ΤΟ ΝΟΜΠΕΛ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΥΣ ΤΗΣ MRNA ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 

Στην Katalin Karikó και τον Drew Weissman, τους δύο επιστήμονες που με την έρευνά τους συνέβαλαν καθοριστικά στην ανάπτυξη των εμβολίων mRNA για την καταπολέμηση της COVID-19, απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής 2023.

«Μαμά, ξέρεις ότι δεν παίρνω ποτέ ούτε καν υποτροφία». Αυτό έλεγε η ουγγρικής καταγωγής επιστήμονας Katalin Karikó στη μητέρα της κάθε Οκτώβριο, όταν εκείνη της έλεγε ότι περιμένει να ακούσει στο ραδιόφωνο πως η κόρη της θα πάρει το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής.

Κι όμως, αυτή τη χρονιά το όνειρο της μητέρας της Δρ Karikó έγινε πραγματικότητα! Η Δρ Karikó, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Szeged της Ουγγαρίας και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, μαζί με τον Drew Weissman, επιστήμονα στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, τιμήθηκαν με το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής για τις ανακαλύψεις τους που οδήγησαν στην ανάπτυξη των εμβολίων mRNA, τα οποία συνέβαλαν στην αντιμετώπιση της πανδημίας της Covid-19.

Η Δρ Karikó δήλωσε ότι ο σύζυγός της ήταν ο πρώτος που απάντησε στο τηλεφώνημα της επιτροπής, δίνοντάς της το τηλέφωνο για να ακούσει η ίδια από πρώτο χέρι τα νέα. Στη συνέχεια, εκείνη παρακολούθησε την ανακοίνωση για να βεβαιωθεί ότι δεν της έκαναν φάρσα! «Έμεινα έκπληκτη. Αλλά είμαι πολύ χαρούμενη», δήλωσε, ενώ πρόσθεσε ότι έσπευσε να μιλήσει με τον Δρ Weissman πριν προλάβει να τον καλέσει η επιτροπή του Βραβείου.

AP Photo Matt Rourke

Ένα ταξίδι με πολλά εμπόδια

Οι δύο επιστήμονες συνεργάζονται εδώ και δεκαετίες, με την Karikó να επικεντρώνεται στη μελέτη του RNA και τον Weissman να χειρίζεται την ανοσολογία.

Η πρώτη τους συνάντηση όμως ήταν τυχαία και έγινε σε ένα φωτοτυπικό μηχάνημα στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια το 1998. Η Δρ Karikó, κόρη κρεοπώλη, είχε έρθει στις Ηνωμένες Πολιτείες από την Ουγγαρία δύο δεκαετίες νωρίτερα, όταν το ερευνητικό της πρόγραμμα δεν είχε πλέον χρηματοδότηση, και ασχολήθηκε με το mRNA.

Εκείνη την εποχή, ο Δρ Weissman αναζητούσε απεγνωσμένα νέες προσεγγίσεις για ένα εμβόλιο κατά του HIV, ιός που ήταν σχεδόν αδύνατο να αντιμετωπιστεί. Ως γιατρός και ιολόγος που είχε προσπαθήσει επί χρόνια να αναπτύξει μια θεραπεία για το AIDS, αναρωτήθηκε αν αυτός και η Δρ Karikó θα μπορούσαν να συνεργαστούν για να φτιάξουν ένα εμβόλιο κατά του HIV.

Αψηφώντας την άποψη ότι το mRNA ήταν κλινικά άχρηστο, οι δυο τους συνεργάστηκαν πάνω στην ιδέα της εφαρμογής του. Το πρόβλημά τους για πολύ καιρό ήταν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα ερμηνεύει το mRNA ως παθογόνο εισβολέα και του επιτίθεται, αρρωσταίνοντας τα ζώα και καταστρέφοντας το mRNA.

Μετά από χρόνια πειραμάτων, ερευνητικά αδιέξοδα, ελλείψεις χρηματοδοτήσεων και άλλα εμπόδια, ανακάλυψαν ότι τα κύτταρα προστατεύουν το δικό τους mRNA με μια συγκεκριμένη χημική τροποποίηση. Έτσι δοκίμασαν να κάνουν την ίδια αλλαγή στο mRNA που συντέθηκε στο εργαστήριο πριν το εγχύσουν στα κύτταρα. Και αυτό λειτούργησε. Το mRNA απορροφήθηκε από τα κύτταρα χωρίς να προκληθεί ανοσολογική αντίδραση.

AP Photo Eugene Hoshiko, Pool, File

Τα εμβόλια mRNA ως «game changer» για την αναχαίτιση της πανδημίας του κορονοϊού

Η ανακάλυψη «άλλαξε ριζικά την κατανόησή μας για το πώς το mRNA αλληλεπιδρά με το ανοσοποιητικό μας σύστημα», δήλωσε η επιτροπή που απένειμε το Βραβείο, προσθέτοντας ότι η δουλειά των δύο επιστημόνων «συνέβαλε στον πρωτοφανή ρυθμό ανάπτυξης εμβολίων κατά τη διάρκεια μιας από τις μεγαλύτερες απειλές για την ανθρώπινη υγεία στη σύγχρονη εποχή».

Το έργο τους επέτρεψε την παρασκευή ισχυρών εμβολίων Covid-19 σε λιγότερο από έναν χρόνο, αποτρέποντας δεκάδες εκατομμύρια θανάτους και βοηθώντας τον κόσμο να ανακάμψει από τη «χειρότερη πανδημία του αιώνα».

Ill. Niklas Elmehed © Nobel Prize Outreach

Τα εμβόλια mRNA δίνουν ελπίδα και για άλλες σοβαρές ασθένειες

Εμβόλια που χρησιμοποιούν την τεχνολογία mRNA αναπτύσσονται πλέον για τη θεραπεία πολλών ασθενειών, όπως η ελονοσία, οι αυτοάνοσες παθήσεις (π.χ. ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος) και ο ιός HIV. Εξατομικευμένα εμβόλια κατά του καρκίνου βρίσκονται επίσης σε στάδιο ανάπτυξης.

Όπως δήλωσε στους New York Times ο Brian Ferguson, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, «αυτό που σήμερα αναγνωρίζεται ως μια μετασχηματιστική τεχνολογία απαιτούσε αφοσιωμένους επιστήμονες [οι οποίοι έπρεπε] να διεξάγουν θεμελιώδη έρευνα πολλά χρόνια για να φτάσει [το mRNA] στη θέση που βρισκόταν το 2020, όταν η ταχεία ανάπτυξή του ως τεχνολογία εμβολίων κατέστη δυνατή χάρη στην παγκόσμια συνεργασία. Το έργο της Katalin Karikó και του Drew Weissman κατά τα έτη πριν από το 2020 το έκανε εφικτό και τους αξίζει και με το παραπάνω αυτή η αναγνώριση».