ΠΟΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΣΙΑ ΠΡΟΦΥΛΑΣΣΟΥΝ ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΣΟΥ ΑΠΟ ΒΛΑΒΕΣ (ΚΑΙ ΠΩΣ)

Ερευνητές από τα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας και Πατρών έβαλαν στο μικροσκόπιο εκχυλίσματα από Ξινόμαυρο, Αγιωργίτικο, Ασύρτικο και Μαλαγουζιά για να δουν πώς προστατεύουν τα κύτταρα από οξειδωτικές βλάβες.

Όταν επιλέγεις κρασιά για δώρο ή για τους καλεσμένους σου στο γιορτινό τραπέζι, σίγουρα κοιτάζεις τις τιμές και αναζητάς μια εντυπωσιακή ετικέτα. Πολύ πιθανώς, σκέφτεσαι τις γεύσεις που θα υπάρχουν στο τραπέζι και, αν δεν γνωρίζεις ή δεν σε απασχολεί, καταφεύγεις σε safe επιλογές που ταιριάζουν εύκολα παντού. Μπορεί να σε ενδιαφέρει η προέλευση, η ποικιλία ή και η ιστορία του παραγωγού. Αλλά τα αντιοξειδωτικά; Θα επέλεγες ποτέ κρασί με βάση τα βιοδραστικά συστατικά του;

Το κρασί μελετάται εδώ και χρόνια για τις ενώσεις του, ιδιαίτερα τις πολυφαινόλες, που καταπολεμούν τις οξειδωτικές βλάβες στα λιπίδια, τις πρωτεΐνες και το DNA – αλλοιώσεις γνωστές για την εμπλοκή τους στην εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων, νευροεκφυλιστικών διαταραχών και καρκίνου, καθώς και στην επιτάχυνση της γήρανσης. Στο πλαίσιο αυτό, ερευνητές βιοχημείας, βιοτεχνολογίας, φαρμακευτικής και διαιτολογίας από τα Πανεπιστήμια Πατρών και Θεσσαλίας, με επικεφαλής τον καθηγητή Δημήτριο Κουρέτα, εστίασαν σε τέσσερις εμβληματικές ποικιλίες του ελληνικού αμπελώνα για ρίξουν φως στις ευεργετικές τους ιδιότητες.

Εκχυλίσματα από Ξινόμαυρο, Αγιωργίτικο, Ασύρτικο και Μαλαγουζιά πέρασαν από λεπτομερή έλεγχο για να αποκαλυφθούν τυχόν σημεία υπεροχής και διαφορές ως προς τα προστατευτικά τους οφέλη. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύονται στο Journal of Functional Foods, μπορεί να επηρεάσουν το αλκοόλ που θα συνοδεύσει τις γιορτινές σου γεύσεις.

Τα λευκά κρασιά αποτρέπουν κυρίως την οξειδωτική βλάβη. iStock

Δοκιμές σε καρκινικά κύτταρα

Η επιστημονική ομάδα διερεύνησε πώς τα εκχυλίσματα από τα τέσσερα κρασιά επηρεάζουν τα ανθρώπινα κύτταρα, μελετώντας τη σχέση τους με το οξειδωτικό στρες και τους κυτταρικούς μηχανισμούς άμυνας. Οι δοκιμές έγιναν σε τρεις διαφορετικούς τύπους ανθρώπινων κυττάρων που καλλιεργήθηκαν στο εργαστήριο: ενδοθηλιακά κύτταρα (από αιμοφόρα αγγεία), κύτταρα καρκίνου του ήπατος και καρκίνου του στομάχου.

Και τα τέσσερα εκχυλίσματα επέδειξαν ευεργετικές ιδιότητες, αν και το καθένα έδρασε μέσω ελαφρώς διαφορετικών μηχανισμών:

• Το Ξινόμαυρο αποδείχθηκε ιδιαίτερα ισχυρό, ενισχύοντας την αντιοξειδωτική άμυνα των κυττάρων και μειώνοντας ταυτόχρονα το οξειδωτικό στρες τόσο στα λιπίδια όσο και στις πρωτεΐνες. Ήταν η ποικιλία με την πιο ολοκληρωμένη προστατευτική δράση σε όλες τις κυτταρικές σειρές.
• Το Αγιωργίτικο ενίσχυσε κυρίως τους αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς άμυνας σε όλους τους κυτταρικούς τύπους και μείωσε τη λιπιδική υπεροξείδωση στα γαστρικά κύτταρα.
• Τα λευκά απέτρεψαν κυρίως την οξειδωτική βλάβη, με το Ασύρτικο να ενισχύει επιπλέον την αντιοξειδωτική δράση στα ενδοθηλιακά και γαστρικά κύτταρα.

Είναι σημαντικό ότι οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε μη τοξικές συγκεντρώσεις των εκχυλισμάτων, δηλαδή σε ποσότητες ασφαλείς, που παρέχουν οφέλη χωρίς να βλάπτουν τα κύτταρα. Έτσι, τα αποτελέσματα αντικατοπτρίζουν καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο η μέτρια κατανάλωση κρασιού μπορεί να συμβάλλει στην υγεία στην καθημερινή ζωή.

Τα κόκκινα κρασιά έχουν περισσότερες πολυφαινόλες και παρέχουν μεγαλύτερη προστασία στα κύτταρα. iStock

Γιατί υπερέχουν τα κόκκινα κρασιά

Μια πιθανή εξήγηση για τη συνολική υπεροχή των κόκκινων κρασιών είναι η υψηλότερη περιεκτικότητά τους σε πολυφαινόλες. Κατά την οινοποίηση, το κόκκινο κρασί παραμένει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε επαφή με τις φλούδες των σταφυλιών, ευνοώντας την απελευθέρωση πολύτιμων ενώσεων με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, όπως η ρεσβερατρόλη, η κερκετίνη και οι κατεχίνες.

Πώς μεταφράζεται η μελέτη

Σε προηγούμενη μελέτη της, η ερευνητική ομάδα είχε φωτίσει τις αντιοξειδωτικές και αντιμεταλλαξιογόνες ιδιότητες των τεσσάρων εκχυλισμάτων, όχι όμως σε κυτταρικές καλλιέργειες. Αποδεικνύοντας ότι οι ενώσεις λειτουργούν σε ζωντανά κύτταρα, προσφέρουν πολύτιμα στοιχεία για πιθανή εφαρμογή τους σε μελλοντικές θεραπείες.

Για παράδειγμα, οι πολυφαινόλες του κρασιού θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά σε στρατηγικές πρόληψης ή αντιμετώπισης ασθενειών. Ωστόσο, υπογραμμίζουν, η δράση τους εξαρτάται από παράγοντες όπως η δοσολογία, ο τύπος των κυττάρων, η διάρκεια έκθεσης και τα ατομικά χαρακτηριστικά του ασθενούς. Ακόμα, θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν ότι η προστατευτική δράση σχετίζεται με την πολυσύνθετη φύση των εκχυλισμάτων, καθώς πολλές βιοδραστικές ενώσεις δρουν συνεργιστικά.

Σε κάθε περίπτωση, η μελέτη υπενθυμίζει ότι παραδοσιακά στοιχεία της μεσογειακής διατροφής, όπως η μέτρια κατανάλωση κρασιού, μπορεί να συμβάλλουν στην υγεία μέσω πολύπλοκων κυτταρικών μηχανισμών. Και με μεγάλη βεβαιότητα δεν συστήνει να μπλέξουμε δέκα κρασιά ή να κατεβάσουμε λίτρα.