ΙΑΤΡΙΚΟ GASLIGHTING: ΟΤΑΝ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΟΤΙ «ΔΕΝ ΕΧΕΙΣ ΤΙΠΟΤΑ, ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΣΟΥ»

«Δεν έχεις τίποτα, όλα είναι στο μυαλό σου». Αν έχεις ακούσει την παραπάνω φράση από κάποιον γιατρό, τότε ίσως είσαι θύμα του... ιατρικού gaslighting. Μάθε τι είναι και πώς μπορείς να προφυλαχθείς.

To gaslighting είναι όρος που έχει μπει στη ζωή όλου του πλανήτη τα τελευταία χρόνια. Εντούτοις, είχε αναδειχθεί ως «η πιο χρήσιμη νέα λέξη» για το 2016, από την American Dialect Society. Το 2018, το Oxford University την «ανακήρυξε» ως τη δεύτερη πιο δημοφιλή νέα λέξη, μετά το «τοξικός».

Προσδιορίζεται ως «η χειραγώγηση κάποιου με ψυχολογικά μέσα, ώστε να αποδεχθεί μια ψευδή απεικόνιση της πραγματικότητας ή να αμφισβητήσει τη δική του λογική».

Πλέον κυκλοφορεί και σε... ιατρική έκδοση. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την έξαρση της Long Covid, αυξήθηκαν κατακόρυφα όσοι δήλωσαν πως ένιωσαν να τους αγνοούν γιατροί από τους οποίους ζήτησαν βοήθεια. Υπάρχουν περιπτώσεις που κινδύνευσαν ανθρώπινες ζωές. Ή και χάθηκαν.

Τι είναι το ιατρικό gaslighting

Όταν ένας επαγγελματίας υγείας απορρίπτει τις ανησυχίες ή τα συμπτώματα ενός ασθενούς και αποδίδει (λανθασμένα) την ασθένεια ή τα συμπτώματα σε ψυχολογικούς παράγοντες, τότε κάνει ιατρικό gaslighting. Μια τέτοια περίπτωση αφορούσε η μαρτυρία ασθενούς στο OW, η οποία έπασχε για χρόνια από Λύκο αλλά οι οι γιατροί της έλεγαν πως δεν έχει κάτι.

Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πως το κάνει σκόπιμα ή ότι ξέρει τον ακριβή λόγο της πράξης του.

Σύμφωνα με το Prevention «ενώ οι γιατροί εκπαιδεύονται για χρόνια προκειμένου να ειδικευτούν στον τομέα τους, παραμένουν άνθρωποι. Και περιστασιακά κάνουν λάθη, αφού δεν είναι απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις».

Αν παρακάμψουμε την παραπάνω παραδοχή και θεωρήσουμε ότι ένας γιατρός δεν κάνει ποτέ λάθος, ενδέχεται να προκύψουν πολλοί κίνδυνοι, όπως:

• Να καθυστερήσει μια σωστή διάγνωση.
• Να υποβληθούν ασθενείς σε περιττές ή αναποτελεσματικές θεραπείες και να γίνουν για πάντα δύσπιστοι ως προς τις ιατρικές αποφάσεις.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Έρευνα δείχνει ότι διαγνωστικά σφάλματα προκύπτουν σε έως και 1 στις 7 επισκέψεις ασθενών σε γιατρούς. Τα περισσότερα οφείλονται στην έλλειψη γνώσης του γιατρού.

Πρόσφατο άρθρο των New York Times ανέφερε ότι τα στοιχεία δείχνουν πως το ιατρικό gaslighting επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες, τους Αφροαμερικανούς, τους ηλικιωμένους και τα μέλη της LGBTQ κοινότητας.

Μελέτη αποκάλυψε ότι οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να λάβουν λάθος διάγνωση σε ορισμένες παθήσεις, όπως οι καρδιακές και οι αυτοάνοσες διαταραχές, συγκριτικά με τους άνδρες. Όπως και ότι περιμένουν περισσότερο έως ότου πάρουν τη διάγνωση.

Τα μεγαλύτερα ποσοστά ιατρικού gaslighting διαπιστώνονται  σε προβλήματα υγείας που αφορούν την αναπαραγωγική διαδικασία.

Πώς θα καταλάβεις αν είσαι θύμα του ιατρικού gaslighting

Αν και είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς αν έχει πέσει θύμα του ιατρικού gaslighting, στοιχεία που θα σε κάνουν να ανησυχήσεις είναι αν ο γιατρός:

• Σε διακόπτει συνέχεια, δεν σου επιτρέπει να εξηγήσεις λεπτομερώς τι έχεις και δεν δείχνει να σε ακούει.
• Ελαχιστοποιεί ή υποβαθμίζει τα συμπτώματά σου, αμφισβητώντας ακόμα και το αν όντως πονάς.
• Αρνείται να συζητήσει τα συμπτώματά σου.
• Δεν σε στέλνει για βασική απεικόνιση ή εργαστηριακή εξέταση, ώστε να επιβεβαιώσει ή να απορρίψει μια διάγνωση.
• Είναι αγενής, επικριτικός και σε υποτιμά.
• «Ρίχνει» τα συμπτώματά σου σε ψυχικές ασθένειες, χωρίς να παρέχει παραπομπή για σχετική εξέταση ή έλεγχο για να φανεί αν όντως υπάρχει τέτοια ασθένεια.

Τι μπορείς να κάνεις;

Να επιμένεις για όσα νιώθεις, γιατί στο τέλος της ημέρας εσύ ξέρεις το σώμα σου καλύτερα από τον καθένα. Πάντα βοηθά το «δεν εκτιμώ ιδιαίτερα να μου εξηγείτε εσείς πώς νιώθω εγώ» και το «σταματήστε να μου λέτε πως όλα είναι στο μυαλό μου».

Πάντα χρήσιμο –για εμάς και για να καταλάβουν καλύτερα οι γιατροί– είναι να καταγράφουμε τα συμπτώματά μας και όταν είναι εφικτό, να έχουμε πρόχειρη μια φωτογραφία.

Αν συνεχίσεις να πέφτεις σε «τοίχο», άλλαξε γιατρό. Μην εγκαταλείψεις την προσπάθεια να μάθεις τι σου συμβαίνει.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.