ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΣΟΥ ΤΟ ΠΟΛΥΩΡΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΕ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ;

Οι πολλές ώρες στο αυτοκίνητο μπορεί να προκαλούν σωματική κόπωση, μυϊκό πόνο και ναυτία. Τι μπορείς να κάνεις για να νιώσεις καλύτερα;

Οι διακοπές είναι πάντα μια καλή ιδέα για χαλάρωση, ξεκούραση και χρόνο μακριά από την πόλη. Μερικές φορές, όμως, για να φτάσει κανείς στον επιθυμητό προορισμό, απαιτείται ένα πολύωρο και ενδεχομένως κοπιαστικό ταξίδι με αυτοκίνητο.

Τα μεγάλα roadtrips μπορεί να είναι πολύ διασκεδαστικά: Σου δίνουν την ευκαιρία να δεις τα πια απίθανα μέρη, να περάσεις πολύ χρόνο με τα αγαπημένα σου πρόσωπα, να σταματήσεις και να ξεκινήσεις όποτε εσύ επιθυμείς. Την ίδια ώρα, έχουν και ορισμένες σωματικές δυσκολίες: Μπορεί να πιαστείς, να νιώσεις ναυτία, να έχεις μυϊκούς πόνους… Τι συμβαίνει, λοιπόν, στο σώμα σου στα πολύωρα ταξίδια με αυτοκίνητο;

Κόπωση

Είναι σύνηθες οι επιβάτες να νυστάζουν και ίσως να αποκοιμιούνται κατά τη διάρκεια των μεγάλων ταξιδιών, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν θα θέλαμε ποτέ να συμβεί στον οδηγό. Δυστυχώς, όμως, οι πολλές ώρες στο αυτοκίνητο προκαλούν κόπωση και νύστα, η οποία έχει φανεί ότι ευθύνεται για το 10-20% των δυστυχημάτων. Μελέτες δείχνουν, μάλιστα, ότι η πνευματική κόπωση κατά την οδήγηση μπορεί να προκαλέσει υπνηλία μέσα σε 15 λεπτά στον δρόμο, λόγω των δονήσεων στο όχημα και του λευκού ήχου που κάνει η μηχανή. Ειδικά τα νέα αυτοκίνητα, που είναι πολύ πιο αναπαυτικά, δημιουργούν πιο έντονα αυτό το αίσθημα. Ωστόσο, η υπερβολική άνεση ίσως να μην είναι το ιδανικό για να παραμένει ο οδηγός διαρκώς σε κατάσταση εγρήγορσης.

iStock

Πώς αποτρέπεται;

Ο καθηγητής Charles Spence, πειραματικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, κάνει έρευνες σχετικά με τον σχεδιασμό των αυτοκινήτων και τον ρόλο που παίζουν στην ψυχολογία και τη σωματική υγεία. Εκείνο που συστήνει είναι να ανοίγει κανείς το παράθυρο και να παίρνει φρέσκο αέρα, όταν αρχίζει να νιώθει κόπωση, ενώ ιδανικά έπειτα από λίγη ώρα πρέπει να κάνει ένα διάλειμμα. Δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένα νέα μοντέλα αυτοκινήτων έχουν ειδικούς αισθητήρες που αντιλαμβάνονται πότε ο οδηγός μπορεί να νυστάζει και τότε είτε δονούν έντονα το τιμόνι είτε ξεκινούν έναν δυνατό ήχο για να τον ξυπνήσουν.

Τέλος, ένας καλός βραδινός ύπνος πριν την οδήγηση είναι απαραίτητος. Η έρευνα έχει δείξει ότι οι οδηγοί που κοιμούνται λιγότερο από 5 ώρες πριν οδηγήσουν έχουν τις ίδιες πιθανότητες να τρακάρουν όσο αυτοί που οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ.

Nikon D850 iStock

Ναυτία στο αυτοκίνητο

Από τις χειρότερες παιδικές αναμνήσεις μου είναι η ναυτία που είχα κάθε φορά που πηγαίναμε στο εξοχικό μας, κάπου ανάμεσα στο Γαλαξίδι και τη Ναύπακτο, ακολουθώντας την εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας, στρίβοντας από Ορχομενό και έπειτα ανηφορίζοντας και κατηφορίζοντας τα βουνά (Αράχοβα-Δελφοί) μέχρι να κατέβουμε στην Ιτέα και έπειτα από ατελείωτες στροφές να περάσουμε το Γαλαξίδι και να φτάσουμε στην Ερατεινή, οπότε ο δρόμος άρχιζε επιτέλους κάπως να ισιώνει.

Η στατιστική λέει ότι ναυτία κίνησης νιώθει σε κάποιο βαθμό 1 στους 3 επιβάτες, ως αποτέλεσμα της αισθητηριακής αναντιστοιχίας μεταξύ της κίνησης που βιώνει το σώμα (γίνεται αντιληπτή από το εσωτερικό αυτί) και της κίνησης που βλέπουμε όταν κοιτάζουμε –ή δεν κοιτάζουμε– έξω. «Το σώμα εκείνη τη στιγμή μεταφράζει την αναντιστοιχία ως δηλητηρίαση, έτσι ο εγκέφαλος δίνει εντολή στο στομάχι να μην προωθήσει άλλο το περιεχόμενο του στο έντερο, για να μη δηλητηριαστεί περισσότερο, και ιδανικά να το αποβάλει», λέει ο Spence.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς από τους άνδρες στη ναυτία, όπως είναι και αυτές που υποφέρουν πιο συχνά από ημικρανίες, ενώ φαίνεται να υπάρχει και ένα γενετικό στοιχείο – οι ερευνητές έχουν βρει ότι υπάρχουν 35 γενετικοί δείκτες που συμβάλλουν στη ναυτία κίνησης. Η ηλικία, επίσης, αποτελεί έναν παράγοντα: Τα παιδιά είναι 8 με 10 φορές πιο πιθανό να υποφέρουν. Από την άλλη, «οι οδηγοί είναι μάλλον απίθανο να νιώσουν ναυτία, γιατί το αυτοκίνητο γίνεται προέκταση του σώματός τους και μπορούν να ελέγχουν τις κινήσεις του, καθώς αυτό στρίβει ή φρενάρει, κάτι που ο απλός επιβάτης δεν μπορεί να κάνει», συμπληρώνει ο Spence.

Πώς αποτρέπεται;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι τρόποι είναι τρεις:

1. Ο ένας είναι να εκτεθείς αρκετές φορές στην κατάσταση αυτή ώστε να εξοικειωθείς με το αίσθημα – η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται στους αστροναύτες.
2. Ο δεύτερος είναι να δοκιμάζεις πρακτικές που περιορίζουν τη ναυτία, π.χ. να κάθεσαι μπροστά, να επικεντρώνεσαι στον δρόμο κοιτάζοντας έξω και προβλέποντας τις κινήσεις του αυτοκινήτου – η πίσω θέση φαίνεται πως δεν βοηθά. Σε κάθε περίπτωση, το χειρότερο που μπορείς να κάνεις να σκύβεις, κοιτάζοντας π.χ. το κινητό σου ή ένα βιβλίο.
3. Τρίτον, κάποιοι λαμβάνουν αντιεμετικά φάρμακα πριν ταξιδέψουν, τα οποία μπορεί να αποδειχθούν αποτελεσματικά. Αρκεί να τα λάβεις τουλάχιστον μία ώρα πριν το ταξίδι για να σε «πιάσουν». (Προσωπικά έχω διαπιστώσει ότι και το να μασά κανείς τσίχλα στις δύσκολες διαδρομές βοηθά).

iStock

Εντερική δυσφορία

Τα μεγάλα ταξίδια μπορεί να αποσυντονίσουν τις καθημερινές μας συνήθειες, π.χ. τις ώρες που τρώμε και πηγαίνουμε στην τουαλέτα. Επίσης, μπορεί να μην πίνουμε πολύ νερό σε αυτά, κάτι που προκαλεί αφυδάτωση. Τέλος, οι πολλές ώρες σε καθιστή θέση μπορεί να επιβραδύνουν την κινητικότητα του εντέρου και ο συνδυασμός όλων αυτών στο ταξίδι να οδηγήσει σε φούσκωμα, αέρια και δυσκοιλιότητα.

Πώς αποτρέπεται;

Και σε αυτή την περίπτωση οι συχνές στάσεις για σύντομο περπάτημα κάθε λίγη ώρα μπορεί να βοηθήσουν στην πέψη. «Έχε μαζί σου πάντα κι ένα θερμός με νερό, για να ενυδατώνεσαι», λέει ο Dr. Spence.

Επίσης, «προσπάθησε να τρως τις ώρες που συνηθίζεις να τρως καθημερινά, ενώ για σνακ ταξιδιού προτίμησε αυτά που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, τα οποία έχουν θρεπτική αξία και θα σε κρατήσουν χορτάτο».

Τέλος, απόφυγε τα σφιχτά ρούχα, που ασκούν επιπλέον πίεση στην κοιλιά και κάνουν το φούσκωμα ακόμα πιο επίπονο.

Μυϊκοί πόνοι

Οι άκαμπτοι ώμοι, οι σφιγμένες γάμπες και ο πόνος στην πλάτη είναι συνηθισμένα παράπονα οδηγών και επιβατών κατά τη διάρκεια πολύωρων ταξιδιών με το αυτοκίνητο. Δεν είναι παράλογο: Η ακινησία για ώρα έχει αυτές τις επιπτώσεις, δεν αποτελεί μια φυσική κατάσταση στο σώμα μας και σίγουρα επιβαρύνει μυοσκελετικά προβλήματα που υπάρχουν ήδη .

Πώς αποτρέπεται;

Ο ειδικοί προτείνουν ειδικά ο οδηγός να σταματά και να κατεβαίνει από το αυτοκίνητο κάθε δύο ώρες, δίνοντας έτσι την ευκαιρία και στους επιβάτες του να ξεκουραστούν, να περπατήσουν λίγο, να τεντώσουν τα πόδια, τα χέρια και τον αυχένα τους. Μερικές διατάσεις θα βοηθήσουν πολύ.

Επιπλέον, είναι σημαντικό να κάθεται κανείς σωστά όταν οδηγεί, δηλαδή να μην καμπουριάζει, ούτε να είναι υπερβολικά ξαπλωμένος πίσω.

iStock

Κακή κυκλοφορία του αίματος

Πέρα από τους μυς, το να κάθεται κανείς για πολλές ώρες επιβαρύνει την κυκλοφορία του αίματος, το οποίο λιμνάζει στις φλέβες των ποδιών. Αν κάποιος έχει τέτοια προδιάθεση, αυτό μπορεί να προκαλέσει ακόμα και θρόμβωση. Ας μην ξεχνάμε ότι με την κίνηση των μυών το αίμα κυκλοφορεί στις φλέβες, οπότε όταν κάθεται κανείς για πολλές ώρες, η διακοπή της κυκλοφορίας μπορεί να οδηγήσει σε πρήξιμο, πόνο, ακόμα και θρόμβο. Αν, μάλιστα, ο θρόμβος αρχίσει να μετακινείται μέσα στο σώμα, με κατεύθυνση προς τους πνεύμονες… τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα.

Πώς αποτρέπεται;

Σε ένα μεγάλο ταξίδι με το αυτοκίνητο χρειάζεται τουλάχιστον κάθε τρεις ώρες να κάνει κανείς διάλειμμα, να κατεβαίνει και να περπατά. Επίσης, να φορά ρούχα που δεν εμποδίζουν την κυκλοφορία του αίματος, να πίνει πολύ νερό και να αποφεύγει το αλκοόλ. Οι κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης που συνιστώνται στα αεροπορικά ταξίδια είναι μια καλή ιδέα και για το αυτοκίνητο.

Φυσικά, οι επιβάτες μπορούν κάθε τόσο να βγάζουν τα παπούτσια τους, να σηκώνουν πιο ψηλά τα πόδια τους, να σφίγγουν και να χαλαρώνουν τους μυς, ώστε να βοηθούν κάπως την κυκλοφορία του αίματος.