ΤΙ ΑΛΛΑΞΕ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΕΝΑΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΙΩΣΕΙ ΤΟ FOOD WASTE

Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια και τη Σπατάλη Τροφίμων, ο Δρ Θεοφάνης Ζαχαράτος, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, περιγράφει στο OW όλες τις συνήθειες που υιοθέτησε ο ίδιος για λιγότερο food waste – και μπορείς να ξεκινήσεις από σήμερα κι εσύ.

Αν υπάρχει μια «πράσινη» συνήθεια που μπορεί να κάνει ουσιαστική διαφορά χωρίς να σε δυσκολέψει, αυτή είναι η μείωση της σπατάλης τροφίμων (food waste). Ως ερευνητής, έχω ασχοληθεί αρκετά με το πρόβλημα και γνωρίζω το μέγεθός του: στην Ελλάδα, σε πρόσφατη έρευνά μας μαζί με τον καθηγητή Μάρκετινγκ Προκόπη Θεοδωρίδη, αναδείξαμε πως ένα μέσο νοικοκυριό πετάει κάθε χρόνο περισσότερες από 460 μερίδες φαγητού, δηλαδή περίπου 1.000 ευρώ καταλήγουν στα σκουπίδια μας!

Δεν θέλω όμως να σταθώ σε αριθμούς, αυτοί είναι γύρω μας παντού και εύκολα προσβάσιμοι. Σε αυτό το άρθρο θέλω να μοιραστώ τι κάνω εγώ προσωπικά για να περιορίσω τη σπατάλη τροφίμων στην καθημερινότητά μου –χωρίς να σημαίνει ότι το καταφέρνω πάντα!– και ίσως σε εμπνεύσω να δοκιμάσεις κι εσύ μερικές από αυτές τις κινήσεις.

Γνωρίζω και διαβάζω σωστά τις ημερομηνίες

Έμαθα να ξεχωρίζω το «ανάλωση έως» από το «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από». Στην πρώτη περίπτωση, η τήρηση είναι αυστηρή και πρέπει να υπακούμε, στη δεύτερη όμως υπάρχει ευελιξία: το τρόφιμο παραμένει ασφαλές, απλώς μπορεί να χάσει λίγο από γεύση ή υφή. Αυτή η απλή διάκριση γλιτώνει τόνους τροφίμων κάθε χρόνο, όμως οι περισσότεροι καταναλωτές δεν την ξέρουν – και πετούν προϊόντα που είναι απολύτως ασφαλή για κατανάλωση.

iStock

Προγραμματίζω τις αγορές τροφίμων

Ελέγχω τι έχω στο ψυγείο μου και προσπαθώ παράλληλα να φτιάξω ένα πρόγραμμα για την ερχόμενη εβδομάδα. Έτσι, όταν επισκεφθώ το σούπερ μάρκετ ή το παντοπωλείο της γειτονιάς, αγοράζω πιο στοχευμένα, μειώνω τη σπατάλη ενώ γλιτώνω και χρήματα.

Ρεαλιστικές ποσότητες = λιγότερη σπατάλη

Ένα από τα πιο απλά αλλά και πιο αποτελεσματικά βήματα για να μειωθεί η σπατάλη είναι να επιλέγουμε τις σωστές ποσότητες ανάλογα με τις ανάγκες του νοικοκυριού μας.

Αν είσαι φοιτητής ή μένεις μόνος, η μεγάλη σακούλα σαλάτας είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα καταλήξει στα σκουπίδια. Αντίθετα, οι μικρότερες συσκευασίες, ακόμα κι αν κοστίζουν λίγο παραπάνω ανά κιλό, τελικά σε γλιτώνουν από περιττά έξοδα – και από το δυσάρεστο συναίσθημα να πετάς φαγητό επειδή απλά δεν μπόρεσες/πρόλαβες να το φας. Αντίστοιχα, σε μια οικογένεια τεσσάρων ατόμων, οι μεγάλες συσκευασίες συχνά είναι πιο συμφέρουσες, αλλά μόνο όταν ξέρουμε ότι πράγματι θα καταναλωθούν.

Το μυστικό είναι να ταιριάζουμε τις ποσότητες τροφίμων που αγοράζουμε με τον ρυθμό κατανάλωσης και τις πραγματικές ανάγκες του νοικοκυριού μας. Μέσα από τις έρευνες έχουμε δει πως μεγάλο ποσοστό σπατάλης τροφίμων σχετίζεται με κακή εκτίμηση των ποσοτήτων που χρειαζόμαστε. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι πριν βάλουμε κάτι στο καλάθι, χρειάζεται να αναρωτηθούμε: Θα το φάμε όλο ή θα μείνει και θα χαλάσει;

Η κατάψυξη ως καθημερινό εργαλείο

Η κατάψυξη είναι ίσως το μεγαλύτερο εργαλείο για την καταπολέμηση της σπατάλης τροφίμων. Αν ξέρω ότι δεν θα προλάβω να φάω ένα μαγειρεμένο φαγητό και στο τέλος θα το πετάξω, τότε το μοιράζω σε μερίδες και το καταψύχω.

Δημιουργική αξιοποίηση των «υπολοίπων»

Αντί να πετάξω τα λαχανικά που μαραίνονται, μπορώ να τους δώσω μια δεύτερη ευκαιρία και με αυτά να φτιάξω σούπες, ομελέτες, σάλτσες. Το μπαγιάτικο ψωμί γίνεται κρουτόν, οι μπανάνες smoothie ή banana bread. Δεν είναι τυχαίο πως οι μελέτες μας στην Ελλάδα (συμφωνούμε με αυτές στο εξωτερικό) δείχνουν πως φρούτα, λαχανικά και προϊόντα φούρνου είναι οι πρώτες κατηγορίες που καταλήγουν στα σκουπίδια. Αν μάθουμε να τους δίνουμε μια δεύτερη ευκαιρία, έχουμε ήδη μειώσει το μεγαλύτερο κομμάτι του προβλήματος.

iStock

Σερβίρω μικρότερες μερίδες

Μια απλή κίνηση που όμως κάνει διαφορά: γεμίζω το πιάτο με ποσότητα που μπορώ να καταναλώσω. Έτσι, δεν μένει φαγητό που δύσκολα ξανατρώγεται.

Μικρός οδηγός για να ξεκινήσεις

Η μείωση του food waste δεν είναι μόνο περιβαλλοντική πράξη, είναι επίσης κοινωνική και οικονομική. Κυρίως όμως είναι στάση ζωής: δείχνει σεβασμό στο φαγητό, στην ενέργεια και στον κόπο των ανθρώπων που εργάστηκαν για να φτάσει στο πιάτο μας.

iStock

Εδώ είναι μια σύνοψη με τα tips που θα σε βοηθήσουν να ξεκινήσεις:

• Μάθε να ξεχωρίζεις το «έως» από το «κατά προτίμηση».
• Κάνε λίστα πριν ψωνίσεις και προσπάθησε να προγραμματίσεις τα γεύματα της εβδομάδας σου.
• Μάθε τις ποσότητες που χρειάζεσαι.
• Χρησιμοποίησε την κατάψυξη έξυπνα.
• Μαγείρεψε δημιουργικά με ό,τι έχεις.
• Σέρβιρε μικρότερες μερίδες.

Ακόμα κι αν σώσεις λίγα γεύματα την εβδομάδα, κάνεις ήδη μια ουσιαστική διαφορά – για την κοινωνία, για το πορτοφόλι σου και για τον πλανήτη!

Ο Θεοφάνης Ζαχαράτος είναι Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.