ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΣΧΕΙΣ ΚΙ ΕΣΥ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΠΟΛΥΑΝΝΑΣ

Γιατί είναι σημαντικό για την ψυχική σου υγεία να αντισταθείς στο τοξικό σύνδρομο της Πολυάννας και να βγεις από τη μαρμίτα της διαρκούς αισιοδοξίας.

Νομίζω ότι κάθε κοριτσάκι γεννημένο εκεί στα 80s είχε στη βιβλιοθήκη του σπιτιού του τα βιβλία της Eleanor Porter με τις ιστορίες Πολυάννας, του ορφανού κοριτσιού που βλέπει φως σε κάθε σκοτεινό τούνελ. Η μοναδική θετικότητά της κατέκτησε τον κόσμο και σήμερα βρίσκει τον αντίκτυπό της στα κοινωνικά δίκτυα, εκεί όπου η χαρά μοιάζει μονόδρομος. Όμως, όπως συμβαίνει συχνά με τα υπέροχα παραμύθια, υπάρχει και δεύτερη ανάγνωση. Γιατί υπάρχουν Πολυάννες και Πολυάννες και η διαφορά ανάμεσα στις δύο αυτές ομάδες ανθρώπων είναι ο τρόπος σκέψης.

Υπάρχουν, λοιπόν, άνθρωποι που τείνουν να δίνουν περισσότερη σημασία στις θετικές πληροφορίες, δίχως όμως να αγνοούν τις δυσκολίες. Αυτή η «κλίση» προς το καλό (το λεγόμενο positivity bias) λειτουργεί σαν φίλτρο που μειώνει τον θόρυβο της καθημερινότητας και ενισχύει τη ρεαλιστική αισιοδοξία. Στην περίπτωση αυτή, μιλάμε για έναν υγιή και παραγωγικό τρόπο σκέψης. Μιλάμε για ανθρώπους που αναγνωρίζουν το αρνητικό και αναζητήσουν μέσα του κάτι χρήσιμο.

Και μετά υπάρχουν οι άλλοι, εκείνοι που εστιάζουν μόνο στο θετικό και αγνοούν πλήρως το αρνητικό.

Το Σύνδρομο της Πολυάννας και η διαρκής αισιοδοξία

Αυτό που συχνά αποκαλείται «Σύνδρομο της Πολυάννας» δεν είναι κλινική διάγνωση, αλλά μια νοοτροπία. Ένας τρόπος σκέψης που εμμένει πεισματικά στην αισιοδοξία, ανεξάρτητα από τις εξωτερικές συνθήκες, ακόμη κι όταν όλα πάνε από το κακό στο χειρότερο. Στην περίπτωση αυτή, η άρνηση είναι τόσο μεγάλη, που η πραγματικότητα αρχίζει να θολώνει.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Γιατί να αποφύγεις το μόνιμο χαμόγελο

• Για να λύσεις ένα πρόβλημα, πρέπει πρώτα να το αναγνωρίσεις. Η ζωή έχει τα πάνω, αλλά έχει και τα κάτω της. Έχει παγίδες, δυσκολίες, προβλήματα. Αν αρνείσαι να τα δεις, πώς θα μπορέσεις να τα αντιμετωπίσεις; Πώς θα αναλάβεις δράση για να βρεις λύσεις; Αν π.χ. δεν γνωρίζεις ότι έχεις υψηλή πίεση, τότε πώς θα αλλάξεις διατροφή;
• Αποφεύγοντας ένα πρόβλημα, δεν το λύνεις, του δίνεις χώρο να μεγαλώσει, να ριζώσει βαθύτερα. Αν αρνείσαι π.χ. να δεις ότι βιώνεις μια προβληματική σχέση, πώς θα μπορέσεις να ξεφύγεις από αυτήν;
• Η ανθεκτικότητα γεννιέται μέσα από τς δυσκολίες. Οι πιο σημαντικές στιγμές ωρίμανσης δεν προκύπτουν όταν όλα πάνε καλά. Τότε, τα πράγματα είναι εύκολα. Η ανθεκτικότητα χτίζεται όταν αναγνωρίζεις το πρόβλημα, το αντιμετωπίζεις και ψάχνεις τρόπους να το ξεπεράσεις.
• Η λύπη έχει τον ρόλο της. Υπάρχουν περίοδοι στη ζωή που η λύπη είναι η πιο κατάλληλη και υγιής αντίδραση, είναι το συναίσθημα που χρειάζεται να αντέξεις. Σε βοηθά να επεξεργαστείς απώλειες και αλλαγές. Μια ισορροπημένη ψυχική κατάσταση περιλαμβάνει όλο το φάσμα των συναισθημάτων: τη χαρά, τη συγκίνηση, την αγωνία, τον φόβο, την ελπίδα.

Το να προσποιείσαι ότι η ζωή είναι «ένας περίπατος στο πάρκο», ότι ένα χαμόγελο αρκεί για να λυθούν όλα τα προβλήματα, δεν είναι ρεαλιστικό. Το Σύνδρομο της Πολυάννας μπορεί να βλάψει την ψυχική σου υγεία, όταν κάποια στιγμή –αναπόφευκτα– η πραγματικότητα σου «χτυπήσει» την πόρτα και σε βρει απροετοίμαστο.

ΜΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΨΥΧΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΟΛΟ ΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ: ΤΗ ΧΑΡΑ, ΤΗ ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ, ΤΗΝ ΑΓΩΝΙΑ, ΤΟΝ ΦΟΒΟ, ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ.

Η απάντηση στο Σύνδρομο της Πολυάννας

Δεν χρειάζεται να ανακαλύψεις τον τροχό. Ούτε η μαυρίλα ούτε η τυφλή χαρά θα σε βοηθήσουν να πορευτείς με τον καλύτερο δυνατό τρόπο σε αυτή τη ζωή. Αυτό που χρειάζεται είναι ευέλικτη αισιοδοξία, να μπορείς να δέχεσαι τα πάνω μαζί με τα κάτω, μαζί τη λύπη, τις απώλειες, τις προκλήσεις. Το ζητούμενο είναι να βλέπεις καθαρά τι συμβαίνει γύρω σου, αλλά να συνεχίζεις να ελπίζεις. Έτσι, στην επόμενη απότομη στροφή, η ζωή δεν θα σε πιάσει απροετοίμαστο.