ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΘΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΟΔΟΝΤΙΚΟ ΝΗΜΑ

Αν ακούς εμβόλιο και ανατριχιάζεις στη σκέψη της βελόνας, τα νέα είναι ευχάριστα. Ερευνητές ανέπτυξαν μια επαναστατική μέθοδο χορήγησης μέσω οδοντικού νήματος, πιο αποτελεσματική από τον τυπικό εμβολιασμό με ένεση.

Ανατριχιάζεις στη σκέψη της βελόνας και χάνεις τον ύπνο σου στην ιδέα ενός εμβολιασμού; Σκέψου ότι κάποτε πιθανώς δε θα χρειάζονται τσιμπηματάκια και η χορήγηση του εμβολίου θα γίνεται τόσο απλά, σαν μέρος της ρουτίνας σου για καθαρά δόντια και υγιή ούλα. Όχι, δε βγήκαν ακόμα εμβόλια σε μορφή οδοντόκρεμας, μα φαίνεται πως φτάνει η ημέρα που θα εμβολιαζόμαστε με χρήση οδοντικού νήματος.

Δεν πρόκειται για σενάριο επιστημονικής φαντασίας αλλά για επίτευγμα ερευνητών από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, που κατάφεραν να εμβολιάσουν ποντίκια με αυτόν τον επαναστατικό –και κυριολεκτικά λεπτό– τρόπο. Συγκεκριμένα, εφάρμοσαν το εμβόλιο πάνω σε ακήρωτο νήμα και έκαναν χρήση του στοχεύοντας στο προσπεφυκός επιθήλιο, τμήμα του ιστού που βρίσκεται ανάμεσα στο δόντια και το ούλο.

«Οι βλεννογόνοι παίζουν κεντρικό ρόλο, καθώς αποτελούν πύλες εισόδου για παθογόνα όπως της γρίπης ή της COVID», εξηγεί ο καθηγητής Νανοϊατρικής Δρ Harvinder Singh Gill. Αυτό είναι και το βασικό πλεονέκτημα: τα κλασικά εμβόλια, που γίνονται με ένεση στο μπράτσο, δημιουργούν κυρίως αντισώματα στο αίμα. Όταν όμως το εμβόλιο περνά από βλεννογόνους όπως το στόμα ή η μύτη, «διεγείρονται αντισώματα τόσο στο αίμα όσο και στις επιφάνειες των βλεννογόνων» αναφέρει. «Έτσι, ο οργανισμός αποκτά μια επιπλέον γραμμή άμυνας πριν εισέλθει το παθογόνο».

Ειδικά για το προσπεφυκός επιθήλιο, οι ερευνητές εξήγησαν ότι η συγκεκριμένη περιοχή έχει μεγαλύτερη διαπερατότητα από άλλες προστατευτικές μεμβράνες του σώματος, επιτρέποντας έτσι να περάσουν κύτταρα και χημικές ουσίες, γεγονός που εξηγεί και την παρουσία ανοσοκυττάρων στο σάλιο.

iStock

Δεν εμποδίζει στο φαγητό ή το ποτό

Η ερευνητική ομάδα συνέκρινε τη μέθοδο με άλλους τρόπους χορήγησης από το στόμα, όπως υπογλώσσια, και εντόπισε επιπλέον σημεία υπεροχής. «Διαπιστώσαμε ότι η εφαρμογή του εμβολίου στο συνδετικό επιθήλιο πυροδοτεί πολύ ισχυρότερη αντισωματική απόκριση στους βλεννογόνους σε σύγκριση με τις τρέχουσες μεθόδους χορήγησης από το στόμα», λέει ο Δρ Rohan Ingrole, πρώτος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο Nature Biomedical Engineering.

Το νήμα δούλεψε εξίσου καλά για διάφορους τύπους εμβολίων, από πρωτεϊνικά και παραδοσιακά με αδρανοποιημένους ιούς έως mRNA εμβόλια. Μάλιστα, διαπιστώθηκε ότι η κατανάλωση φαγητού ή ποτού αμέσως μετά τον εμβολιασμό με νήμα δεν επηρεάζει την αποτελεσματικότητά του.

Αν σκέφτεσαι πώς θα μπορούσες να τα καταφέρεις στο σπίτι χωρίς να σου μείνει στα δάχτυλα το εμβόλιο, υπάρχει και γι' αυτό λύση. Οι επιστήμονες προνόησαν για τις πρακτικές δυσκολίες του νέου τύπου εμβολιασμού και κατέφυγαν στη χρήση οδοντικού νήματος με λαβή (floss pick). Σε δοκιμή με 27 εθελοντές, που χρησιμοποίησαν εμβολιαστικά floss picks εμποτισμένα με χρωστική τροφίμων, διαπιστώθηκε ότι περίπου το 60% της ουσίας έφτανε στην επιθυμητή περιοχή, επιβεβαιώνοντας την αποτελεσματικότητά τους στη χορήγηση.

iStock

Τα οφέλη για την υγεία

Πέρα από λύση στον φόβο της βελόνας, στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι ότι μπορείς να εμβολιάζεσαι εύκολα μόνος σου με κόστος αντίστοιχο των άλλων τρόπων χορήγησης εμβολίων, πράγμα που σημαίνει ότι θα είναι προσβάσιμη στην πλειονότητα των ανθρώπων. Επιπλέον, ενεργοποιεί την άμυνα του οργανισμού ακριβώς στις πύλες εισόδου των παθογόνων, εξασφαλίζοντας ισχυρότερη προστασία εκεί που τη χρειάζεσαι περισσότερο.

Για να φτάσει να παγιωθεί η μέθοδος, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα που θα δείξει μεταξύ άλλων κατά πόσο «πιάνει» ο εμβολιασμός σε ανθρώπους με ουλίτιδα ή άλλα νοσήματα της στοματικής κοιλότητας, και να βρεθούν λύσεις για βασικά προβλήματα, όπως η η αδυναμία χρήσης της στα βρέφη που δεν έχουν δόντια. «Είμαστε αισιόδοξοι για τα επόμενα βήματα», λέει ο Δρ Gill. «Ανάλογα με τα αποτελέσματα, ίσως προχωρήσουμε σε κλινικές δοκιμές».