ΠΩΣ ΝΑ ΝΙΩΣΕΙΣ ΑΝΕΤΑ ΜΕ ΤΟ ΝΑ ΝΙΩΘΕΙΣ ΑΒΟΛΑ

Μια γυναίκα που δηλώνει επισήμως «ταραξίας» εξηγεί γιατί δεν πρέπει να αφήνουμε τον φόβο να μας κάνει να νιώθουμε άβολα, αλλά να τολμάμε να λέμε την αλήθεια.

Η Luvvie Ajayi Jones λέει πως είναι ταραξίας. Γεννημένη στη Νιγηρία και μεγαλωμένη από τα 9 της στο Σικάγο των ΗΠΑ, δηλώνει πως δουλειά της είναι να ασκεί «κριτική στον κόσμο, στα σκιώδη συστήματα και στους ανθρώπους που αρνούνται να τα πάνε καλύτερα».

«Είμαι ο άνθρωπος που κοιτάει τους άλλους με βλέμμα του τύπου “σου λέω πως πρέπει να το φτιάξεις αυτό”. Θέλω όταν φύγουμε από αυτόν τον κόσμο, να είναι καλύτερος από ό,τι τον βρήκαμε. Ο τρόπος με τον οποίον επηρεάζω αυτήν την αλλαγή είναι με το να μιλάω. Να είμαι το πρώτο κομμάτι στο ντόμινο. Για να πέσει ένα ντόμινο, πρέπει πρώτα να πέσει ένα κομμάτι. Τα άλλα ακολουθούν γιατί δεν έχουν άλλη επιλογή. Όπως πέφτουμε, ελπίζουμε πως όποιος μας δει θα εμπνευστεί. Θα θέλει να γίνει αυτό το πρώτο ντόμινο που πέφτει».

Ως marketeer που εργαζόταν στην ψηφιακή στρατηγική, άρχισε το blogging το 2003 με ανακεφαλαιώσεις τηλεοπτικών σειρών, όπως το «Scandal». Έτσι, άρχισε να μαζεύει το κοινό της, που σήμερα είναι εκατομμύρια άνθρωποι. Έχει κάνει δυο podcast και το 2021 κυκλοφόρησε το δεύτερο βιβλίο της με τίτλο «Professional Troublemaker: A Fear-Fighter Manual». Μπήκε στα best sellers των New York Times. Όπως και το πρώτο, για το οποίο θα μιλήσουμε στη συνέχεια.

Ακολουθούν όσα είπε σε ομιλία της στο ΤΕD για τον φόβο που μας σταματάει από το να λέμε την αλήθεια μας. Κι αν αναρωτηθείς τι σχέση έχουν οι γάτες της εικονογράφησης, να σου εξηγήσω: Η Luvvie έχει πει ότι ως συγγραφέας, ως ομιλήτρια και ως Νιγηριανή, νιώθει ότι σκοπός της ζωής της είναι να είναι η γάτα της παρακάτω φωτογραφίας, με το βλέμμα που λέει: Αυτό πρέπει να το φτιάξεις!

Τι είπε η Luvvie για τον φόβο και το να νιώθεις άβολα

«Το να είμαι το ντόμινο σημαίνει πως στις ομιλίες μου καταπιάνομαι με δύσκολα πράγματα, ιδιαίτερα όταν αυτό είναι κάτι που χρειάζεται να κάνω, ελπίζοντας ότι θα με ακολουθήσουν άλλοι σύντομα.

Το θέμα είναι πως εγώ γίνομαι ο άνθρωπος που λέει ό,τι έχετε σκεφτεί κι εσείς, αλλά ενδεχομένως να μην τολμάτε να το εκφράσετε. Πολλές φορές κάποιοι πιστεύουν πως εμείς που τολμάμε και μιλάμε είμαστε ατρόμητοι.

Δεν είναι ότι δεν φοβόμαστε τις συνέπειες ή τις θυσίες που πρέπει να κάνουμε με το να λέμε αλήθεια. Το κάνουμε γιατί πρέπει να το κάνουμε, επειδή υπάρχουν λίγοι άνθρωποι σε αυτόν τον κόσμο με τη διάθεση να γίνουν το ντόμινο, με τη διάθεση να αναλάβουν την ευθύνη. Δεν το κάνουμε χωρίς φόβο. Ας μιλήσουμε όμως, για αυτόν.

«ΑΠΟΦΑΣΙΣΑ ΝΑ ΜΗΝ ΕΠΙΤΡΕΨΩ ΣΤΟΝ ΦΟΒΟ ΝΑ ΟΡΙΣΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ. ΤΟΤΕ ΑΡΧΙΣΑΝ ΝΑ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΥΠΕΡΟΧΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ».

Ήξερα ακριβώς τι ήθελα να γίνω ως παιδί. Έλεγα πως ήθελα να γίνω γιατρός. Αυτό ήταν το όνειρο. Θυμάμαι όταν πήγα στο πανεπιστήμιο, την πρώτη χρονιά πήρα το πρώτο και τελευταίο D της καριέρας μου, στη χημεία. Άρχισα να σκέφτομαι να παρατήσω την προετοιμασία για την ιατρική, γιατί δεν θα τα κατάφερνα. Σκεφτόμουν πως δεν μου αρέσουν καν τα νοσοκομεία. Στο ίδιο εξάμηνο άρχισα τo blog μου.

Έτσι, το 2003 ήταν η χρονιά που τελείωσε ένα όνειρο μου και άρχισε ένα άλλο. Το χαριτωμένο χόμπι μου έγινε η πλήρους απασχόλησης δουλειά μου, όταν έχασα αυτή που είχα στο marketing το 2010. Χρειάστηκα δυο χρόνια για να μπορέσω να πω ότι είμαι συγγραφέας.

Είχαν περάσει 9 χρόνια από όταν άρχισα να γράφω πριν πω ότι είμαι συγγραφέας. Φοβόμουν να το πω, να το παραδεχθώ. Τότε διαπίστωσα ότι ο φόβος έχει μια αδιαμφισβήτητη δύναμη να μας κρατά από το να κάνουμε και να λέμε τα πράγματα που είναι ο σκοπός μας. Έτσι, αποφάσισα να μην επιτρέψω στον φόβο να ορίσει τη ζωή μου, να καθορίσει τι κάνω. Τότε άρχισαν να συμβαίνουν όλα αυτά τα υπέροχα πράγματα. Άρχισε να πέφτει το ντόμινο.

Η Luvvie Ajayi Jones.

Το 2015 έγινα 30 ετών. Αποφάσισα να κάνω ό,τι με φόβιζε, να διεκδικήσω ενεργά όσα ήθελα. Είμαι Αιγόκερως και μου αρέσει να πατάω στο έδαφος. Για πρώτη φορά πήγα μόνη διακοπές, εκτός συνόρων – στη Δομινικανή Δημοκρατία. Ανήμερα των γενεθλίων μου πήγα για zip line (εναέρια τροχαλία) σε ένα δάσος. Πέρασα καταπληκτικά.

Επίσης, δεν μου αρέσει να βυθίζομαι στο νερό. Είπα και πριν: μου αρέσει να πατάω σε στέρεο έδαφος. Οπότε, πήγα στο Μεξικό και έκανα κατάδυση που με έφερε δίπλα σε δελφίνια. Το ορόσημο μου γι’ αυτή τη χρονιά ήταν πως έγραψα το βιβλίο μου. Για να το κάνω, πήρα την ευθύνη όλου του συγγραφικού μου εγχειρήματος.

Το πιο κόντρα στον χαρακτήρα μου, το πιο τρομακτικό πράγμα για μένα που έκανα το 2015 ήταν το sky diving. Πριν πέσω, σκεφτόμουν ότι έχω κάνει πολλά χαζά πράγματα στη ζωή μου, αλλά αυτό μάλλον ήταν το κορυφαίο στην κατηγορία. Με το που άρχισε η πτώση, μου κόπηκε η αναπνοή όπως έβλεπα τη Γη. Κατάλαβα ότι το sky diving ήταν ό,τι καλύτερο έχω κάνει στη ζωή μου.

Ήταν μια απίστευτη απόφαση που άρχισε με την σκέψη “δεν πρέπει να το κάνεις αυτό” ενώ ήμουν στην άκρη του αεροπλάνου. Συνειδητοποίησα πως έπρεπε να το κάνω. Ότι το να κάθομαι στο αεροπλάνο ήταν η ζώνη της άνεσής μου.

Όποτε πρέπει να μιλήσω σε ινστιτούτα, οργανισμούς μεγαλύτερους από εμένα, με δυνάμεις που είναι μεγαλύτερες από εμένα, νιώθω όπως εκείνη την στιγμή, πριν πέσω στο κενό. Και κάθε φορά διαπιστώνω πως η άνεση είναι υπερεκτιμημένη.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Το να μένεις σιωπηλός είναι άνετο. Το να συντηρείς μια κατάσταση ως έχει είναι άνετο. Εντωμεταξύ, το μόνο που έχει καταφέρει η άνεση είναι να διατηρεί το status quo. Οπότε, πρέπει να νιώσουμε άνετα με το να νιώθουμε άβολα, με το να λέμε τις σκληρές αλήθειες όταν είναι απαραίτητο.

Έτσι διαπίστωσα πως πρέπει να λέω την αλήθεια, καθώς η ειλικρίνεια είναι κάτι πολύ σημαντικό για εμένα. Η αξιοπρέπεια μου είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό για εμένα. Επίσης πιστεύω ότι πρέπει πάντα να είμαστε δίκαιοι. Aυτές είναι οι βασικές αξίες μου και με αυτό δεδομένο δεν έχω άλλη επιλογή από το να λέω την αλήθεια.

Άνθρωποι σαν κι εμένα, οι επαγγελματίες ταραξίες, δεν θα έπρεπε να είναι οι μόνοι διατεθειμένοι να γίνουν το ντόμινο, να είναι οι πρώτοι που δέχονται το χτύπημα. Πολλοί φοβούνται τις συνέπειες και δεν συνειδητοποιούν πως υπάρχουν πολλές φορές που μπαίνουμε σε ένα δωμάτιο και είμαστε μεταξύ των πιο δυνατών ανθρώπων στο χώρο. Πιστεύω ακράδαντα ότι η δουλειά μας κάποιες φορές είναι να διαταράξουμε αυτό που συμβαίνει. Ακόμα κι αν δεν είμαστε μεταξύ των πιο δυνατών, αν ενωθούμε δυο διαφορετικοί άνθρωποι, αυτομάτως γινόμαστε δυνατοί.

«ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΟΣΜΟΣ ΠΟΥ ΠΟΝΤΑΡΕΙ ΣΤΗ ΣΙΩΠΗ ΜΑΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΑΣ ΚΡΑΤΑ ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙ. ΕΓΩ ΕΠΙΛΕΓΩ ΝΑ ΦΩΝΑΖΩ».

Μπορούμε, για παράδειγμα, να διασφαλίσουμε ότι θα ακουστεί ένας άνθρωπος που δεν μπορεί να επισημάνει κάτι. Η δουλειά μας είναι να διασφαλίσουμε ότι θα υπάρχει χώρος για να γίνει αυτό.

Όλοι εμπλέκονται στις δουλειές μιας κοινότητας. Αν βοηθήσουμε κάποιον, δεν χρειάζεται να ψάξουμε πάρα πολύ για να βρούμε κάποιον να μας βοηθήσει όταν έχουμε αυτήν την ανάγκη.

Υπάρχουν φορές που η κατάρρευση μου, η πτώση μου, ήταν πολύ δημόσια. Θυμάμαι μια φορά που μου ζήτησαν να μιλήσω σε ένα συνέδριο. Ήθελαν να πληρώσω για την παρουσία μου. Έκανα μια πρόχειρη έρευνα και βρήκα πως οι λευκοί άντρες που ήταν ομιλητές πήραν αποζημίωση, ενώ τους πλήρωσαν και τα έξοδα του ταξιδιού. Οι γυναίκες ομιλήτριες επίσης δεν πλήρωσαν για το ταξίδι. Οι μαύρες ομιλήτριες έπρεπε να πληρώσουν.

Ήξερα πως αν μιλήσω για αυτό, θα έχω απώλειες σε εθνικό επίπεδο. Γνώριζα ωστόσο ότι η σιωπή μου δεν θα εξυπηρετήσει κανέναν. Τελικά ανέφερα τα γεγονότα και ένιωσα σαν ντόμινο που διαταράσσει το προφίλ ενός διάσημου ανθρώπου.

Έγραψα και ένα άρθρο επ’ αυτού, γνωρίζοντας ότι το άτομο με το οποίο τα έβαζα ήταν πιο δυνατό από εμένα και μπορούσε να επηρεάσει την καριέρα μου. Αλλά δεν σταμάτησα να σκέφτομαι ότι πρέπει να το κάνω. Και το έκανα. Το post έγινε viral. Ο κόσμος έλεγε “επιτέλους κάποιος μιλά για αυτό”. Άρχισε και μια συζήτηση για τη ψυχική υγεία και την αυτοφροντίδα. Και μετά εμφανίστηκαν τόσοι στο ντόμινο που μίλησαν για επιθέσεις που έχουν δεχθεί από ισχυρούς άνδρες. Που είπαν me too.

Υπάρχει κόσμος που ποντάρει στη σιωπή μας, ώστε να μας κρατά εκεί που θέλει. Το να γίνεσαι ντόμινο κάποιες φορές καταλήγει στο να είσαι ακριβώς αυτός που είσαι. Ήμουν αυτό το κορίτσι σε όλη μου τη ζωή, σε έναν κόσμο που θέλει να εκπροσωπούμε μόνο τον εαυτό μας.

Το να είσαι ο εαυτός σου μπορεί να γίνει επαναστατική πράξη. Σε έναν κόσμο που μας θέλει να ψιθυρίζουμε, επιλέγω να φωνάζω. Όταν έρχεται η ώρα να πω σκληρά πράγματα, αναρωτιέμαι:

• Το εννοείς;
• Μπορείς να το υπερασπιστείς;
• Λες ό,τι λες με αγάπη;

Αν η απάντηση είναι θετική και στις τρεις ερωτήσεις, μιλάω γι’ αυτό που θέλω να μιλήσω και ό,τι μέλλει ας γίνει. Αυτό είναι το σημαντικό για εμένα.

To να λες ευγενικά μια αλήθεια δεν θα έπρεπε να είναι επαναστατική πράξη. Το να λες αλήθειες σε δυνατούς δεν θα έπρεπε να είναι θυσία, αλλά είναι. Αν όμως γίνουμε περισσότεροι αυτοί που επιλέγουμε να το κάνουμε για το γενικότερο καλό, θα βρεθούμε σε καλύτερα σημεία από αυτά που είμαστε τώρα.

Έχουμε αναλάβει τη δέσμευση να λέμε αλήθειες για να χτίσουμε γέφυρες. Οι γέφυρες που δεν έχουν οικοδομηθεί πάνω σε αλήθειες θα καταρρεύσουν. Είναι δουλειά μας, υποχρέωση και καθήκον μας να λέμε αλήθειες προς τους δυνατούς, να είμαστε το ντόμινο. Όχι μόνο όταν είναι δύσκολο, αλλά ιδιαίτερα όταν είναι δύσκολο».