ΠΟΣΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟ ΚΡΕΑΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΤΡΩΩ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ;

Αν αγαπάς το μπέικον, τα αλλαντικά και γενικά το επεξεργασμένο κρέας, νέα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμα και μικρές ποσότητες δεν θεωρούνται πλέον ασφαλείς για την υγεία.

Αν δεν ήταν η χοληστερίνη που κληρονόμησα από το σόι και οι έρευνες που έχω διαβάσει για το επεξεργασμένο κρέας, θα μπορούσα να τρώω αλλαντικά και λουκάνικα κάθε μέρα. Δυστυχώς, τα έχω σχεδόν αφαιρέσει από τη διατροφή μου, επιτρέποντάς τα στον εαυτό μου μια στο τόσο. Κυρίως όταν επισκέπτομαι κάποια ταβέρνα ή μπιραρία.

Τώρα, όμως, Αμερικανοί ειδικοί στη διατροφή έρχονται να μου το... χαλάσουν κι αυτό, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Medicine (Ιούνιος 2025).

Τι δείχνουν τα νέα δεδομένα

Οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία από περισσότερες από 60 μελέτες που εξέταζαν τη σχέση μεταξύ επεξεργασμένων κρεάτων, αναψυκτικών με προσθήκη ζάχαρης και τρανς λιπαρών, και του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, καρκίνου του παχέος εντέρου και ισχαιμικής καρδιοπάθειας.

Όπως δήλωσε ο συγγραφέας επικεφαλής της μελέτης, Demewoz Haile, ερευνητής στο Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης της Υγείας στο Σιάτλ, «η συστηματική κατανάλωση ακόμη και μικρών ποσοτήτων επεξεργασμένου κρέατος, αναψυκτικών και τρανς λιπαρών συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2, ισχαιμικής καρδιοπάθειας και καρκίνου του παχέος εντέρου». Πιο συγκεκριμένα, τα άτομα που κατανάλωναν χοτ ντογκ καθημερινά είχαν 11% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 και 7% αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, σε σύγκριση με εκείνους που δεν κατανάλωναν καθόλου επεξεργασμένο κρέας. Η καθημερινή κατανάλωση αναψυκτικού συνδέθηκε με 8% αύξηση του κινδύνου διαβήτη τύπου 2 και 2% αύξηση του κινδύνου ισχαιμικής καρδιοπάθειας.

«Η παρούσα έρευνα δείχνει, για ακόμη μία φορά, ότι για τη βελτίωση της υγείας είναι προτιμότερο να αποφεύγεται ή να περιορίζεται η συστηματική κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος, αναψυκτικών με προσθήκη ζάχαρης και βιομηχανικά παραγόμενων τρανς λιπαρών», δήλωσε στο CNN η Nita Forouhi, επικεφαλής επιδημιολογίας της διατροφής στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι ο κίνδυνος αυξανόταν όσο αυξανόταν η κατανάλωση, ενώ για το επεξεργασμένο κρέας τα δεδομένα έδειξαν ότι δεν υπάρχει «ασφαλής ποσότητα».

iStock

Δεν είναι αυτό που νομίζεις

Με την πρώτη ματιά, η αύξηση του κινδύνου μπορεί να φαίνεται μικρή και να δίνει την εντύπωση ότι η σύνδεση είναι αδύναμη, επισημαίνει ο Mingyang Song, αναπληρωτής καθηγητής κλινικής επιδημιολογίας και διατροφής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Όμως, «όταν εξετάζουμε τα πραγματικά δεδομένα, η συσχέτιση είναι εντυπωσιακά σταθερή και ισχυρή. Ακόμη και σε χαμηλά επίπεδα κατανάλωσης βλέπουμε αυξημένο κίνδυνο».

Οι μελέτες αυτές είναι παρατήρησης, κάτι που σημαίνει ότι δείχνουν συσχέτιση μεταξύ διατροφικών συνηθειών και ασθενειών, όχι σχέση αιτίας και αποτελέσματος. Επιπλέον, τα στοιχεία βασίστηκαν στη μνήμη των συμμετεχόντων σχετικά με τις διατροφικές τους συνήθειες, γεγονός που εισάγει περιθώρια σφάλματος.

iStock

Γιατί οι τροφές αυτές συνδέονται με ασθένειες

• Τα αναψυκτικά με προσθήκη ζάχαρης και τα επεξεργασμένα κρέατα μπορούν να αυξήσουν τη φλεγμονή, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη πολλών χρόνιων παθήσεων.
• Τα επεξεργασμένα κρέατα συντηρούνται συχνά με νιτρώδη άλατα, που στο στομάχι μετατρέπονται σε καρκινογόνες νιτροζαμίνες.
• Τα ζαχαρούχα ποτά αποτελούν έναν εύκολο τρόπο κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας ζάχαρης. Αυτό όχι μόνο μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους, αλλά επηρεάζει και τις μεταβολικές διεργασίες που σχετίζονται με καρδιαγγειακά νοσήματα και διαβήτη.
• Τα τρανς λιπαρά οξέα μειώνουν τα επίπεδα της «καλής» χοληστερόλης και αυξάνουν την «κακή».

Επιπλέον, όσοι καταναλώνουν συχνά επεξεργασμένα κρέατα, γλυκά ποτά και τρανς λιπαρά, συνήθως εμφανίζουν και άλλους παράγοντες κινδύνου (π.χ. κάπνισμα, έλλειψη άσκησης, χρόνιο στρες κ.ά.) που δυσκολεύουν την απομόνωση του ρόλου της διατροφής, εξηγεί ο Gunter Kuhnle, καθηγητής διατροφής και επιστήμης τροφίμων στο Πανεπιστήμιο του Reading.

Τι μπορείς να κάνεις

Αν και τα δεδομένα δεν αποδεικνύουν ότι η μείωση της κατανάλωσης αυτών των τροφών οδηγεί απευθείας σε μικρότερο κίνδυνο ασθενειών, δείχνουν ότι η μείωση αυτή είναι μια πολύ καλή ιδέα, επισημαίνει ο Song.

Στην ουσία, αυτό που χρειάζεται να κάνεις είναι να ακολουθείς μια ποικίλη και ισορροπημένη διατροφή. Με άλλα λόγια, αν πίνεις κάθε μέρα αναψυκτικά και τρως κάθε μέρα αλλαντικά, καλό είναι να πατήσεις λίγο φρένο και να φροντίσεις να βάλεις στο πιάτο σου ποικιλία φυτικών τροφών και ζυμωμένα γαλακτοκομικά.