ΜΑΘΕ ΓΙΑ ΤΟ «NUTRI-SCORE» FOOD LABEL ΠΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΟΥΣ ΓΑΛΛΟΥΣ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ

Μία «καλή πρακτική» κατά του καρκίνου εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια στη Γαλλία με στόχο την πρόληψη, μέσω του «nutri-score» food label. Γιατί η Ελλάδα την απορρίπτει;

Από τις πιο ενδιαφέρουσες πληροφορίες της μελέτης «Συμπεράσματα και καλές πρακτικές από 8 ευρωπαϊκά σχέδια δράσης για τον καρκίνο»*, που παρουσιάστηκε στο 50ο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο, το οποίο διεξήχθη στην Αθήνα τον Απρίλιο του 2024, είναι η «καλή πρακτική» της Γαλλίας που ακούει στο όνομα «nutri-score» food label.

Η μελέτη ανέδειξε περισσότερες από 30 καλές πρακτικές για την εφαρμογή ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά του Καρκίνου, όπως καταγράφηκαν από 20 ευρωπαϊκές χώρες, ενώ ανέλυσε τα σχέδια συγκεκριμένα 8 χωρών, μεταξύ των οποίων και της Γαλλίας.

Οι συγκεκριμένες χώρες επιλέχθηκαν καθώς αποτελούν σημεία αναφοράς για την Ελλάδα, λόγω της εμπειρίας τους στην εφαρμογή εθνικών σχεδίων κατά του καρκίνου, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη, την έγκαιρη ανίχνευση, τη διάγνωση και θεραπεία και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής ασθενών και επιβιωσάντων.

Και ενώ όλες αυτές οι χώρες δίνουν έμφαση στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για πιο έγκαιρο εντοπισμό της νόσου, αλλά και στην εξειδίκευση των επαγγελματιών υγείας και την ενίσχυση των δομών υγείας, η Γαλλία εφαρμόζει μία μέθοδο με πιο ριζική προσέγγιση που στόχο έχει να καλλιεργήσει στους πολίτες διατροφική παιδεία.

iStock

Τι είναι το «nutri-score» food label

Το «nutri-score» food label, λοιπόν, είναι η πρακτική που εφαρμόζεται από το 2017 στη Γαλλία και υπολογίζεται πως άλλαξε τις αγοραστικές συνήθειες στα τρόφιμα στο 60% του πληθυσμού της χώρας.

Πρόκειται για έναν δείκτη που δείχνει τη διατροφική αξία (από άποψη θρεπτικότητας) ενός τροφίμου ανά 100γρ. ή 100ml. Θυμίζει λίγο την ενεργειακή κλάση στις ηλεκτρικές συσκευές: Η ένδειξη Α δείχνει τη μέγιστη και βέλτιστη ποιότητα ενός τροφίμου, το οποίο συνιστάται να καταναλώνεται συχνά (π.χ. τα φρούτα, τα λαχανικά, τα κορεσμένα λιπαρά, τα άπαχα κομμάτια κρέατος, ψαριού, τα προϊόντα ολικής άλεσης), ενώ το Ε είναι η τελευταία ένδειξη που αναγράφεται σε τρόφιμα που θα πρέπει να αποφεύγονται. Έτσι, το Ε το βρίσκει κανείς σε τρόφιμα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, πρόσθετα σάκχαρα, συντηρητικά, χωρίς πρωτεΐνη και φυτικές ίνες. Τέτοια τρόφιμα είναι τα παγωτά εμπορίου, τα ντόνατς, οι μπάρες δημητριακών, οι μαργαρίνες κ.λ.π.

Με τη βοήθεια αυτού του δείκτη, ο οποίος τοποθετείται σε εμφανές σημείο πάνω στις συσκευασίες τροφίμων, οι καταναλωτές που ψωνίζουν στο σούπερ μάρκετ μπορούν, ακόμα κι αν δεν έχουν γνώσεις διατροφολογίας, να διακρίνουν εύκολα πότε ένα τρόφιμο είναι περισσότερο ή λιγότερο ωφέλιμο. Δεν ακούγεται εξαιρετική ιδέα;

Ο δείκτης αυτός στις χώρες που τον χρησιμοποιούν, που πέρα από τη Γαλλία είναι το Βέλγιο, η Γερμανία, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία, ανά διαστήματα επανεξετάζεται και ανανεώνεται. Επιπλέον, μεγάλες εταιρίες τροφίμων τον έχουν ήδη εισάγει στα συσκευασμένα τρόφιμά τους. Δεν αποκλείεται να τον έχεις δει και σε ελληνικά σούπερ μάρκετ, π.χ. σε κάποια δημητριακά ξένων εταιριών.

Ωστόσο, δύσκολα θα καθιερωθεί και στη χώρα μας για λόγους που θα σε εκπλήξουν.

iStock

Γιατί η Ελλάδα απορρίπτει την ετικέτα «nutri-score»;

Αν διαβάσεις ξανά τις παραπάνω φράσεις, ίσως «ψυλλιαστείς» γιατί: Την ετικέτα αυτή, λοιπόν, τοποθετούν στα προϊόντα τους οι ίδιες οι εταιρίες τροφίμων, εφόσον έχουν πάρει τη σχετική έγκριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έτσι, σε πολλά γνωστά δημητριακά που απευθύνονται σε παιδιά, τα οποία είναι υπερ-επεξεργασμένα και γεμάτα ζάχαρη, το σκορ είναι ένα καθαρό Α. Την ίδια ώρα, όμως, το ελαιόλαδο -το «θαυματουργό» τρόφιμο της μεσογειακής διατροφής- βαθμολογείται στις χώρες που χρησιμοποιούν την ετικέτα αυτή με C. Αντίστοιχη ή και χειρότερη «βαθμολογία» παίρνουν το κρασί, η μοτσαρέλα και η… φέτα!

Είναι δυνατόν;

Ο Serge Hercberg, ιδρυτής του Nutri-Score και καθηγητής διατροφολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, εξήγησε ότι «το ελαιόλαδο δεν θα πάρει ποτέ σήμανση Α, καθώς το μόνο μακροθρεπτικό συστατικό του είναι τα λιπαρά». Πρόσθεσε, βέβαια, ότι αυτό δεν μειώνει τη διατροφική του αξία, ούτε θα πρέπει να αποθαρρύνει τους ανθρώπους να το καταναλώνουν.

Η Ιταλία, λοιπόν, για την οποία όλα τα παραπάνω αποτελούν διατροφικά θεμέλια όχι μόνο τάχθηκε ρητά εναντίον του «nutri-score» που ουσιαστικά θα έβαζε στη «μαύρη λίστα» το 85% των τοπικών προϊόντων της, αλλά και απαγόρευσε τη χρήση άλευρων από έντομα (που ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Ένωση από τον Ιανουάριο), μα και την παραγωγή και πώληση του εργαστηριακού κρέατος.

Η Ελλάδα προς το παρόν διατηρεί την ίδια θέση.

Και ενδεχομένως, τελικά, να κάνει καλά. Εξάλλου, ο ίδιος ο Hercberg παραδέχτηκε ότι η σήμανση Nutri-Score δεν παρέχει ολοκληρωμένη πληροφόρηση στον καταναλωτή, αφού δεν δείχνει π.χ. αν τα τρόφιμα είναι υπερεπεξεργασμένα, αν περιέχουν φυτοφάρμακα και πού έχουν παραχθεί. Με λίγα λόγια, μοιάζει να δείχνει ό,τι βολεύει τις εταιρείες τροφίμων.

Προσοχή: Αυτό δεν σημαίνει ότι η εφαρμογή του «nutri-score» food label δεν έχει μέχρι στιγμής κάποια θετικά αποτελέσματα στις αδρές διατροφικές επιλογές των καταναλωτών που το χρησιμοποιούν. Οι μέχρι στιγμής μελέτες, τουλάχιστον, δείχνουν ότι έχει.

Δεν είναι, όμως, σαφώς προτιμότερο να γνωρίζουμε να διαβάζουμε μόνοι μας σωστά τις ετικέτες των συσκευασμένων τροφίμων, ώστε να ξέρουμε κάθε φορά τι τρώμε;

*Μελέτη: «Συμπεράσματα και καλές πρακτικές από 8 ευρωπαϊκά σχέδια δράσης για τον καρκίνο».
Συγγραφείς: Δανάη Κτενά (MSD Greece), Εύη Δαλακάκη (MSD Greece), Αντώνης Καρόκης (MSD Greece), Tilman Krueger (MSD GmbH Germany).