4 ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΠΟΥ ΣΕ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΒΗ ΚΟΡΗ ΣΟΥ

Κάθε παιδί στην εφηβεία χρειάζεται τους γονείς του, όσο κι αν δείχνει το αντίθετο. Αλλά τους χρειάζεται με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο. Η έφηβη κόρη σου, μάλιστα, έχει ανάγκη να αυτονομηθεί και να νιώσει δυνατή κόντρα στα στερεότυπα της κοινωνίας. Θα τη βοηθήσεις ή θα την απομακρύνεις άθελά σου;

Εκεί κάπου στα 11-12, το παιδί που ήξερες αρχίζει να αλλάζει. Δεν θα συμβεί από τη μια στιγμή στην άλλη, αλλά μέσα σε περίπου έναν χρόνο θα αναπολείς το πιτσιρίκι που χωνόταν στην αγκαλιά σου. Τώρα, απέναντί σου έχεις έναν έφηβο ή μία έφηβη που αντιδρά, απομονώνεται, ντρέπεται και αγαπάει πολύ τα κινητά τηλέφωνα.

Σύμφωνα με τις Νευροεπιστήμες, οι έφηβοι είναι συχνά παρορμητικοί, επειδή οι περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν τις λεγόμενες ανώτερες γνωσιακές λειτουργίες, τις επιτελικές λειτουργίες, τον σχεδιασμό, τη λήψη αποφάσεων και τον έλεγχο των παρορμήσεων, ωριμάζουν τελευταίες.

Αξίζει επίσης να ξέρεις πως, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Neuroscience, κοντά στην ηλικία των 13 ετών οι εγκέφαλοι των παιδιών σταματούν να βρίσκουν τη φωνή της γυναίκας που τους έφερε στον κόσμο ή/και τους μεγαλώνει, αγαπητή. Δεν «αντλούν» ικανοποίηση από αυτήν και αρχίζουν να συντονίζονται περισσότερο με άγνωστες φωνές. για αναπτυξιακούς προφανώς λόγους.

Κορίτσια στην εφηβεία: Τι διαφορετικό συμβαίνει σε μια έφηβη;

Όσον αφορά πιο συγκεκριμένα τα κορίτσια, που συνήθως μπαίνουν στην προεφηβεία και την εφηβεία λίγο νωρίτερα από τα αγόρια, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά και για έναν ακόμη λόγο. Σύμφωνα με πόρισμα έρευνας, που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ, τα επίπεδα της αυτοπεποίθησης στα κορίτσια πέφτουν κατά 30% στα 14 έτη.

Ανάλογες αλλαγές συμβαίνουν και στα αγόρια, παρ’ όλα αυτά στα 14 τους η αυτοπεποίθησή τους είναι υψηλότερη από των κοριτσιών κατά 27%. Δυστυχώς, τα πράγματα δεν αλλάζουν πολύ στο μέλλον. Για τις περισσότερες γυναίκες το λεγόμενο χάσμα της αυτοπεποίθησης δεν κλείνει ποτέ.

Με αυτά κατά νου, απευθυνθήκαμε στην ψυχολόγο Χριστιάνα Γερμανού για να δούμε γιατί και πώς ορισμένες συμπεριφορές μας, τελικά απομακρύνουν τις μητέρες από τις έφηβες κόρες και τι μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά για να μην χάσουμε την επικοινωνία και το δέσιμο μαζί τους.

Όταν οι καβγάδες εντείνονται, τα παιδιά απομακρύνονται

Βλέπεις, όσο κι αν δεν το καταλαβαίνεις, από τις μητέρες διαιωνίζεται ο καβγάς. «Οι κόρες κάνουν τη δουλειά τους: Αντιστέκονται στις κελεύσεις της παντογνώστριας μητέρας και βιάζονται να μεγαλώσουν, πετώντας καθετί παιδικό από το παράθυρο. Κι εμείς νομίζουμε ότι τις κρατάμε παιδιά με νουθεσίες, διαρκή έλεγχο και άσκηση εξουσίας», έγραφε παλιότερα στο OW μια συνάδελφος και μητέρα που τελικά κατάφερε να ανακτήσει την επικοινωνία με την ενήλικη πλέον κόρη της.

ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΣΤΙΣ ΗΠΑ, ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΟΡΙΤΣΙΩΝ ΠΕΦΤΟΥΝ ΚΑΤΑ 30% ΣΤΑ 14 ΕΤΗ.

Το φαινόμενο της απομάκρυνσης και του δικαιολογημένου φόβου που εγείρει, περιγράφει αναλυτικά η κ. Γερμανού: «Από τη στιγμή που τα παιδιά μπαίνουν στην προεφηβεία, αρχίζουμε και παρατηρούμε μια μετατόπιση στην ισορροπία της εξουσίας μεταξύ εκείνων και ημών. Έτσι, ενώ εκείνα διεκδικούν την ξεχωριστή τους οντότητα, αυτό που εμείς εισπράττουμε ως γονείς είναι μια έντονη αντίδραση και μια απομάκρυνση. Παρόλο που δεν είναι ηθελημένη εκ μέρους τους, εμείς αισθανόμαστε σα να είναι τα παιδιά μας απέναντι. Αρχίζουμε να νιώθουμε ότι χάνουμε τον έλεγχο, άρα και την ασφάλεια που νιώθαμε μέσα από τον έλεγχο».

Γιατί υιοθετείς λάθος συμπεριφορές και ποιες είναι αυτές;

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την αλλαγή της δυναμικής στη σχέση, γιατί πρόκειται για ένα κομβικό σημείο. Όταν ο γονιός νιώθει ότι χάνει τον έλεγχο, υιοθετεί αυτόματα διάφορες συμπεριφορές, με στόχο να προστατέψει το παιδί του από τους κινδύνους που εκείνος αντιλαμβάνεται.

Έτσι μπορεί να κάνει κήρυγμα, να ανησυχεί για τις ελευθερίες του παιδιού, ακόμη και για τα ίδια του συναισθήματα, που τις περισσότερες φορές είναι έντονα, με αποτέλεσμα να το πιέζει με διάφορους τρόπους. Ας δούμε μερικούς από αυτούς και πώς μπορούν να εντείνουν την απομάκρυνση.

1. Μετατρέπεις κάθε συζήτηση σε «μάθημα»

Όταν αρχίζουμε το κήρυγμα, στην πραγματικότητα φιμώνουμε τα παιδιά μας. Στην προσπάθειά μας να επιβάλλουμε αυτό που νομίζουμε σωστό, τα κάνουμε να νιώθουν ανίκανα να βρουν τι πιστεύουν τα ίδια. Επιπλέον, δείχνουμε απρόθυμοι να τα ακούσουμε.

Τι μπορείς να κάνεις; Μπορείς να ρωτήσεις, να εκμαιεύσεις τι χρειάζεται ένα έφηβο παιδί. Πες: «Τι χρειάζεσαι από μένα;» «Πώς νιώθεις; Θες να το συζητήσουμε;» «Θες να σε ακούσω απλώς ή να σου πω τη γνώμη μου;» Οι έφηβοι έχουν ανάγκη να τους ακούσουν κι εμείς το ξεχνάμε.

2. Λες στην έφηβη: «Είσαι πολύ ευαίσθητη»

Είναι ένα πολύ συνηθισμένο σχόλιο που κάνουν οι γονείς στις έφηβες κόρες τους και μάλιστα η «ευαισθησία» εκφέρεται ως συνώνυμο της αδυναμίας και αυτό τα παιδιά το καταλαβαίνουν. Και τι πετυχαίνεις με αυτό; Ακόμη κι αν ίσχυε, δεν τη βοηθάς να δουλέψει αυτό το χαρακτηριστικό της. Στην πραγματικότητα απορρίπτεις τα συναισθήματά της και τη φορτώνεις με ένα ακόμη βάρος, αυτό της «υπερευαισθησίας» της.

«Ένα παιδί χρειάζεται να ξέρει ότι κάθε συναίσθημά του είναι αποδεκτό. Υποβιβάζοντας με την ταμπέλα της ευαισθησίας ορισμένα από αυτά, το παιδί θα αρχίσει να κρύβεται, να τα εσωτερικεύει, να μη μας μιλάει και να απομακρύνεται. Το χειρότερο όμως είναι ότι θα νιώθει υπερβολικά ευάλωτο» εξηγεί η κ. Γερμανού.

Τι μπορείς να πεις: «Μπορεί να μην το βλέπω με τον ίδιο τρόπο, αλλά είμαι εδώ για να σε στηρίξω». «Δεν χρειάζεται να ταυτιζόμαστε για να σε ακούσω, τα συναισθήματα σου έχουν αξία και ισχύ, τα κατανοώ». 

«ΟΤΑΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΕΦΗΒΟΙ, ΕΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΤΑΣΗ ΝΑ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΠΟΣΟ ΔΥΣΚΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΕΜΑΣ ΚΑΙ ΞΕΧΝΑΜΕ ΠΟΣΟ ΔΥΣΚΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΕΚΕΙΝΑ».

3. Θες να είναι χαρούμενη διαρκώς

Κανείς δεν μπορεί να είναι χαρούμενος όλη την ώρα. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να ισχύει, είναι έξω από τα δεδομένα της ζωής. Το να βλέπεις τα παιδιά σου συνεχώς χαρούμενα είναι δική σου και μόνο ανάγκη.

«Στην εφηβεία, αρχίζει η προετοιμασία για να αποκοπούμε από τα παιδιά μας. Να γίνουμε ξεχωριστές συναισθηματικά οντότητες που θα έρχονται σε επαφή όταν και οι δύο το θέλουν. Προς το παρόν, οι έφηβοι μάς έχουν ανάγκη, δεν ξέρουν πώς να αποκοπούν, αλλά εμείς πρέπει να τους το επιτρέψουμε. Και ένας τρόπος να το κάνουμε αυτό είναι να τους επιτρέψουμε όλα τα συναισθήματα. Η κόρη σου δικαιούται να είναι στενοχωρημένη, πρέπει να μάθει ότι όλα τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά», εξηγεί η ειδικός.

Τι να θυμάσαι: Δεν είναι δικό σου λάθος, ούτε δική σου ευθύνη αν το παιδί είναι λυπημένο. Δεν πρέπει να το αλλάξεις εσύ αυτό. Πρέπει να του επιτρέψεις να υπάρξει.

«ΕΝΩ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΝ ΤΗΝ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΤΟΥΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ, ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΜΕΙΣ ΩΣ ΓΟΝΕΙΣ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΚΑΙ Η ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ».

4. Δεν ζητάς συγγνώμη, όταν έχεις κάνει λάθος

Κανένας γονιός δεν είναι αλάνθαστος, γιατί κανείς δεν είναι τέλειος. Και όχι μόνο δεν πειράζει να το παραδεχτείς, αλλά θα κάνεις το παιδί να νιώσει δικαιωμένο. Ας πάρουμε ένα απλό και συνηθισμένο παράδειγμα. Πόσες φορές δεν έχουμε πει: «Καλά, παιδί μου, χαζό είσαι;».

Αυτή τη φράση που εύκολα ξεστομίζουμε και που φυσικά δεν σημαίνει τίποτε για το παιδί μας, εκείνο μπορεί να την εκλάβει διαφορετικά, επειδή το λέει ο σημαντικός γονιός του. Αν παραδεχτείς το λάθος σου, το παιδί θα βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να είναι έστω και λίγο... χαζό. Επιπλέον, θα του δείξεις έμπρακτα πώς να αναλαμβάνει την ευθύνη των λόγων και των έργων του.

Τι να μην ξεχάσεις για κάθε παιδί στην εφηβεία

• Οι αλλαγές της εφηβείας θέλουν επικοινωνία και όχι έλεγχο. Μην παλινδρομείς σε ελεγκτικές συμπεριφορές. Όταν κάνεις κήρυγμα, σχόλια για την εμφάνιση και τον τρόπο που αισθάνεται ένας έφηβος, ουσιαστικά μεταφέρεις ένα μήνυμα: «εγώ ξέρω καλύτερα» και έτσι είναι σα να το σκουντάς λίγο λίγο να απομακρυνθεί από σένα.
• Το παιδί σου δεν είναι η προέκτασή σου. Δεν γεννήθηκε για να εκπληρώσει τις δικές σου επιθυμίες. Είναι μια διαφορετική οντότητα και για να του επιτρέψεις να εξελιχθεί σε τέτοια και να γίνει ανεξάρτητο, πρέπει να του επιτρέπεις καθημερινά να εκφράζει τη διαφορετικότητά του, μέσα από την ασφάλεια που του δίνει η παρουσία σου.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.