ΤΟΚΕΤΟΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ: ΠΩΣ ΕΝΙΩΣΕ ΜΙΑ ΜΑΙΑ ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ «ΤΑ ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ ΜΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ»
Η ταινία είναι βασιμένη σε αληθινή ιστορία και έχει ως θέμα τον τοκετό στο σπίτι, αλλά χωρίς happy end. Η Αγγελική Κλήμου, μαία και σωματική ψυχοθεραπεύτρια, σχολιάζει όσα βλέπει με βάση και τις δυο της ιδιότητες.
Μια μητέρα επιλέγει τον τοκετό στο σπίτι. Το μωρό γεννιέται και λίγα λεπτά αργότερα πεθαίνει. Από εκεί ξεκινάει το δράμα μιας ολόκληρης οικογένειας: Ένα πένθος που ο καθένας επιλέγει να διαχειριστεί με τον δικό του τρόπο, μια χειριστική γιαγιά, ένας δικαστικός αγώνας, ένας χωρισμός και πολύς πόνος. Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η ιστορία που μεταφέρει στην οθόνη ο βραβευμένος Ούγγρος σκηνοθέτης, Κορνέλ Μουντρουκσό, με την ταινία του «Pieces of a Woman» («Τα θραύσματα μιας γυναίκας»), την οποία μπορείτε να δείτε στο Netflix.
Το σενάριο βασίζεται στη δική του προσωπική ιστορία και την απώλεια του νεογέννητου παιδιού του. Μαζί με τη σύντροφό του, Κάτα Βέμπερ, έγραψαν ένα αυτοβιογραφικό θεατρικό έργο βασισμένο στην εμπειρία τους, το οποίο στη συνέχεια μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο μα ηθοποιούς (όχι, δεν είναι ντοκιμαντέρ).
Μία μαία και ψυχοθεραπεύτρια αναλύει μια ταινία με θέμα τον τοκετό στο σπίτι
«Είχα ακούσει ότι ήταν μια ταινία που διαπραγματευόταν έναν τοκετό στο σπίτι με άσχημη κατάληξη», λέει η Αγγελική Κλήμου, μαία και σωματική ψυχοθεραπεύτρια. «Μου κίνησε το ενδιαφέρον για δύο λόγους: Ήθελα να μάθω γιατί συνέβη αυτό, με απασχολούσε το ιατρικό κομμάτι. Το δεύτερο που με παρακίνησε ήταν ο τίτλος του. Οι ψυχοσυναισθηματικές, δηλαδή, διακυμάνσεις της μητέρας μετά την απώλεια του μωρού».
Ο ρόλος της μαίας στην ταινία
«Λόγω της ιδιότητάς μου, όταν άρχισα να βλέπω την ταινία, έψαχνα να βρω αν είχαν γίνει λάθη από τη μαία. Αν έχει αποτυπωθεί σκηνοθετικά η όλη διαδικασία, χωρίς να παραληφθούν βήματα, φαίνεται να έχουν γίνει κάποια λάθη. Δεν γίνεται, για παράδειγμα, ακρόαση παλμών του μωρού, κάτι που απαιτείται από την αρχή της επίσκεψης μιας μαίας στο σπίτι. Ένα ερώτημα που επίσης εγείρεται είναι αν η συγκεκριμένη μαία ήταν κατάλληλα εξοπλισμένη. Αυτό είναι ένα σημαντικό θέμα που αντιμετωπίζουμε και στην Ελλάδα: το κατά πόσο η βαλίτσα μιας μαίας είναι πλήρως εξοπλισμένη όταν βρίσκεται σε έναν τοκετό στο σπίτι. Αν π.χ. διαθέτει φάρμακα, οξυγόνο, ειδικές μάσκες για να δοθεί οξυγόνο στο μωρό αν χρειαστεί. Σε καμία περίπτωση, βέβαια, δεν φαίνεται ότι η μαία ήταν υπεύθυνη για τον θάνατο του βρέφους», λέει η κα Κλήμου.
Στην ταινία είναι ξεκάθαρο ότι οι γιατροί δεν βρίσκουν σαφές φταίξιμο, ούτε τον ακριβή λόγο θανάτου του μωρού.
Οι δύο πιο δυνατές στιγμές
«Θα χαρακτήριζα την ταινία ωμή, όπως είναι πολλά συναισθήματα. Δύο δυνατές στιγμές ξεχώρισα: Όταν η Μάρθα (την υποδύεται η ηθοποιός Βανέσα Κίρμπι), έχοντας επιστρέψει στην εργασία της, μπαίνει στην τουαλέτα και αλλάζει την πάνα ακράτειας. Είναι λεχώνα, χωρίς όμως να κρατάει μωρό στα χέρια της. Έχει αναγκαστεί να πάει στη δουλειά της και να συνεχίσει τη ζωή της.
»Η δεύτερη πολύ δυνατή στιγμή ήταν στο δικαστήριο, όπου η μαία είναι κατηγορούμενη για εγκληματική ευθύνη. Λίγο πριν βγει η απόφαση, η μητέρα σηκώνεται μπροστά στον δικαστή δείχνοντας μια φωτογραφία από τα πρώτα λεπτά μετά τον τοκετό, στην οποία ίδια η μητέρα κρατάει το μωρό στην αγκαλιά της και λέει ότι θεωρεί πώς αυτή η γυναίκα δεν είχε κανέναν σκοπό να βλάψει την ίδια και την οικογένειά της».
Η διαχείριση του πένθους
Το περιγεννητικό πένθος είναι ένα ακόμα μεγάλο θέμα που αγγίζει η ταινία. «Το να χάνεις ένα παιδί σε κάποια ηλικία και να δίνεις π.χ. το όνομά του στο επόμενο παιδί σου, έχει ένα φορτίο, μια προσδοκία. Κανένα άλλο παιδί, όμως, δεν πρόκειται να σου καλύψει το κενό του παιδιού που έχασες. Σκοπός, λοιπόν, είναι να βιώσεις το πένθος και να πάρεις βοήθεια. Στην ταινία, η μητέρα προσπαθεί να πνίξει το πένθος της», εξηγεί η κα Κλήμου.
Και η σχέση της πρωταγωνίστριας με τη μητέρα της έχει ενδιαφέρον. Η Ελίζαμπεθ, μητέρα της Μάρθα (η Έλεν Μπέρστιν πήρε διθυραμβικές κριτικές για την ερμηνεία της), είναι χειριστική και δημιουργεί διαρκώς προβλήματα και συγκρούσεις, τόσο με την κόρη της όσο και ανάμεσα στο ζευγάρι.
«Ειδικά στην ελληνική οικογένεια, που τα όρια μεταξύ πυρηνικής και ευρύτερης οικογένειας δεν είναι ευδιάκριτα, είναι σημαντικό το ζευγάρι να έχει “δουλέψει” και να έχει θέσει τα όριά του, ιδανικά πριν προκύψουν τα παιδιά», σχολιάζει η κα Κλήμου.
Στην ταινία αναδεικνύονται και οι κοινωνικές επιταγές, που συχνά ασκούν πίεση στους ανθρώπους που βιώνουν πένθος, με αποτέλεσμα να χάνονται στη νόρμα. «Στην πραγματικότητα το πένθος το βιώνει ο κάθε άνθρωπος με τον δικό του τρόπο. Έχει συγκεκριμένο κύκλο το πένθος, έχει διαδοχή συναισθημάτων και σταδίων. Πρέπει να τα βιώσουμε όλα», συμπληρώνει η κα Κλήμου.
Πώς επηρεάζει μια τέτοια κατάσταση το ζευγάρι; «Ανατρέπει τα πάντα. Στην ταινία, ο πατέρας αρχικά πενθεί. Απέναντι του, όμως, έχει μια γυναίκα που βρίσκεται σε άρνηση –είναι κι αυτό στάδιο του πένθους. Ο καθένας βρίσκεται σε τελείως διαφορετικό στάδιο και εκεί χάνεται η ισορροπία. Γενικά, η απώλεια ενός παιδιού ανατρέπει τον κόσμο του κάθε γονέα ξεχωριστά, επηρεάζοντας φυσικά και τη μεταξύ τους σχέση. Ενδεχομένως η βοήθεια ενός ειδικού να κρίνεται απαραίτητη σε τέτοιες καταστάσεις. Ελπίζω ότι ο κόσμος πλέον δεν το θεωρεί ταμπού», απαντάει η ειδικός.
Το σεξ μετά
Υπάρχει μια στιγμή στην ταινία –σεξιστική και έντονη– στην οποία το ζευγάρι δοκιμάζει να κάνει σεξ. Τα πρώτα ρήγματα στη σχέση τους έχουν ήδη φανεί και ο Σον, ο σύζυγος, το απαιτεί από τη Μάρθα σχεδόν με αποκρουστικό και βίαιο τρόπο. Εκείνη αφήνεται απλώς να συμμετέχει.
«Το να κάνουμε έρωτα από τη μία πλευρά σηματοδοτεί την πάλη απέναντι στον θάνατο, οπότε ενστικτωδώς, σε περιόδους πολύ μεγάλου πένθους, υπάρχουν άνθρωποι που είναι σεξουαλικά πολύ ενεργοί. Είναι ανθρώπινο αυτό. Ωστόσο, στην ταινία, η πράξη αυτή φαίνεται πολύ ωμή, με αποτέλεσμα να δυσκολευόμαστε να δούμε αυτόν τον άντρα με συμπόνοια».
Το γεγονός ότι ο ηθοποιός που υποδύεται τον Σον, ο Σάια ΛαΜπεφ, έχει κατηγορηθεί για σεξουαλική, σωματική και ψυχολογική βία από την πρώην σύντροφό του, κάνει τον θεατή να αισθάνεται ακόμα πιο δυσάρεστα παρακολουθώντας τη συγκεκριμένη σκηνή.
Η ζωή (πάντα) συνεχίζεται
Τα λίγα λεπτά που η πρωταγωνίστρια είχε στην αγκαλιά της τη νεογέννητη κόρη της ανέφερε ότι το μωρό μύριζε σαν μήλο. Στη διάρκεια της ταινίας παρακολουθούμε το πώς αυτή η γυναίκα προσπαθεί να καλλιεργήσει και να αναπτύξει τον καρπό ενός μήλου, όπως θα φρόντιζε και θα μεγάλωνε την κόρη της. Η ταινία κλείνει με μια μηλιά. Ο καρπός είναι πάντα εκεί. Η ζωή συνεχίζεται.
Η Αγγελική Κλήμου είναι μαία, σωματική ψυχοθεραπεύτρια και ιδρύτρια του Κέντρου προετοιμασίας και υποστήριξης για τη γονεϊκότητα & την οικογένεια.
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
