Η ΕΡΩΤΙΚΗ ΕΜΜΟΝΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ, ΑΛΛΑ ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ;

Ο αγγλικός όρος limerence περιγράφει μια κατάσταση που κάποιοι μπερδεύουν με την αγάπη, αλλά δεν είναι. Είναι μια παθολογική ερωτική εμμονή με ένα άπιαστο «αντικείμενο του πόθου».

Σκέφτεστε διαρκώς κάποιον άνθρωπο που θεωρείτε ότι θα ήταν ο ιδανικός σύντροφος αλλά είναι δεσμευμένος, οπότε δεν μπορείτε να διεκδικήσετε τις πιθανότητες σας. Παρ’ όλα αυτά, τον τσεκάρετε καθημερινώς και αδιαλείπτως στα social media –ίσως να τον κατασκοπεύετε και στην πραγματική ζωή–, τον σκέφτεστε ασταμάτητα και ονειρεύεστε το μέλλον σας μαζί του. Δεν τολμάτε να γνωστοποιήσετε το ενδιαφέρον σας, γιατί φοβάστε την απόρριψη. Παρ’ όλα αυτά, έχετε τη βεβαιότητα πως αγαπάτε αυτό το άτομο. Λυπάμαι, αλλά δεν πρόκειται για αγάπη. Αυτό που νιώθετε περιγράφεται με τον αγγλικό όρο limerence. Είναι μια παθολογική ερωτική εμμονή που τρέφεται από την ατελείωτη επανάληψη αναμνήσεων και από τις πρόβες του τι θα πείτε ή θα κάνετε σε μελλοντικές συναντήσεις. Όλα γίνονται στο μυαλό σας.

Όπως λέει στoυς New York Times η Giulia Poerio, ψυχολόγος και ερευνήτρια στο University of Sussex, «για κάποιον που έχει limerence, οποιοδήποτε σημάδι απόρριψης μπορεί να τον κάνει να πέσει στο ναδίρ. Οποιοδήποτε σημάδι ενδιαφέροντος μπορεί να τον φτάσει στο ζενίθ. Είναι ένα ατελείωτο παιχνίδι του μυαλού του. Ένα απρόσκοπτο “μ’ αγαπά, δεν μ’ αγαπά”. Συχνά οι φαντασιώσεις δεν είναι ρομαντικής ή σεξουαλικής φύσης. Έχουν να κάνουν πιο πολύ με την ανάγκη σας να νιώθετε πως κάποιος σας αγαπάει και σας φροντίζει».

Τι είναι το limerence

Ως limerence προσδιορίζεται η έντονη και εμμονική ενασχόληση ερωτικής φύσεως με ένα συγκεκριμένο άτομο ή «αντικείμενο εμμονής», που παρεμποδίζει την καθημερινή λειτουργία κάποιου αλλά και τη σύναψη και διατήρηση υγιών σχέσεων.

Χαρακτηρίζεται από συναισθήματα άγχους, ευφορίας και απόγνωσης, και πυροδοτείται από ανεκπλήρωτη αγάπη ή από έλλειψη αμοιβαιότητας.

Αυτή η παθολογική ερωτική εμμονή έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την απροσδόκητη και συντριπτική λαχτάρα για συναισθηματική ανταπόδοση από κάποιο άτομο που έχουμε στον μυαλό μας ως τέλειο και που συνηθέστερα δεν είναι διαθέσιμο.

Έτσι όριζε το limerence η Dorothy Tennov, η οποία έκανε δεκαετή σχετική έρευνα πριν γράψει το βιβλίο με τίτλο «Love and Limerence: The Experience of Being in Love», το 1979. Ως πειραματική ψυχολόγος και καθηγήτρια ψυχολογίας στο University of Bridgeport, η οποία εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο το Φεβρουάριο του 2007, η Tennov είχε χαρακτηρίσει το limerence ως «εθιστική κατάσταση», επειδή μπορεί να προκαλέσει ισχυρά συναισθήματα ευχαρίστησης και ενθουσιασμού.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Τα ευρήματά της μελετήθηκαν σε εργασία που δημοσιεύτηκε το 2021. Όπως διευκρίνισαν οι ερευνητές, «παρά την αυξανόμενη προσοχή στην πάθηση τα τελευταία χρόνια, η κλινική κοινότητα δεν διαθέτει επικυρωμένα όργανα προσυμπτωματικού ελέγχου και πρωτόκολλα θεραπείας».

Στην έρευνα αυτή εφαρμόστηκε θεραπευτική προσέγγιση με τη χρήση γνωστικών-συμπεριφορικών τεχνικών για διάστημα 9 μηνών, για μια κατάσταση που, όπως επισήμαναν χαρακτηριστικά οι υπεύθυνοι, «στο παρελθόν παρέμενε σχεδόν αόρατη στην κοινότητα της συμπεριφορικής υγείας».

Limerence vs Love

Πριν δούμε τις βασικές διαφορές του limerence με την αγάπη, μάλλον είναι χρήσιμο να αναφέρουμε πώς περιγράφει η επιστήμη τη δεύτερη κατάσταση. Η αγάπη είναι ένα περίπλοκο και πολύπλευρο συναίσθημα (για κάποιους δεν είναι καν συναίσθημα), που χαρακτηρίζεται από αμοιβαία στοργή, σεβασμό και δέσμευση. Πρόκειται για κατάσταση που αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου και βασίζεται σε μια βαθιά σύνδεση με ένα άλλο άτομο. Δεν είναι πάντα εύκολη ούτε υπάρχει η «τέλεια συνθήκη», αλλά χαρακτηρίζεται από μια αίσθηση σταθερότητας και ασφάλειας.

Οι βασικές διαφορές μεταξύ της παθολογικής ερωτικής εμμονής και της αγάπης είναι οι εξής:

Focus

• Limerence: το «αντικείμενο του πόθου»
• Love: Η αμοιβαία σύνδεση

Συναισθήματα

• Limerence: έντονος έρωτας, άγχος, ευφορία, απόγνωση
• Love: αμοιβαία στοργή, σεβασμός, δέσμευση

Διάρκεια

• Limerence: συχνά προσωρινή
• Love: μπορεί να διαρκέσει για μια ζωή

Σχέση

• Limerence: συχνά χωρίς ανταπόδοση ή αμοιβαιότητα
• Love: αμοιβαία ικανοποιητική

Πώς θα καταλάβετε αν πρόκειται για αγάπη ή για ερωτική εμμονή

Σε περίπτωση που νιώθετε ένα από τα παρακάτω συμπτώματα, ενδεχομένως να μην αγαπάτε τον άλλο, αλλά να έχετε εμμονή μαζί του.

• Παρεμβατικές σκέψεις για το «αντικείμενο του πόθου» σας, που όσο και αν προσπαθείτε, δεν μπορείτε να τις σταματήσετε. Π.χ. Τι κάνει αυτήν την στιγμή; Με σκέφτεται; Δεν μπορώ να σταματήσω να σκέφτομαι το χαμόγελο του/της».
• Ενασχόληση με το «αντικείμενο του πόθου» σας.
• Αισθήματα άγχους, ευφορίας και απελπισίας.
• Εμμονικές συμπεριφορές.
• Δυσκολία συγκέντρωσης σε οτιδήποτε άλλο.
• Aίσθηση του επείγοντος να είστε με το «αντικείμενο του πόθου» σας.
• Αίσθηση ότι δεν μπορείτε να ζήσετε χωρίς το «αντικείμενο του πόθου» σας.

Κι αν μιλάμε για γνωριμία και όχι για σχέση;

Να εξηγήσουμε, όμως, και ποιες συμπεριφορές θεωρούνται εμμονικές όταν πρόκειται για μια γνωριμία που δεν έχει φτάσει καν στο επίπεδο σχέσης.

1. Σκέφτεστε συνεχώς το «αντικείμενο του πόθου» σας. Μπορεί να το ονειρεύεστε, να επαναλαμβάνετε non stop συζητήσεις στο μυαλό σας ή να φαντάζεστε τι μπορεί να κάνει κάθε στιγμή της ημέρας.
2. Ελέγχετε διαρκώς τα προφίλ στα social media. Μπορεί να περάσετε ώρες στο scrolling, στην ανάγνωση αναρτήσεων και σε ανάλυση των αλληλεπιδράσεων του με άλλους.
3. Τους παρακολουθείτε/κατασκοπεύετε διά ζώσης ή διαδικτυακά. Άπαξ και ξέρετε πού θα πάνε, πηγαίνετε χωρίς να ενημερώσετε, με την ελπίδα να τους δείτε από κοντά.
4. Βρίσκετε συνέχεια δικαιολογίες για να είστε κοντά τους ή να τους μιλάτε.
5. Τους κάνετε συνέχεια δώρα ή χάρες, ακόμα και όταν δεν σας το ζητούν.
6. Κάνετε μη ρεαλιστικά σχέδια για το μέλλον, μιας κοινής ζωής, ενώ καλά καλά δεν έχετε γνωριστεί πραγματικά με το «αντικείμενο του πόθου» σας.
7. Ζηλεύετε ή θυμώνετε όταν περνούν χρόνο με άλλους, είστε κτητικοί.
8. Αποφεύγετε τις πολλές συζητήσεις, με τον φόβο της απόρριψης ή της διαπίστωσης πως, τελικά, όσα έχετε στο μυαλό σας δεν έχουν μεγάλη σχέση με την πραγματικότητα.

Τι μπορείτε να κάνετε αν διαπιστώσετε limerence

Αυτό το κείμενο μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε τι ακριβώς νιώθετε. Άπαξ και είναι limerence, μπορείτε να απευθυνθείτε σε έναν θεραπευτή ή σύμβουλο. Θα σας βοηθήσει να επικεντρωθείτε στον εαυτό σας αντί για το «αντικείμενο του πόθου» σας, που έχει γίνει η απόλυτη προτεραιότητα της ζωής σας.

Βοηθά να θυμάστε πως πρόκειται για προσωρινή κατάσταση. Άρα, με λίγη καλή προσπάθεια, αν π.χ. αρχίσετε να μειώνετε τις ώρες που σκέφτεστε τον άνθρωπο αυτόν, που τον τσεκάρετε στα social media ή τρέχετε να τον δείτε έστω από μακριά, θα προχωρήσετε παρακάτω. Σε μια πιο υγιή σχέση.