν τύχει και αρρωστήσουμε ή τραυματιστούμε. Έτσι, έχουμε κάποια όργανα εις διπλούν ή σε... πλεόνασμα. Σε περίπτωση που χαλάσουν ή αφαιρεθούν, η ζωή μας δεν κινδυνεύει.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Η πιθανή απάντηση κρύβεται στην εξέλιξη. Οι πρώτοι άνθρωποι που ήταν γενετικά προικισμένοι με το πλεονέκτημα αυτό είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν σε σχέση με εκείνους που δεν διέθεταν το συγκεκριμένο γενετικό υπόβαθρο. Αυτό σημαίνει ότι τα συγκεκριμένα γονίδια ήταν πιο πιθανό να περάσουν στις επόμενες γενιές.

Αντιθέτως, οι μακρινοί μας πρόγονοι που δεν διέθεταν αυτό το γενετικό πλεονέκτημα πιθανότατα δεν επιβίωσαν όσο χρειαζόταν για να αναπαραχθούν, οπότε δεν μετέδωσαν τα γονίδιά τους στις μελλοντικές γενιές. Η φυσική επιλογή, λοιπόν, χάρισε στους σύγχρονους ανθρώπους το σώμα που έχουν σήμερα.

Ας δούμε ορισμένα από τα όργανα που το σώμα μας διαθέτει διπλά ή σε περίσσεια.

Όργανα του σώματος σε… πλεόνασμα

– Τα μάτια

Μπορούμε να είμαστε απόλυτα υγιείς ακόμα κι αν έχουμε μόνο ένα μάτι. Χάνουμε, βέβαια, την αντίληψη του βάθους και περιορίζεται το οπτικό μας πεδίο, αλλά η ζωή μας δεν κινδυνεύει. Ακόμη και η απώλεια όρασης δεν επηρεάζει άμεσα την κατάσταση της υγείας μας, απλώς δημιουργεί προκλήσεις που –όπως αποδεικνύει περίτρανα το παράδειγμα της Άννας Μπαλάν– είναι διαχειρίσιμες.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

– Τα αυτιά

Το να έχουμε δύο αυτιά μας επιτρέπει να εντοπίζουμε ήχους από όλες τις κατευθύνσεις. Παρ’ όλα αυτά, η απώλεια ακοής στο ένα ή και στα δύο δεν επηρεάζει άμεσα τη συνολική μας υγεία. Επηρεάζει, ωστόσο, την ποιότητα ζωής μας.

– Το έντερο

Σχετικά μεγάλα τμήματα του λεπτού και του παχέος εντέρου μπορούν να αφαιρεθούν χωρίς να έχουμε σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας. Για παράδειγμα, μπορεί να αφαιρεθεί ολόκληρο το κόλον, χωρίς να μειωθεί η διάρκεια ζωής μας, αν και μπορεί να εκδηλώσουμε συμπτώματα όπως η διάρροια.

– Οι νεφροί

Οι περισσότεροι μπορούμε να ζήσουμε μια χαρά με έναν μόνο νεφρό, γι' αυτό και δεν είναι σπάνια η δωρεά του συγκεκριμένου οργάνου. Βέβαια, ο νεφρός που μένει χρειάζεται να εργαστεί πιο σκληρά και ο κίνδυνος μελλοντικής νεφρικής ανεπάρκειας αυξάνεται.

– Οι πνεύμονες

Όταν είναι απαραίτητο, όπως π.χ. σε περίπτωση καρκίνου, ένας ολόκληρος πνεύμονας μπορεί να αφαιρεθεί. Μπορούμε, ωστόσο, να βασιστούμε στον άλλο και να λειτουργούμε αρκετά καλά.

– Το ήπαρ

Το συκώτι είναι ένα από τα όργανα του σώματος που έχει την ικανότητα να αναγεννάται. Έτσι, ένα σχετικά μεγάλο τμήμα του μπορεί να αφαιρεθεί, με την προϋπόθεση ότι το υπόλοιπο είναι υγιές.

Άλλο επιβίωση και άλλο ποιότητα ζωής

Ναι, η αλήθεια είναι ότι μπορούμε να επιβιώσουμε χωρίς τα μάτια μας ή τον ένα νεφρό. Ωστόσο, πέρα από την επιβίωση υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που πρέπει να λάβουμε υπόψη, όπως η ποιότητα ζωής, γι΄ αυτό και δεν αποχωριζόμαστε κανένα όργανο, αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος.

Πάντως, χάρη στη μοναδική αυτή ικανότητα του σώματός μας και τους ζωντανούς δότες, η δωρεά οργάνων δίνει ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.