5 ΦΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΤΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΔΕΝ ΣΕ ΕΧΕΙ ΣΥΓΧΩΡΕΣΕΙ ΑΛΗΘΙΝΑ

Υπάρχουν φορές που δεν μπορείς να καταλάβεις αν η συγγνώμη σου προς κάποιον εισακούεται; Ειδικοί εντοπίζουν πέντε φράσεις που φανερώνουν ότι δεν σε έχει συγχωρέσει πραγματικά.

Μιλώντας για τη συγχώρεση, αναφερόμαστε σε μια ηθική αρετή που προϋποθέτει κάτι σχεδόν ηρωικό: να μπορέσει κανείς να ξεπεράσει τα συναισθήματα θυμού, πικρίας και εκδίκησης απέναντι σε όποιον του συμπεριφέρθηκε άσχημα και –χωρίς απαραίτητα να ξεχνάει τι έχει συμβεί– να είναι σε θέση να απαλλαγεί από οποιαδήποτε αρνητική σκέψη.

Η συγχώρεση, όπως την προσεγγίζει η Φιλοσοφία και οι θρησκείες ανά τον κόσμο, είναι μια πράξη αγάπης και ελευθερίας, που εξελίσσει τον άνθρωπο πνευματικά και οδηγεί σε κοινωνική αρμονία. Ο Βρετανός ποιητής Alexander Pope (1688–1744) έλεγε: «Το να κάνεις λάθος είναι ανθρώπινο, το να συγχωρείς είναι θεϊκό».

Η ατελής ανθρώπινη φύση λίγο ή πολύ μας οδηγεί όλους σε λανθασμένες πράξεις και ακατάλληλες συμπεριφορές. Αναγνωρίζοντας ότι έχουμε σφάλλει, φτάνουμε να ζητάμε «συγγνώμη», ωστόσο δεν γνωρίζουμε κατά πόσον οι άλλοι μας έχουν συγχωρέσει αληθινά.

Πώς μπορούμε να καταλάβουμε εάν μας έχουν συγχωρέσει;

Ανεξάρτητα από μια ευγενική και καθησυχαστική απάντηση που ενδεχομένως μας δίνουν όταν τους ζητάμε συγγνώμη, συχνά οι ίδιοι άνθρωποι δεν μας πείθουν ότι έχουν αφήσει πίσω ό,τι έχει συμβεί. Πώς θα μπορούσαμε να είμαστε σίγουροι ότι έχουμε λάβει την πολυπόθητη συγχώρεση;

Έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2010 στο Journal of Mental Health Counseling έδειξε ότι η ανίχνευση της αληθινής συγχώρεσης δεν είναι μια εύκολη διαδικασία, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι παρερμηνεύουν την έννοια της συγκεκριμένης αρετής.

Η ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ ΔΕΝ ΕΚΒΙΑΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΤΕΙ ΥΠΟΜΟΝΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΠΡΟΣ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ.

Σε άρθρο της American Psychological Association, που δημοσιεύθηκε το 2025, αναφέρεται ότι οι άνθρωποι που προσεγγίζουν το βαθύτερο φιλοσοφικό νόημα της συγγνώμης,εμφανίζουν συνήθως τα εξής χαρακτηριστικά:

• Αν έχουν ενοχληθεί από κάτι, αρχίζουν να βλέπουν με επιείκεια το άτομο που τους ενόχλησε, προσπαθώντας να εστιάσουν στα προτερήματά του.
• Χωρίς να συγχωρούν άμεσα το γεγονός που συνέβη, δείχνουν κατανόηση στο άτομο που απολογείται, κάνοντας ευγενικές συζητήσεις μαζί του.
• Δεν παρουσιάζουν εκδικητικές διαθέσεις και είναι διαλλακτικοί. Απαντούν σε τηλεφωνήματα και μηνύματα που λαμβάνουν από όποιον δείχνει μεταμέλεια για ό,τι έχει συμβεί και τον αντιμετωπίζουν με σεβασμό.
• Έχουν αγαθές προθέσεις από προσωπική βούληση, όχι γιατί οι συνθήκες τούς επιβάλλουν να είναι «οι καλοί» της υπόθεσης.

Φράσεις που χρησιμοποιούν όσοι δεν σε έχουν συγχωρέσει πραγματικά

Αναντίρρητα, η διαδικασία της συγχώρεσης είναι μια εσωτερική και δύσκολη διεργασία και συχνά δεν επιτυγχάνεται με την πρώτη προσπάθεια. Ο Robert Enright, Ph.D., συγγραφέας, καθηγητής Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Wisconsin-Madison και ιδρυτικό μέλος του  International Forgiveness Institute, Inc., αναφέρει 5 φράσεις που συνήθως χρησιμοποιούν οι άνθρωποι που δεν είναι έτοιμοι να δεχτούν μια συγγνώμη.

1. «Θα το ξεπεράσω»

Η φράση αυτή δεν υποδηλώνει απαραίτητα θετική διάθεση και σεβασμό προς τον άλλον. Η πρόθεση να ξεπεράσει κάποιος ένα γεγονός δεν σημαίνει ότι θα είναι συνάμα καλός και ευγενικός.

2. «Δεν είμαι πια θυμωμένος/η»

Με τα λόγια αυτά, το άτομο που έχει ενοχληθεί από κάτι αναφέρεται αποκλειστικά στον εαυτό του, χωρίς να συμπεριλαμβάνει τον άνθρωπο που δείχνει μεταμέλεια. Μπορεί ο άλλος να έφταιξε, αλλά αυτό από μόνο του δεν καταργεί τα προτερήματα και την αξία του.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

3. «Ας τα ξαναβρούμε»

Η επιθυμία να αποκατασταθεί γρήγορα μια σχέση οποιασδήποτε μορφής, έπειτα από μια διαφωνία ή μια ρήξη, φανερώνει την αγωνία να ξαναγίνουν τα πράγματα όπως ήταν πριν, χωρίς να έχουν προλάβει οι εμπλεκόμενοι να συζητήσουν τι πραγματικά συνέβη. Κάποιος μπορεί να επιθυμεί να «τα ξαναβρεί» άμεσα με όποιον τον ενόχλησε από τον φόβο της απώλειας, καθώς υπάρχει μεταξύ τους συναισθηματική ή κάποιου άλλου είδους εξάρτηση (π.χ. οικονομική).

4. «Νιώθω ήδη καλύτερα»

Ένα προσβεβλημένο άτομο συχνά σπεύδει να ανακοινώσει πολύ νωρίς ότι αισθάνεται καλύτερα, αποφεύγοντας να διαχειριστεί τα συναισθήματά του. Εστιάζει μόνο στον εαυτό του και όχι στην επίλυση του προβλήματος που οδήγησε στη διαφωνία. Με τον τρόπο αυτό, τη στιγμή που θα πάψει να «νιώθει καλύτερα», η δυσαρέσκειά του θα επανέλθει.

5. «Σε συγχωρώ»

Ακόμα κι όταν κάποιος δηλώσει κυριολεκτικά ότι σε συγχωρεί για κάτι, μπορεί να μην το εννοεί. Μολονότι είναι πολύ δύσκολο να ανιχνεύσεις την ειλικρίνεια της φράσης του, το σίγουρο είναι ότι η συγχώρεση είναι μια ουσιαστική πράξη που δεν περιγράφεται μόνο με λόγια, αλλά συνοδεύεται με πράξεις καλοσύνης και σεβασμού.

Συγχωρώντας εκείνους που δεν σε συγχωρούν

Για την αρετή της συγχώρεσης, που είναι ίσως και το επίκεντρο της αγάπης, δεν υπάρχει κάποιο ειδικό εγχειρίδιο, βάσει του οποίου θα είμαστε σε θέση να την εφαρμόσουμε και να την αναγνωρίσουμε και στους άλλους. Είναι μια πνευματική διεργασία που δεν εκβιάζεται και προϋποθέτει υπομονή και κατανόηση προς όλες τις κατευθύνσεις.

Ζητώντας συγγνώμη από το άτομο που ενοχλήσαμε, δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι μεμιάς θα επικαλεστεί όλα τα προτερήματα του χαρακτήρα μας και τον πρότερο έντιμο βίο μας για να ισοσκελίσει την κατάσταση. Χρειάζεται χρόνος για να συνειδητοποιήσει τι ακριβώς το στενοχώρησε και πώς θα ήθελε να το διαχειριστεί.

Φυσικά, δεν ξεχνάμε την περίπτωση να μην το ξεπεράσει ποτέ. Όπως επισημαίνει και ο Δρ Enright, που το 2022 τιμήθηκε με το APF Gold Medal Award for Impact in Psychology για την έρευνά του σχετικά με την έννοια της συγχώρεσης, «η υπομονή, η επιμονή και ο τρόπος που κανείς δέχεται ή ζητά συγγνώμη μπορούν να οδηγήσουν σε μια βαθύτερη και πιο ολοκληρωμένη αίσθηση συγχώρεσης και για τους δύο».