ΤΙ ΡΙΣΚΟ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΟΣΟΙ «ΦΟΥΣΚΩΝΟΥΝ» ΜΕ ΝΕΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ;

Όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι (ανάμεσά τους και πολλοί έφηβοι) είναι πρόθυμοι να «φουσκώσουν» με χρήση αναβολικών ουσιών που δεν έχουν λάβει καμία έγκριση για χρήση από τον άνθρωπο.

«Να ζήσω ή να πεθάνω, μ' ένα κορμί ό,τι κάνω». Στη δική μου σκέψη, ο στίχος της Λίνας Νικολακοπούλου κρύβει βαθιά υπαρξιακή αγωνία: ένα σώμα, για μια φορά στον κόσμο, για όση εμπειρία προλαβαίνει να συλλέξει.. Και για να ταλαιπωρήσει κόσμο και κοσμάκη με την εικόνα του. Στην πικρή διαπίστωση έφτασα ξανά με αφορμή συζήτηση στο γυμναστήριο μεταξύ δυο νέων ανδρών, που υπερηφανεύονταν για τα σούπερ αποτελέσματα από τη χρήση SARMs (Selective Androgen Receptor Modulators/Εκλεκτικοί διαμορφωτές υποδοχέα λανδρογόνων).

Ta SARMs είναι νέου τύπου αναβολικές ουσίες που μιμούνται τη δράση της τεστοστερόνης αλλά, όπως λέει το όνομά τους, επιλεκτικά: στοχεύουν συγκεκριμένους ιστούς του σώματος, όπως οι μύες ή τα οστά, παρακάμπτοντας ανεπιθύμητες επιδράσεις σε άλλα όργανα, όπως στον προστάτη ή στο ήπαρ. Για τον λόγο αυτό πλασάρονται από influencers και online καταστήματα –ναι, και στην Ελλάδα– ως πιο ασφαλή αναβολικά.

Το πρόβλημα είναι ότι οι εν λόγω ουσίες δεν έχουν λάβει καμία έγκριση από τις αρμόδιες αρχές σε Αμερική (FDA) και Ευρώπη (EMA) για χρήση από τον γενικό πληθυσμό, ούτε καν από τις ομάδες ατόμων για τις οποίες αναπτύχθηκαν. Τα SARMs έλαβαν πράσινο φως για δοκιμές ως φάρμακα για την αναστροφή της σαρκοπενίας που προκαλούν διάφορες παθήσεις, όπως η οστεοπόρωση, ο καρκίνος, η καρδιακή ανεπάρκεια, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), η ηπατική και η νεφρική νόσος τελικού σταδίου και η νόσηση από HIV. Υπάρχει μόνο ένα προϊόν τεχνολογίας SARM, το οποίο ολοκλήρωσε επιτυχώς την κλινική δοκιμή φάσης 3 ως πειραματικό φάρμακο για τον καρκίνο του μαστού, και το οποίο κυκλοφορεί παράνομα στο διαδίκτυο ως συμπλήρωμα για μυϊκή και οστική ενδυνάμωση.

Τα SARMs είναι η τελευταία προσθήκη στη μακρά λίστα με τα βοηθήματα για γρήγορη και εντυπωσιακή μεταμόρφωση, ακόμα και με κάθε (άγνωστο) κόστος.

Pexels

Τα social media ωθούν στα παράνομα αναβολικά

Το ζήτημα της αντίληψης του ανθρώπου για το σώμα του γυρίζει πολύ πίσω, στην προϊστορική Αφροδίτη του Βίλεντορφ και τα αρχαιοελληνικά γλυπτά έως την εμφάνιση του καθρέφτη, της ζωγραφικής και της φωτογραφίας. Το πώς περάσαμε από την αυτοπαρατήρηση στη σύγκριση, είναι υπόθεση που ανέλαβαν να εξηγήσουν ανθρωπολόγοι, αρχαιολόγοι, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι και ψυχίατροι όπως ο Paul Schilder, που πρώτος εισήγαγε τον όρο body image το 1935, περιγράφοντας την εσωτερική, ψυχολογική αναπαράσταση του σώματος ως προϊόν αλληλεπίδρασης του νου, του σώματος και του κοινωνικού βλέμματος.

Αυτή η εικόνα έχει πάψει προ πολλού να αποτελεί προσωπική υπόθεση. Σήμερα, το σώμα έχει μετατραπεί σε πεδίο άσκησης άγχους, ντροπής και εμμονής. Η κοινωνική πίεση για τελειότητα οδηγεί σε σκληρούς αγώνες με θυσίες: σε χρόνο, χρήμα, υγεία, ασφάλεια. Και παύει σταδιακά να μονοπωλεί το γυναικείο φύλο. Όλο και περισσότεροι άνδρες, έως και ένας στους τέσσερις (28%), δυσκολεύεται ή δυσφορεί με αυτό που αντικρίζει στον καθρέφτη, με τα social media να ρίχνουν λάδι στη φωτιά.

Πριν από περίπου δέκα χρόνια, δημοσιεύτηκε μελέτη που εστίαζε στη διαφορετική φύση των διατροφικών διαταραχών στους άνδρες, για τους οποίους κύριο ζητούμενο ήταν το να χτίσουν μυς και να φτάσουν στο ελάχιστο λίπος, έναντι της απλής απώλειας βάρους στις γυναίκες. Όσοι υπέφεραν από μυϊκή δυσμορφία ή είχαν διατροφικές διαταραχές σχετιζόμενες με τη μυϊκή αύξηση (υπερκατανάλωση πρωτεΐνης, αυστηροί κανόνες διατροφής, θερμιδογόνα cheat meals), ήταν διατεθειμένοι να λάβουν –αν δεν το είχαν ήδη κάνει– αναβολικά στεροειδή ή όποια άλλη ουσία με ενισχυτική δράση θα μπορούσε να εξασφαλίσει υπερμεγέθη μούσκουλα και κορμί «φέτες».

Το 2021, ακολούθησε μια από τις πρώτες έρευνες για τη χρήση SARMs σε γυμναστηριακούς νέους και εφήβους. Έδειξε ότι κυμαινόταν σε χαμηλά ποσοστά (2,7%), σημαντικά κατώτερα από των αναβολικών, αλλά με σταθερά αυξητικές τάσεις. Οι χρήστες SARMs ήταν άνδρες απογοητευμένοι από τους άπιαστους στόχους για τεράστιο μυϊκό όγκο, επιβαρυμένοι ακόμα από ένα αίσθημα αποτυχίας – δεν είχαν ανταποκριθεί στα σωματικά πρότυπα που τους βομβάρδιζαν καθημερινά τα social media.

SARMs Vs Στεροειδή

1. Μηχανισμός δράσης

Τα στεροειδή μιμούνται τη δράση της τεστοστερόνης και προσδένονται αδιάκριτα σε ανδρογονικούς υποδοχείς σε όλο το σώμα, στους μυς καθώς και σε ζωτικά όργανα όπως το ήπαρ και ο προστάτης. Αυτή η μη εκλεκτική δράση προσφέρει ισχυρά αναβολικά αποτελέσματα, όσο και σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Εν αντιθέσει, τα SARMs σχεδιάστηκαν για να προσδένονται σε υποδοχείς που βρίσκονται κυρίως στους μυς και στα οστά, αποφεύγοντας σε μεγάλο βαθμό άλλους ιστούς, μειώνοντας τις παρενέργειες.

2. Αποτελεσματικότητα

Τα στεροειδή είναι πρωταθλητές στη γρήγορη αύξηση μυϊκής μάζας. Τα θεαματικά αποτελέσματα της μυϊκής υπερτροφίας εμφανίζονται σε λίγες μόνο εβδομάδες, ανοίγοντας παράλληλα την πόρτα σε μια σειρά από επικίνδυνες επιπτώσεις. Τα SARMs αποδίδουν πιο ήπια και σταδιακά, χωρίς κραυγαλέα αποτελέσματα, ωστόσο υπάγονται κανονικά στη λίστα των απαγορευμένων ουσιών του Παγκόσμιου Οργανισμού Αντιντόπινγκ.

3. Παρενέργειες και κίνδυνοι

Τα στεροειδή έχουν εδώ και χρόνια συνδεθεί με σοβαρά προβλήματα όπως:

• ηπατοτοξικότητα
• καρδιαγγειακές επιπλοκές
• ενδοκρινικές διαταραχές (γυναικομαστία, ατροφία όρχεων)
• ψυχολογικές μεταβολές (επιθετικότητα, κατάθλιψη)

Για τα υπομελετημένα SARMs, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) είχε προβεί σε έκτακτη ανακοίνωση, ενημερώνοντας εφήβους και νέους ότι δεν επιτρέπεται νομικά η εμπορική τους διάθεση στις ΗΠΑ ούτε ως διατροφικά συμπληρώματα ούτε ως φαρμακευτικά προϊόντα, ότι κυκλοφορούν με παραπλανητικές ετικέτες, και τονίζει ότι μελέτες και αναφορές συνδέουν SARMs με σοβαρά ή απειλητικά για τη ζωή προβλήματα υγείας, όπως:

• αυξημένος κίνδυνος καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου
• ψύχωση ή/και παραισθήσεις
• διαταραχές ύπνου
• σεξουαλική δυσλειτουργία
• ηπατική βλάβη και οξεία ηπατική ανεπάρκεια
• υπογονιμότητα
• συρρίκνωση των όρχεων

Τι προτείνουν οι ειδικοί

Ο Chris Stiff, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Keele, αρθρογράφησε στο The Conversation για την αυξανόμενη πίεση που νιώθουν οι άνδρες σε σχέση με την εικόνα του σώματός τους, προτείνοντας δύο βασικές στρατηγικές για την αντιμετώπισή της: τη βελτίωση του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας, ώστε οι χρήστες να κατανοούν ότι οι εικόνες στα social media είναι συχνά παραποιημένες και μη ρεαλιστικές, και τη γνωστική αναδιάρθρωση, μια ψυχοθεραπευτική τεχνική που βοηθά το άτομο να αναγνωρίζει και να αναθεωρεί τις αρνητικές σκέψεις που γεννιούνται από τέτοιες συγκρίσεις.