ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΖΩΗ: ΟΣΑ ΔΕΝ ΛΕΓΟΝΤΑΙ ΑΝΟΙΧΤΑ

Μπορεί μια γυναίκα να ξαναβρεί τη σεξουαλικότητά της μετά τον καρκίνο του μαστού και δη τη μαστεκτομή; Ψυχολόγος του Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» λέει «ναι» και περιγράφει τον δρόμο προς αυτή την κατεύθυνση.

Η διάγνωση καρκίνου του μαστού προκαλεί ένα σοκ που δύσκολα μπορεί να νιώσει κανείς αν δεν έχει ακουμπήσει σε μια παρόμοια κατάσταση. Σου κόβονται κυριολεκτικά τα πόδια και για μεγάλο χρονικό διάστημα βιώνεις ένα μούδιασμα που κάνει πολύ δύσκολη την αποδοχή θετικών ερεθισμάτων – ειδικά αυτών που έχουν να κάνουν με τη χαρά και την απόλαυση.

Η αγωνία για την έκβαση της υγείας είναι το πρώτο ζητούμενο της γυναίκας. Αν έχει χρειαστεί να υποβληθεί σε μαστεκτομή, προστίθεται η αγωνία της εικόνας – καλώς ή κακώς, ο μαστός αποτελεί ένα σωματικό σύμβολο θηλυκότητας, το οποίο πλήττεται. Πολλές γυναίκες καταφέρνουν να συμφιλιωθούν σχετικά γρήγορα με την αλλαγή στο σώμα τους, εφόσον είναι καλά στην υγεία τους, ενώ για άλλες είναι πιο δύσκολο. Ακόμα και μετά την αποκατάσταση, δεν νιώθουν άνετα ούτε να γδυθούν μπροστά στον σύντροφό τους – πόσο μάλλον να κάνουν σεξ μαζί του.

Όλα αυτά σαφώς οδηγούν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε μειωμένη λίμπιντο, η οποία ούτως ή άλλως επιβαρύνεται από τη διατάραξη των ορμονών. Μπορεί επίσης να ενισχύσουν το στρες και να κλονίσουν την αυτοπεποίθηση της γυναίκας και το πόσο ελκυστική νιώθει. Ο ρόλος του συντρόφου μπορεί να είναι καθοριστικός στο να ξαναβρεί η γυναίκα σταδιακά τη σεξουαλικότητά της: με ένα τρυφερό και υποστηρικτικό άτομο στο πλευρό της, οι πιθανότητες αυξάνονται. Αν όμως αρχίσει να την αποφεύγει, η ψυχολογία της θα επιδεινωθεί σημαντικά.

Μπορεί λοιπόν μια γυναίκα να ξαναβρεί τη σεξουαλικότητά της μετά τον καρκίνο του μαστού και δη τη μαστεκτομή; Η απάντηση είναι σαφώς σε μεγάλο βαθμό εξατομικευμένη, όπως η ίδια η σεξουαλικότητα της καθεμιάς. Ωστόσο, το να κουβεντιάσει τον προβληματισμό αυτό με τον γιατρό της μπορεί να βοηθήσει. Ίσως ακόμα περισσότερο βοηθήσει να μιλήσει με ειδικό ψυχικής υγείας, όπως η Ανθή Ανδροβιτσανέα, Ψυχολόγος Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», η οποία δίνει στο OW πολύτιμες απαντήσεις με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

– Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού επιφέρει τεράστιες ψυχικές και συναισθηματικές αλλαγές στη γυναίκα που εκ των πραγμάτων μειώνουν τη λίμπιντο. Τι αναφέρουν σε εσάς όσες βιώνουν αυτή την εμπειρία; Πώς νιώθουν; Ποιοι είναι οι προβληματισμοί τους;

Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού συνοδεύεται, πράγματι, από σημαντικές αλλαγές και ποικίλες σωματικές, ψυχολογικές και κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις στη ζωή μιας γυναίκας.  Ένας τομέας που συχνά παραβλέπεται είναι η επίδραση της νόσου, καθώς και των θεραπειών στη σεξουαλική της ζωή. Η ίδια η διάγνωση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σεξουαλική επιθυμία της γυναίκας, ακόμη και πριν ξεκινήσει η θεραπεία. Η συναισθηματική δυσφορία, το άγχος και ο φόβος για το μέλλον συμβάλλουν στη μείωση της σεξουαλικής διάθεσης και στην ψυχική επιβάρυνση.

ΠΟΛΛΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΝΗΣΥΧΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝ Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΘΑ ΕΠΑΝΕΛΘΕΙ Ή ΑΝ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΒΙΩΝΟΥΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΙΜΕΣ.

Οι θεραπείες που ακολουθούν συχνά εντείνουν τη μείωση της libido. Η χειρουργική επέμβαση και οι θεραπευτικές παρεμβάσεις προκαλούν αλλαγές στην εμφάνιση και στο σώμα της ασθενούς, επηρεάζοντας την αυτοεικόνα και την αυτοπεποίθησή της. Πολλές γυναίκες μπορεί να νιώθουν ντροπή ή ανασφάλεια να εκτεθούν μπροστά στον σύντροφό τους, ενώ η απώλεια της αισθητικότητας στην περιοχή του στήθους και ο πόνος που μπορεί να υπάρχει μειώνουν τη σωματική ευχαρίστηση. Επιπλέον, πολλές γυναίκες ανησυχούν για το αν η σεξουαλικότητά τους θα επανέλθει ή αν οι αλλαγές που βιώνουν στο παρόν θα είναι μόνιμες, γεγονός που αυξάνει την ήδη υπάρχουσα ψυχολογική πίεση. Οι αλλαγές που επιφέρουν οι χειρουργικές και θεραπευτικές παρεμβάσεις αποτελούν πηγή άγχους και προβληματισμού για αρκετές ασθενείς, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για λήψη υποστήριξης και φροντίδας, συμπεριλαμβανομένης και της σεξουαλικής υγείας.

– Πώς αλλάζει η σχέση με τον σύντροφό τους; Ποιες δυσκολίες παρουσιάζονται;

Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού μπορεί να δημιουργήσει αρχικά μια συναισθηματική απόσταση ή αμηχανία στο ζευγάρι. Η γυναίκα μπορεί κατά τη διάρκεια ή και μετά την ολοκλήρωση των θεραπειών να νιώθει ευάλωτη, λιγότερο επιθυμητή ή ανασφαλής σχετικά με την εικόνα και το σώμα της. Παράλληλα, οι παρενέργειες από τις θεραπείες, όπως η κόπωση, η ξηρότητα του κόλπου, οι ορμονικές αλλαγές και συνολικά οι πολλαπλές αλλαγές που βιώνει η ασθενής μπορεί να επηρεάσουν την επιθυμία και τη διάθεσή της για σεξουαλική επαφή.

Σε διαπροσωπικό επίπεδο, η ανησυχία για την αντίδραση του/της συντρόφου μπορεί να δημιουργήσει ένα αίσθημα απομάκρυνσης, ενώ παράλληλα ο/η σύντροφος μπορεί να νιώθει φόβο, άγχος ή αμηχανία για τον τρόπο προσέγγισης, επηρεάζοντας τη δυναμική της σχέσης και τη σεξουαλική επικοινωνία. Η επανασύνδεση με τη σεξουαλικότητα αποτελεί μια σταδιακή διαδικασία που, όπως και η συντροφική σχέση, προσαρμόζεται στις αλλαγές που επέφερε η ασθένεια.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

– Πώς χρειάζεται να σταθεί ένας σύντροφος στη γυναίκα με καρκίνο του μαστού ως προς αυτό το θέμα;

Η ανοιχτή επικοινωνία αποτελεί τη βάση μιας σχέσης, καθώς ενισχύει την εμπιστοσύνη, την κατανόηση και τη συναισθηματική εγγύτητα μεταξύ των συντρόφων. Μέσα από τον ειλικρινή διάλογο, μπορούν να εκφραστούν οι ανάγκες, οι ανησυχίες και οι επιθυμίες μεταξύ του ζευγαριού, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία ενός κλίματος ασφάλειας, σεβασμού και αποδοχής.

Ο σύντροφος θα μπορούσε να σταθεί στη γυναίκα με καρκίνο του μαστού με κατανόηση, υπομονή και ευαισθησία, σεβόμενος τον χρόνο και τον ρυθμό της για επανασύνδεση με τη σεξουαλικότητά της. Παράλληλα, θα ήταν καλό να αποφεύγει συμπεριφορές που μπορεί να εντείνουν την ανασφάλεια ή το άγχος της, όπως σχόλια ή κριτική για την εμφάνισή της, και σαφώς να μην την πιέζει για σεξουαλική επαφή. Άλλωστε, η εγγύτητα στο ζευγάρι μπορεί να διατηρηθεί και να ενισχυθεί και μέσω άλλων μορφών σωματικής και συναισθηματικής επαφής, όπως η αγκαλιά, το άγγιγμα και η τρυφερότητα. Με τον τρόπο αυτό, η σχέση μπορεί να διατηρήσει τη συναισθηματική της οικειότητα και σταδιακά να έρθει η ομαλή επαναφορά της σεξουαλικής ζωής.

– Μπορεί μια γυναίκα να έχει ξανά ικανοποιητική σεξουαλική ζωή μετά τον καρκίνο του μαστού; Πόσο σύντομα και τι χρειάζεται για να τα καταφέρει;

Μια γυναίκα μπορεί να έχει ξανά ικανοποιητική σεξουαλική ζωή μετά τον καρκίνο του μαστού. Ωστόσο, η επαναφορά γίνεται σταδιακά και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το είδος της επέμβασης, τις θεραπείες που ακολούθησαν και την ψυχολογική της κατάσταση.

Η αναγνώριση ότι η επανασύνδεση με τη σεξουαλικότητα μετά τον καρκίνο του μαστού είναι μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο και είναι καλό να γίνεται χωρίς πίεση είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει στην ομαλή προσαρμογή της γυναίκας. Επίσης, η σταδιακή εξοικείωση της γυναίκας με τις αλλαγές στην εικόνα και το σώμα της μπορεί να λειτουργήσει εξίσου υποστηρικτικά. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και μέσα από τη διατήρηση μιας ανοιχτής επικοινωνίας με τον/τη σύντροφο σχετικά με τις ανάγκες, τα όρια και τους φόβους της.

ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΞΑΝΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΖΩΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ.

Παράλληλα, η αναζήτηση ψυχολογικής υποστήριξης από ειδικό, είτε σε ατομικό πλαίσιο είτε ως θεραπεία ζεύγους, μπορεί να συμβάλει στην αναγνώριση και διαχείριση των σκέψεων, των συναισθημάτων και των αλλαγών που βιώνει η γυναίκα και το ζευγάρι, διευκολύνοντας σταδιακά την επαναφορά της σεξουαλικής ζωής. Τέλος, είναι σημαντικό η ασθενής να μπορεί να απευθύνεται στον θεράποντα ιατρό της για οποιεσδήποτε απορίες ή δυσκολίες σχετίζονται με τη σεξουαλικότητα και τις θεραπείες που ακολουθεί, ώστε να λάβει την ανάλογη ιατρική φροντίδα ή ακόμα και να παραπεμφθεί στις κατάλληλες ειδικότητες που θα μπορούσαν να την υποστηρίξουν.

– Πόσο σημαντική είναι η σεξουαλικότητα για τη νέα γυναίκα που αντιμετωπίζει ένα τέτοιο πρόβλημα υγείας και ποια είναι η δική σας συμβουλή για να μπορέσει σταδιακά να επαναφέρει τη δική της;

Η σεξουαλικότητα αποτελεί σημαντικό κομμάτι της συνολικής ποιότητας της ζωής μας. Για μια νέα γυναίκα με καρκίνο του μαστού, η ικανότητα να βιώνει σεξουαλική επιθυμία και απόλαυση μπορεί να συνδέεται άμεσα με την αυτοπεποίθησή της και τη συναισθηματική σύνδεση με τον σύντροφό της. Η απουσία της σεξουαλικότητας μπορεί να την επηρεάσει αρνητικά τόσο σε προσωπικό όσο και σε διαπροσωπικό επίπεδο.

Θα ήταν βοηθητικό για τη γυναίκα να δώσει χρόνο στον εαυτό της να προσαρμοστεί σταδιακά στις σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές και να ανακτήσει μια θετική σχέση με το σώμα της. Επίσης, εάν το επιθυμεί, θα μπορούσε να αναζητήσει ψυχολογική υποστήριξη προκειμένου να διαχειριστεί ζητήματα που την απασχολούν.

Στον Πανελλήνιο Σύλλογο Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» παρέχονται δωρεάν υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης, ενώ, παράλληλα, λειτουργεί τηλεφωνική γραμμή στήριξης στην οποία μπορεί να καλέσει ανώνυμα. Τέλος, αξίζει να επισημανθεί ότι κάθε ασθενής βιώνει διαφορετικά τις αλλαγές που της προκαλεί η νόσος, για τον λόγο αυτό η επαναφορά στη σεξουαλική ζωή απαιτεί μια εξατομικευμένη και σταδιακή προσέγγιση, χωρίς πίεση και με σεβασμό στην προσωπική επιθυμία και ανάγκη της κάθε γυναίκας.