ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΟΤΑ;

Τελικά, είναι επικίνδυνα τα ενεργειακά ποτά για την υγεία σου; Κάνουμε ένα crash test στα συστατικά τους, για να αποφασίσεις εσύ.

Τα ενεργειακά ποτά υπόσχονται να σε κρατήσουν ξύπνιο/α και γεμάτο/η ενέργεια την ώρα που αισθάνεσαι ότι οι δυνάμεις σου σε εγκαταλείπουν. Και τις περισσότερες φορές το καταφέρνουν. Εκείνο που δεν καταφέρνουν –παρότι το υπόσχονται– είναι σύμφωνα με έρευνα η βελτίωση της γνωστικής απόδοσης.

Το πρόβλημα όμως βρίσκεται αλλού: Τα ποτά αυτά περιέχουν ένα κοκτέιλ συστατικών, μερικά από τα οποία μπορεί να μην τα έχεις δοκιμάσει ποτέ. Και ενώ κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι αυτά τα προϊόντα είναι γενικά ασφαλή, θα μπορούσαν να προκαλέσουν αρνητικές αντιδράσεις σε μερικούς ανθρώπους, ειδικά όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες ή σε συνδυασμό με άλλα ποτά, συμπληρώματα ή συνταγογραφούμενα φάρμακα.

Τα συστατικά των ενεργειακών ποτών

Θα εξετάσουμε ένα-ένα τα βασικά συστατικά αυτών των ποτών, καθώς και το πώς αλληλοεπιδρούν με άλλες ουσίες, ώστε να αποφασίσεις αν και σε τι ποσότητες θα τα καταναλώνεις.

– Καφεΐνη

Το κύριο δραστικό συστατικό στα ενεργειακά ποτά είναι, όπως ήταν αναμενόμενο, η καφεΐνη. Ένα κουτί 330 ml περιέχει 70-240 mg καφεΐνης, ενώ μία κούπα καφέ περιέχει περίπου 95 mg. Aυτό από μόνο του δεν φαίνεται κακό. Σκέψου όμως πόσα κουτάκια πίνεις, επιπλέον πόσους καφέδες καταναλώνεις, αλλά και ποια άλλα διεγερτικά συστατικά μπορεί να περιέχει ένα τέτοιο ποτό, για παράδειγμα, τη ζάχαρη.

iStock

Ανάλογα με την ευαισθησία σου στην επίδραση της καφεΐνης, μπορεί να αυξήσει γρήγορα τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση, να προκαλέσει διαταραχές του καρδιακού ρυθμού και συμπτώματα όπως αφυδάτωση, διέγερση, ναυτία, τρέμουλο και αϋπνία.

Ένα πρόβλημα σχετικά με την καφεΐνη στα ενεργειακά ποτά είναι η ανάμειξή τους με αλκοόλ (όταν συμβαίνει αυτό). Το αλκοόλ είναι ένα κατασταλτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος, ενώ τα ενεργειακά ποτά προσφέρουν στο σώμα σου το αντίθετο αποτέλεσμα. Καλύτερα να το αποφύγεις.

– Ταυρίνη

Η ταυρίνη είναι ένα αμινοξύ που χρησιμεύει ως διεγερτικό για την ενίσχυση της σωματικής και πνευματικής απόδοσης. Παρόλο που το σώμα μας μπορεί να το παράγει φυσικά, η ταυρίνη προσλαμβάνεται και από τα τρόφιμα, ιδιαίτερα το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα θαλασσινά.

Η μέση πρόσληψη από τη διατροφή υπολογίζεται στα 58 mg την ημέρα (από 9 mg μέχρι 372 mg). Πλην όμως, πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Science διαπίστωσε ότι τα επίπεδα ταυρίνης στο αίμα μειώνονται με την πάροδο των χρόνων, τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους, και ότι ορισμένα ζώα παρουσιάζουν βελτιωμένους δείκτες υγείας μετά τη λήψη ταυρίνης για μια καθορισμένη χρονική περίοδο.

Τα ενεργειακά ποτά μπορούν να αυξήσουν 6-16 φορές την ημερήσια πρόσληψη ταυρίνης, σύμφωνα με μελέτη στο Cleveland Clinic Journal of Medicine. Μέχρι εδώ καλά. Δυστυχώς όμως τα ενεργειακά ποτά περιέχουν και καφεΐνη, η οποία σε συνδυασμό με την ταυρίνη μπορεί να ενισχύσει την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό.

iStock

Υψηλές ποσότητες ταυρίνης μπορεί επίσης να επηρεάσουν την ανάπτυξη και τον εγκέφαλο των εφήβων, σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα και, όπως όλοι ξέρουμε, οι έφηβοι είναι οι μεγαλύτεροι φαν των ενεργειακών ποτών.

– Ζάχαρη

Μπορεί στο μυαλό σου να έχεις τα ενεργειακά ποτά ως συνοδευτικά του γυμναστηρίου, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι συμβαδίζουν με έναν αθλητικό τρόπο ζωής. Η ζάχαρη που περιέχουν είναι περισσότερη από τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη, περισσότερη ακόμη και από 2 ξυλάκια παγωτό.

Ένα ενεργειακό ποτό των 330 ml περιέχει 233 θερμίδες και 56 γραμμάρια ζάχαρης, τη στιγμή που το ανώτατο όριο της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης είναι τα 36 γραμμάρια. Και το πρόβλημα με τα ποτά και τα αναψυκτικά είναι ότι δεν τα καταγράφεις στο μυαλό σου ως ζάχαρη, όπως θα έκανες για παράδειγμα με ένα γλυκό. Η υγρή ζάχαρη καταναλώνεται πολύ πιο εύκολα.

Τώρα, όσον αφορά τη βλαπτικότητα της ζάχαρης, να μην τα ξαναλέμε... Έχει συνδεθεί με πολλές ασθένειες, όπως διαβήτης, καρδιαγγειακά, ακόμη και με τον καρκίνο.

– Νιασίνη

Η υδατοδιαλυτή βιταμίνη Β3, γνωστή ως νιασίνη, έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την καλή HDL χοληστερόλη και μειώνει την LDL (κακή) χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε αυτή τη βιταμίνη, που βρίσκεται σε πολλά ενεργειακά ποτά.

Αυτά τα ποτά περιέχουν συνήθως 40 mg νιασίνης, σύμφωνα με τη Mayo Clinic, ενώ η συνιστώμενη πρόσληψη είναι 16 mg για τους άνδρες και 14 mg για τις γυναίκες. Ενώ ο κίνδυνος τοξικότητας της νιασίνης είναι χαμηλός, δεν είναι μηδαμινός.

Συμπτώματα της τοξικότητας της νιασίνης μπορεί να είναι οι εξάψεις, η ζαλάδα, η χαμηλή αρτηριακή πίεση, η κόπωση, ο πονοκέφαλος, οι στομαχικές διαταραχές, η ναυτία, η θολή όραση, ακόμη και η φλεγμονή του ήπατος.

– Guarana

Το γκουαρανά είναι ένα βραζιλιάνικης προέλευσης φρούτο, οι σπόροι του οποίου χρησιμοποιούνται ως πρόσθετο καφεΐνης σε πολλά ενεργειακά ποτά. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες, με προφίλ παραπλήσιο με αυτό του πράσινου τσαγιού, γι' αυτό και θεωρείται ευεργετικό για τον οργανισμό.

Σε μια μελέτη όμως που δημοσιεύθηκε στο PLOS One, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι σπόροι του φρούτου περιέχουν εξαιρετικά συμπυκνωμένες ποσότητες καφεΐνης, περίπου 4 φορές την ποσότητα καφεΐνης που βρίσκεται στους κόκκους καφέ.

Έτσι, η προσθήκη γκουαρανά στα ενεργειακά ποτά πολύ πρακτικά αυξάνει τη συνολική περιεκτικότητα σε καφεΐνη, γεγονός που μπορεί να έχει παρενέργειες όπως αϋπνία, νευρικότητα, αυξημένους παλμούς, στομαχικές διαταραχές κ.ά. Με απλά λόγια, το γκουαρανά στα ενεργειακά ποτά μεταφράζεται σε έξτρα καφεΐνη.

– Ginseng

Το ginseng είναι μια ρίζα ασιατικής προέλευσης που χρησιμοποιείται εδώ πολλά χρόνια ως φάρμακο για τη θεραπεία μιας σειράς παθήσεων, από την κόπωση και τη μείωση του σακχάρου στο αίμα μέχρι τη βελτίωση λειτουργιών του οργανισμού. Θεωρείται από αντιοξειδωτικό και αντιφλεγμονώδες μέχρι «όπλο» κατά της στυτικής δυσλειτουργίας!

Έρευνες διαπίστωσαν ότι το ginseng μπορεί να βελτιώσει τη σωματική αντοχή, τη συγκέντρωση και τη μνήμη, να τονώσει την ανοσολογική λειτουργία, να επιβραδύνει τη διαδικασία γήρανσης και να ανακουφίσει διάφορα άλλα προβλήματα υγείας. Συνεπώς, είναι μάλλον το καλύτερο που έχει να σου προσφέρει ένα ενεργειακό ποτό.

iStock

Πλην όμως, έχει κι αυτό τα προβληματάκια του. Σύμφωνα με το Michigan State University Center for Research on Ingredient Safety, σε μερικούς ανθρώπους και όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσει υπέρταση, διαταραγμένο ύπνο, διάρροια και πολλά άλλα.

Έχει επίσης αποδειχθεί ότι αλληλεπιδρά αρνητικά με την καφεΐνη, το αλκοόλ και κάποια συνταγογραφούμενα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των αντιπηκτικών, των διαβητικών φαρμάκων, των ανοσοκατασταλτικών και των αντικαταθλιπτικών.

Πού καταλήγουμε

Αν υποστηρίξουμε ότι το ginseng, το guarana, η νιασίνη και η καφεΐνη είναι έως και ωφέλιμα για τον οργανισμό, σε αντίθεση με τη ζάχαρη, η τελευταία θα μπορούσε να ανακηρυχθεί πανηγυρικά το χειρότερο συστατικό των ενεργειακών ποτών.

Ωστόσο, όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό, μπορούν να οδηγήσουν σε αλόγιστη κατανάλωση και να αλληλεπιδράσουν με φάρμακα, τρόφιμα ή συμπληρώματα με τρόπο που δεν θα ήθελες και δεν μπορείς να γνωρίζεις.

Μάλιστα, επειδή υπάρχουν τόσα πολλά συστατικά στα περισσότερα ενεργειακά ποτά, ενώ οι αλληλεπιδράσεις τους με συμπληρώματα, τρόφιμα και συνταγογραφούμενα φάρμακα δεν έχουν μελετηθεί ικανοποιητικά, οι ειδικοί προτείνουν να ελέγχεις με τον γιατρό σου αν μπορείς να τα καταναλώσεις άφοβα. Ειδικά αν αντιμετωπίζεις καρδιαγγειακά ή αρρυθμίες.