ΓΙΑΤΙ ΤΟ «ΔΕΝ ΧΑΘΗΚΑΝ ΖΩΕΣ» ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΕΛΙΤΙΣΤΕΣ
Όλες οι δασικές πυρκαγιές είναι φονικές. Ασχέτως από το αν στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές ή όχι. Ας βάλουμε ένα τέλος στον ειδισμό.
Γνωρίζεις τι σημαίνει ο όρος «ειδισμός»; Διάβασε παρακάτω και θα καταλάβεις πώς συνδέεται με τη λογική του «ας καούν τα πάντα, αρκεί να μην χαθούν ανθρώπινες ζωές» και γιατί αποτελεί μια λέξη που χρειάζεται να μπει στο λεξιλόγιό μας.
Νέα ήμουν και γέρασα και ακόμα βλέπω να καίγεται κάθε καλοκαίρι η Ελλάδα, κάθε φορά που καύσωνας συνδυάζεται με μελτέμια. Δηλαδή, στον ιδανικό συνδυασμό για να «αρπάξει» πολύ γρήγορα μια φωτιά και να εξελιχθεί σε πυρκαγιά που επεκτείνεται επίσης πολύ γρήγορα. Χιλιάδες πολίτες βιώνουν το σοκ της απειλής της ζωής τους ή/και της καταστροφής προσωπικών περιουσιών.
Μολονότι ανήκω στην κατηγορία αυτών που πιστεύουν πως τα υλικά είναι δευτερευούσης σημασίας μπροστά στη ζωή, δεν μπορώ παρά να παραδεχθώ το στρες που διαλύει τον οργανισμό όσων ζουν αυτήν τη συνθήκη. Γεγονός που έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία.
Όπως συμβαίνει με την απώλεια των «πνευμόνων» της χώρας μας που παραδίδονται στις φλόγες και την καταστροφή των βιότοπων και των οικοσυστημάτων.
Κατά συνέπεια, όλες οι δασικές πυρκαγιές είναι φονικές. Όχι μόνο εκείνες που στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές. Κατανοώ το μικροπολιτικό του αφηγήματος «δεν χάθηκαν ανθρώπινες ζωές», ωστόσο στο τέλος της ημέρας έχουμε να κάνουμε με έμβια όντα.
Δηλαδή, οργανισμούς που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά ζωής. Πιο συγκεκριμένα:
- Κυτταρική οργάνωση: Τα έμβια όντα αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα, θεμελιώδεις μονάδες της ζωής.
- Μεταβολισμό: Μετατροπή ενέργειας και θρεπτικών συστατικών για τη διατήρηση των λειτουργιών της ζωής τους – αναπνοή, πέψη και σύνθεση μορίων.
- Ομοιόσταση: Ικανότητα να ρυθμίζουν το εσωτερικό τους περιβάλλον και να διατηρούν μια σχετικά σταθερή και ισορροπημένη κατάσταση.
- Ανάπτυξη και εξέλιξη της πολυπλοκότητας του οργανισμού με την πάροδο του χρόνου.
- Αναπαραγωγή.
- Απόκριση στα εξωτερικά ερεθίσματα μέσω των αισθητηριακών συστημάτων τους.
- Εξελικτική προσαρμογή με γενετικές αλλαγές σε διαδοχικές γενιές.
Κοντολογίς, αν δεν σε ενοχλεί το «δεν χάθηκαν ανθρώπινες ζωές» ενώ χάνονται πολλές άλλες ζωές, μάλλον πιστεύεις πως είσαι ένα ανώτερο ον. Σου έχω νέα: δεν είσαι. Αυτό που είσαι είναι ειδιστής. Η σπισιμιστής.
Όπως ο σεξισμός ή ο ρατσισμός, ο ειδισμός (ή σπισισμός) είναι μορφή διάκριση. Δεν αφορά φυλή ή φύλο, αλλά την έννοια της ιδιότητας του μέλους ενός είδους. Του όποιου. Γιατί δεν ξέρω αν θυμάσαι, αλλά κι εμείς ζώα είμαστε.
Τι είναι ο ειδισμός
Ο ειδισμός είναι η μετάφραση του speciesism, που προκύπτει από το species. Δηλαδή τα είδη. Ως όρος επινοήθηκε από τον Βρετανό ψυχολόγο Richard D. Ryder, στις αρχές της δεκαετίας του ‘70. Τον εμπνεύστηκε για να σχολιάσει ένα φυλλάδιο που απεικόνιζε χιμπαντζήδες που είχαν μολυνθεί με σύφιλη, για τις ανάγκες ενός πειράματος.
Περιέγραψε έτσι, την παροχή προνομίων στους ανθρώπους έναντι άλλων ζώων, παρότι όπως επισήμανε, θα έπρεπε να απολαμβάνουν ίσης εκτίμησης τα συμφέροντα όλων των αισθανόμενων όντων.
Αυτός που τον έκανε γνωστό τοις πάσι και εν πολλοίς τον καθιέρωσε, ήταν ο καθηγητής της βιοηθικής (με εξειδίκευση την εφαρμοσμένη ηθική) στο Princeton, Peter Singer.
Ο Singer ουσιαστικά έθεσε το speciesism στο επίκεντρο του βιβλίου που κυκλοφόρησε το 1975, με τίτλο «Η απελευθέρωση των ζώων» ("Αnimal lIberation"). Σε αυτό, ο Singer αναφέρει πως «ο ειδισμός είναι μια μορφή προκατάληψης υπέρ των συμφερόντων των μελών του ιδίου είδους και εναντίον των μελών των άλλων ειδών. Ως εκ τούτου, ο ειδιστής τηρεί μια στάση υπέρ του είδους του».
Το βιβλίο που έχει συμβάλει περισσότερο από όλα, στη δημιουργία παγκοσμίου κινήματος για την απελευθέρωση των ζώων και την αλλαγή των νομοθεσιών που αφορούν στις συνθήκες διαβίωσης των αγροτικών ζώων και των πειραματόζωων, έθεσε ένα πολύ ενδιαφέρον επιχείρημα.
Ο Singer πήρε την ωφελιμιστική αντίληψη που θέλει ως σκοπό των πράξεών μας να είναι «η μεγαλύτερη κατά το δυνατόν ωφέλεια, για τον μεγαλύτερο κατά το δυνατόν αριθμό ατόμων» και την πρότεινε ως μέτρο καλής ή ηθικής συμπεριφοράς «που δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην εφαρμόζεται και σε άλλα ζώα, από τη στιγμή που το όριο μεταξύ του ανθρώπου και αυτού που χαρακτηρίζουμε ως ζώο, είναι εντελώς αυθαίρετο».
«Υπάρχουν πολύ περισσότερες διαφορές μεταξύ ενός πιθήκου και ενός στρειδιού, από όσες υπάρχουν μεταξύ ενός ανθρώπου και ενός μεγάλου πιθήκου. Παρόλα αυτά, τα μέλη του πρώτου ζευγαριού χαρακτηρίζονται ως ζώα και εμείς ως άνθρωποι, με τρόπο που υποτίθεται πως διαφοροποιεί εμάς τους ανθρώπους από τα άλλα ζώα», εξηγεί ο κ. Singer.
Όπως διευκρίνισε μεταγενέστερα ο Singer «στο βιβλίο μου δεν λέω ότι είναι η θανάτωση των ειδών που καθιστά μη ηθικά επιτρεπτή την κρεατοφαγία, αλλά η ταλαιπωρία στην οποία υπόκεινται τα ζώα πριν θανατωθούν για να τα φάμε». Ο ίδιος είχε προσθέσει και ότι θα ήταν πρόθυμος να δεχθεί τα πειράματα σε ζώα «εφόσον υπήρχε σαφές ιατρικό όφελος».
Και τότε, λαοθάλασσα επικριτών έπεσε να τον φάει. Για την ακρίβεια, επιχείρησε να εξαφανίσει τον όρο ειδισμός, τονίζοντας πως είναι ηθικά ασυνεπής.
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
