ΠΟΣΟ ΣΥΧΝΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΒΛΕΠΕΙ Ο ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ;

Ειδικοί από όλο το φάσμα της οδοντιατρικής εξηγούν ποια άτομα χρειάζονται συχνότερους ελέγχους και κάθε πότε πρέπει να γίνεται η προληπτική επίσκεψη ρουτίνας – ακόμη κι αν ο φόβος για τον οδοντίατρο... τρέχει στο DNA μας.

Υπάρχουν σχέσεις δύσκολες, που απαιτούν δουλειά και κόπο για να καρποφορήσουν. Σχέσεις που, ακόμα κι όταν φτάσει η ανθοφορία και οι καρποί, θα βρεθούν άλλα εμπόδια να τις δοκιμάσουν. Μια τέτοια σχέση είναι αυτή με τον οδοντίατρο!

Φαντάζομαι δεν υπάρχει παιδί που τον έβαλε εύκολα στην καρδιά του. Μπορώ να σκεφτώ τουλάχιστον δέκα ανθρώπους από τον στενό μου κύκλο που θυμούνται τα πρώτα τους οδοντιατρικά ραντεβού ως «τραυματικές εμπειρίες». Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στον υπόλοιπο κόσμο, με έρευνες να δείχνουν ότι περίπου ένας στους έξι (15,3%) θα διατηρήσει τον φόβο του οδοντιάτρου στην ενήλικη ζωή, κυρίως στη σκέψη του πόνου από βελόνες και εργαλεία, ή λόγω αποτυχημένης αναισθησίας. Υπάρχει βέβαια και η πιθανότητα ο φόβος να κρύβεται στα γονίδια.

Σε άρθρο του περιοδικού Time για το πόσο συχνά πρέπει να επισκεπτόμαστε τον οδοντίατρο, αναφέρεται ότι μόλις το 65% των ενηλίκων στις ΗΠΑ μερίμνησε για οδοντιατρικό έλεγχο ή καθαρισμό τον τελευταίο χρόνο. Ας μην πάμε μακριά· τα χαμόγελα στην Ευρώπη κρύβουν αντίστοιχα προβλήματα. Η έκθεση Health at a Glance: Europe 2024 του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) κατέγραψε ανοδικές τάσεις στις ανεκπλήρωτες ανάγκες για οδοντιατρική περίθαλψη.

iStock

Ακόμη και στη Ελλάδα, που έχει την υψηλότερη αναλογία οδοντιάτρων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (133,2 ανά 100.000 κατοίκους το 2022), ακόμα και από χώρες όπως η Δανία και η Πορτογαλία, πάνω από το 8% των ανθρώπων παρέλειψαν τη στοματική τους υγεία. Όπως και στις ΗΠΑ, οι λόγοι ήταν κυρίως οικονομικοί: η οδοντιατρική φροντίδα δεν καλύπτεται ουσιαστικά από το δημόσιο σύστημα υγείας και το υψηλό κόστος των ιδιωτικών υπηρεσιών δεν βοηθά.

Τώρα, στο προκείμενο: με την αποφυγή του οδοντιάτρου, ανεξαρτήτως αιτίας, θα έρθει η στιγμή που τερηδόνα, ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα θα κάνουν πάρτι. Αλλά οι κίνδυνοι δεν περιορίζονται στις νόσους των δοντιών και των ούλων. Η Δρ Prabha Krishnan, πρώην πρόεδρος της Οδοντιατρικής Ένωσης της Νέας Υόρκης, εξηγεί στο Time ότι οι οδοντίατροι πραγματοποιούν επίσης ελέγχους για καρκίνο του στόματος σε άτομα με παράγοντες κινδύνου ή συμπτώματα, κάτι «κρίσιμο για την έγκαιρη διάγνωση». Ας δούμε, λοιπόν, τι λένε οι ειδικοί για τη στοματική υγεία και γιατί τη χαρακτηρίζουν «πύλη για τη συνολική ευεξία».

Πόσο συχνά πρέπει να με βλέπει οδοντίατρος;

Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι οι στοματικές παθήσεις συνδέονται στενά με τη συνολική υγεία. «Οι τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο είναι καθοριστικές για την έγκαιρη ανίχνευση προβλημάτων, πριν επιδεινωθούν ή επηρεάσουν άλλα μέρη του σώματος», αναφέρει η Δρ Kemia Zeinali, ιδρύτρια της κλινικής Dreamhouse Dental στην Καλιφόρνια. «Για παράδειγμα, η τερηδόνα που έμεινε χωρίς θεραπεία, η φθορά των δοντιών ή η περιοδοντική νόσος μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως καρδιακές παθήσεις ή διαβήτη».

Η παλαιότερη οδηγία της Αμερικανικής Οδοντιατρικής Ένωσης (ADA) ήταν επίσκεψη τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο, όπως συστήνει και η Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία. Πλέον, η ADA επισημαίνει ότι η συχνότητα πρέπει να προσαρμόζεται στις ατομικές ανάγκες και σε χαρακτηριστικά όπως η ηλικία, η γενική και η στοματική υγεία. «Κάποιοι μπορεί να χρειάζονται έλεγχο κάθε έξι μήνες, ενώ άλλοι, με μεγαλύτερη προδιάθεση για για οδοντικές νόσους, ίσως χρειάζονται συχνότερες επισκέψεις», λέει η Δρ Natasha M. Flake, πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Ενδοδοντολόγων.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι, για τους περισσότερους ενήλικες, οι δύο επισκέψεις τον χρόνο αρκούν για πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση προβλημάτων, όπως η τερηδόνα ή η ουλίτιδα. Εφόσον συντρέχουν ειδικοί λόγοι, ο οδοντίατρος θα προτείνει εξατομικευμένο πρόγραμμα. «Ο καλύτερος τρόπος να μάθετε πόσο συχνά πρέπει να πηγαίνετε είναι να επισκεφθείτε τον οδοντίατρό σας», τονίζει η Δρ Flake.

Ποιοι χρειάζονται περισσότερες επισκέψεις

Από τους τακτικότερους ελέγχους επωφελούνται αρχικά οι ηλικιωμένοι, λόγω υψηλότερου κινδύνου για περιοδοντίτιδα. «Αλλαγές στη στοματική υγεία, μειωμένη παραγωγή σάλιου και χρόνιες ασθένειες όπως ο διαβήτης ή οι καρδιακές νόσοι μπορούν να επηρεάσουν την υγεία των ούλων», εξηγεί η Δρ Zeinali. Ένας επιπλέον λόγος είναι οι προσθετικές εργασίες που συνηθίζονται στις μεγαλύτερες ηλικίες και δυσκολεύουν τον σωστό καθαρισμό, αυξάνοντας τον κίνδυνο φλεγμονής. Ειδικά για τις ολικές οδοντοστοιχίες (μασέλες), που λανθασμένα πιστεύεται ότι δεν χρειάζονται οδοντιατρικό έλεγχο, η Δρ Flake τονίζει πως «ακόμα και χωρίς φυσικά δόντια, οι τακτικές επισκέψεις είναι σημαντικές για τον έλεγχο των μαλακών ιστών, της κροταφογναθικής άρθρωσης και της κατάστασης των οδοντοστοιχιών».

iStock

Η Δρ Zeinali προσθέτει ότι στην περίπτωση περιοδοντικής νόσου ή εκτεταμένων οδοντικών εργασιών, ο οδοντίατρος μπορεί να συστήσει επισκέψεις κάθε τρεις έως έξι μήνες. Πιο εντατική φροντίδα, από συχνότερους καθαρισμούς ή και περιοδοντικές παρεμβάσεις, μπορεί να χρειαστούν και άτομα με ιστορικό παχυσαρκίας, κατάχρησης αλκοόλ, καπνίσματος ή που έχουν αμελήσει για χρόνια τους οδοντιατρικούς ελέγχους.

Η αξία της πρόληψης

«Η πρόληψη είναι το θεμέλιο της οδοντιατρικής», λέει καταληκτικά η Δρ Flake, προσθέτοντας ότι «είναι πολύ καλύτερο να προλάβουμε ένα πρόβλημα παρά να το αντιμετωπίσουμε όταν πια έχει εμφανιστεί» – ή, με τα λόγια του Ιπποκράτη, «το δε προνοείν και προλαμβάνειν κρείττον εστί του θεραπεύειν».

Επιστρέφοντας στις πρακτικές δυσκολίες που κλείνουν τον δρόμο για τον οδοντίατρο, σε σχέση με τον φόβο προτείνονται αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης, από την καλή επικοινωνία με τον οδοντίατρο και τη δυνατότητα ο ασθενής να έχει μεγαλύτερο έλεγχο και να μπορεί, για παράδειγμα, να διακόψει τη διαδικασία με ένα νεύμα ή μια χειρονομία σε περίπτωση έντονου πόνου ή στρες, έως τη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία και τη σταδιακή επαφή με νέες τεχνολογίες (λέιζερ, υπολογιστικά ελεγχόμενα συστήματα έγχυσης αναισθητικού κ.ά.).

Για την οικονομική διάσταση του προβλήματος, ας ελπίσουμε να εισακουστεί το αίτημα της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας για ενίσχυση για ενίσχυση της οδοντιατρικής περίθαλψης στο δημόσιο σύστημα υγείας.