Η ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΕΨΕΙ Ο,ΤΙ ΚΑΛΟ ΕΧΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ

Αν βιώνεις την απόρριψη σαν έναν ανυπόφορο ψυχικό πόνο και δυσκολεύεσαι να επανέλθεις, μάθε τι μπορεί να σου συμβαίνει πραγματικά και πώς θα το αλλάξεις.

Ο Γιαννάκης είναι 9 ετών. Είναι ένα γλυκύτατο, ευγενέστατο και πολύ κοινωνικό παιδί, το οποίο δείχνει να απολαμβάνει τον χρόνο με τους φίλους του και το παιχνίδι μέχρι τη στιγμή που κάτι δεν θα πάει καλά. Όταν σε κάποιο γύρο στο επιτραπέζιο χάσει, όταν δυσκολευτεί να σκαρφαλώσει σε έναν βράχο, όταν η αδερφή του και μια φίλη της πιάσουν τις κούκλες ενώ εκείνος θέλει μπάλα, νιώθει τέτοια απογοήτευση, βιώνει τόση απόρριψη, που είναι ικανός να πέσει στο έδαφος και να χτυπιέται απελπισμένος!

Ο Γιαννάκης έχει κάποια ελαφριάς μορφής ΔΕΠΥ. Αυτό ενδεχομένως εξηγεί την τόση ευαισθησία του στην απόρριψη. Η μικρή του ηλικία σίγουρα παίζει ρόλο στον τρόπο που αντιδρά. Ωστόσο, όπως ανακαλύπτω παρακολουθώντας ενήλικες γύρω μου, πρόκειται για μια κατάσταση που δεν αφορά μόνο παιδιά, ούτε αποκλειστικά τα άτομα με ΔΕΠΥ. Συμβαίνει όταν όλα στη ζωή τους πηγαίνουν αντικειμενικά καλά και μόνο μια μικρή λεπτομέρεια, μια αναποδιά, τους χαλάει τα σχέδια ή τους κάνει να αισθανθούν ότι δεν τα κατάφεραν. Πληγώνονται τόσο εκείνη τη στιγμή, που μοιάζει να ξεχνούν όλες τις ευλογίες τους – κυριολεκτικά βασανίζονται.

Η ευαισθησία στην απόρριψη είναι μία πραγματική συναισθηματική απορρύθμιση που, αν και δεν διαγιγνώσκεται επίσημα, βιώνεται σαν έντονος συναισθηματικός πόνος που ενεργοποιείται όταν κανείς δέχεται ή νομίζει ότι δέχεται απόρριψη. Έχει σημασία το «νομίζει» στην πρόταση αυτή, γιατί ο εγκέφαλος τη στιγμή εκείνη δεν μπορεί να διαχωρίσει αν κανείς έχει πράγματι απορριφθεί. Το νευρικό σύστημα θα αντιδράσει έτσι κι αλλιώς, νιώθοντας ότι του συμβαίνει κάτι καταστροφικό, το οποίο ειδικά για ένα παιδί είναι πολύ δύσκολα διαχειρίσιμο – ένα βίωμα που θα συναισθανθείς αν π.χ. υπήρξες κάποτε ο μοναδικός που δεν καλέστηκε στο πιο μεγάλο σχολικό πάρτι.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Τι σημαίνει ευαισθησία στην απόρριψη, τι συμπτώματα έχει και πώς προκαλείται;

Σε κανέναν δεν αρέσει να νιώθει απόρριψη, όμως τα άτομα με την ευαισθησία αυτή νιώθουν πολύ πιο δυσάρεστα από τον μέσο άνθρωπο και τους είναι πολύ πιο δύσκολο να την αποδεχθούν και να ελέγξουν τα συναισθήματά τους. Το πιο κυρίαρχο είναι ο έντονος συναισθηματικός πόνος, ο οποίος ενεργοποιείται από τη μη αποδοχή. Τα άτομα αυτά έχουν κι άλλα χαρακτηριστικά:

• Πολύ εύκολα νιώθουν ντροπή ή αμηχανία.
• Έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και σπάνια πιστεύουν στον εαυτό τους.
• Δυσκολεύονται να συγκρατήσουν όσα νιώθουν τη στιγμή της απόρριψης – στα παιδιά το ξέσπασμα είναι πολύ πιο έντονο: κάποια εκδηλώνουν θυμό, οργή, ενώ άλλα ξεσπούν σε κλάματα.
• Τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα συχνά, αντί να εκδηλώσουν ανοιχτά αυτό που νιώθουν, μπορεί να κλείνονται στον εαυτό τους. Δείχνουν σα να περνούν κατάθλιψη ή έχουν έντονες εναλλαγές διάθεσης.
• Είναι συχνά άτομα που θέλουν να ευχαριστούν τους άλλους και θα κάνουν ό,τι μπορούν για να μη δεχθούν την απόρριψή τους.
• Μπορεί να αποφεύγουν να ξεκινούν νέα projects ή εργασίες, όταν γνωρίζουν ότι υπάρχει πιθανότητα αποτυχίας.
• Προσπαθούν να εξισορροπήσουν αυτόν τον φόβο πασχίζοντας για την τελειότητα – αυτό όμως ενδέχεται να τους οδηγήσει σε έντονο άγχος και τα άτομα αυτά δύσκολα κάνουν την αυτοφροντίδα τους προτεραιότητα.

Αναφορικά με το ποια άτομα βιώνουν ευαισθησία στην απόρριψη, η έρευνα είναι περιορισμένη, πάντως σύμφωνα με την Cleveland Clinic φαίνεται πράγματι να αφορά συχνότερα άτομα με ΔΕΠΥ. Επίσης, οι ειδικοί την έχουν συνδέσει και με άλλες διαταραχές προσωπικότητας και διάθεσης, ωστόσο απαιτείται περαιτέρω έρευνα ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για το πόσο συχνή είναι και τι ακριβώς την προκαλεί. Πιθανώς να έχει να κάνει απλά με τη δομή του εγκεφάλου του ατόμου, όπως συμβαίνει με τη ΔΕΠΥ. Για τον λόγο αυτό, δεν αποκλείεται να έχει γενετική προδιάθεση.

Υπάρχει τρόπος να μη νιώθει κανείς έτσι;

Ένας ψυχίατρος ή ψυχοθεραπευτής είναι κατάλληλος να αναγνωρίσει αυτού του είδους τη συναισθηματική απορρύθμιση, αλλά και να βοηθήσει το άτομο να την αντιμετωπίσει. Πώς;

• Τα φάρμακα που συνήθως χορηγούνται στη ΔΕΠΥ φαίνεται να αποτελούν μια αποτελεσματική λύση, με την προϋπόθεση ότι χορηγούνται από ψυχίατρο.
• Η ψυχοθεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει τα άτομα με ευαισθησία στην απόρριψη. Δεν θα την σταματήσει από το να συμβαίνει, αλλά μπορεί να βοηθήσει το άτομο να μάθει πώς να επεξεργάζεται και να διαχειρίζεται όσα νιώθει για να μην το πνίγουν.

Αν λοιπόν νιώθεις ότι βιώνεις κι εσύ την απόρριψη ως έναν ανυπόφορο ψυχικό πόνο, από τον οποίον αδυνατείς να ανακουφιστείς, οι ειδικοί προτείνουν το εξής: κάνε ένα τεστ για ΔΕΠΥ και απευθύνσου σε έναν θεραπευτή που να ειδικεύεται στην αντιμετώπισή της, καθώς θα μπορέσει να σε βοηθήσει πιο γρήγορα και αποτελεσματικά. Το πιθανότερο είναι ότι σε λίγο καιρό θα νιώθεις πολύ καλύτερα.