ΒΟΗΘΟΥΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΥ;

Έχεις κατεβάσει κι εσύ εφαρμογές διαλογισμού στο κινητό σου; Να τι λέει ένας ειδικός σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους.

Αν μπεις στο «κατάστημα» του κινητού σου, θα δεις ότι υπάρχουν πάρα πολλές εφαρμογές διαλογισμού. Μάλιστα, στοιχεία δείχνουν ότι ο συγκεκριμένος χώρος έχει γίνει ιδιαίτερα ανταγωνιστικός. Για παράδειγμα, από το 2015, πάνω από 2.500 εφαρμογές διαλογισμού έχουν κυκλοφορήσει. Το μέγεθος της παγκόσμιας αυτής αγοράς προβλέπεται να φτάσει περίπου τα 3,6 εκατομμύρια δολάρια έως το 2030.

Ο αυξημένος αριθμός ατόμων που υποφέρουν από στρες, άγχος και κατάθλιψη, οι πρωτοβουλίες που προωθούν τον διαλογισμό και τη γιόγκα, η όλο και μεγαλύτερη χρήση έξυπνων κινητών και τάμπλετ και η αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με την ψυχική υγεία οδηγούν στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης αγοράς.

«Οι εφαρμογές διαλογισμού έχουν σημειώσει τεράστια εμπορική επιτυχία», τονίζει ο David Creswell, ψυχολόγος υγείας στο Carnegie Mellon University και κύριος συγγραφέας ανασκόπησης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό American Psychologist. «Δεν εμπλέκουν μόνο εκατομμύρια χρήστες καθημερινά, δημιουργούν και νέες επιστημονικές ευκαιρίες και προκλήσεις».

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Η αξία της πρόσβασης

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα των εφαρμογών διαλογισμού είναι η εύκολη πρόσβαση. Πλέον, ένας αγρότης, ο οποίος δεν έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει παραδοσιακά ομαδικά μαθήματα διαλογισμού, μπορεί να έχει μια εφαρμογή στην τσέπη του, διαθέσιμη 365 μέρες τον χρόνο, όλες τις ώρες, λέει ο Creswell.

Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι οι εφαρμογές διαλογισμού αλλάζουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι πρακτικές φτάνουν στο ευρύ κοινό. «Πρόκειται για τη νέα πραγματικότητα», αναφέρει.

Η ΕΥΚΟΛΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΧΑΜΗΛΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΙΣ ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΙΔΑΝΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΡΩΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΡΕΣ, ΑΓΧΟΥΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΥΠΝΟΥ ΣΤΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ.

Η έρευνα σε νέα εποχή

Οι εφαρμογές αυτές, επιπλέον, προσφέρουν στους επιστήμονες τη δυνατότητα να διευρύνουν τη μελέτη τους σε πρωτόγνωρη κλίμακα. «Παλιότερα θα έφερνα 300 ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου στο εργαστήριο για να μελετήσω πώς ο διαλογισμός επηρεάζει τον πόνο», εξηγεί ο Creswell. «Τώρα σκέφτομαι πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις εφαρμογές διαλογισμού και τους φορητούς αισθητήρες υγείας για να μελετήσουμε 30.000 ασθενείς σε όλο τον κόσμο».

Σε συνδυασμό με συσκευές που παρακολουθούν τον καρδιακό ρυθμό και τα μοτίβα ύπνου, οι εφαρμογές έχουν πλέον τη δυνατότητα να ενσωματώνουν βιομετρικά δεδομένα απευθείας στην πρακτική του διαλογισμού.

Ψηφιακός διαλογισμός

Πρόσφατες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι οι εφαρμογές διαλογισμού και ενσυνειδητότητας μπορούν να μειώσουν σημαντικά το στρες, το άγχος και την αϋπνία με τρόπο αποτελεσματικό και προσιτό. Μετα-αναλύσεις και δοκιμές σε χιλιάδες συμμετέχοντες δείχνουν μέτρια προς ισχυρά αποτελέσματα: η καθημερινή πρακτική 10–15 λεπτών για 4–8 εβδομάδες οδηγεί σε μείωση του αντιληπτού στρες κατά 15–25%, μείωση των συμπτωμάτων άγχους κατά 18–38% και βελτίωση της ποιότητας ύπνου.

Οι εφαρμογές αυτές παρουσιάζουν αποτελεσματικότητα συγκρίσιμη με τις διά ζώσης παρεμβάσεις, ενώ η ευκολία χρήσης και το χαμηλό κόστος τις καθιστούν ιδανική επιλογή πρώτης γραμμής για τη διαχείριση στρες, άγχους και διαταραχών ύπνου στον γενικό πληθυσμό.

Μικρές δόσεις, μεγάλα οφέλη

Οι εφαρμογές διαλογισμού, όπως και οι διά ζώσης συνεδρίες, ξεκινούν από τα βασικά και προσαρμόζονται σταδιακά στον χρήστη. Τα εισαγωγικά προγράμματα εστιάζουν συνήθως στην αναπνοή και την ενσυνειδητότητα, αλλά σε μικρές δόσεις, η αποτελεσματικότητα των οποίων συζητείται ακόμη.

Τα δεδομένα πάντως δείχνουν ότι 10 έως 21 λεπτά άσκησης, τρεις φορές την εβδομάδα, είναι αρκετά για να προκύψουν μετρήσιμα αποτελέσματα. «Φυσικά, αυτό διαφέρει από μια πρακτική που συναντά κανείς σε ομαδικά προγράμματα», επισημαίνει ο Creswell. Είναι όμως αρκετά ελκυστικές, ειδικά για όσους δεν έχουν χρόνο ή χρήματα για διά ζώσης συνεδρίες. Η άμεση πρόσβαση σε καθοδηγούμενη εξάσκηση, όπου κι αν βρίσκεται καθένας, είναι για πολλούς σημαντική διευκόλυνση.

Καθώς οι εφαρμογές εξελίσσονται, η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης θεωρείται βέβαιη. Σύμφωνα με τον ειδικό, η επόμενη γενιά εργαλείων θα προσφέρει ακόμη μεγαλύτερη εξατομίκευση, προσαρμοσμένη στους στόχους του χρήστη.

ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΔΕΝ ΘΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΟΥΝ ΕΝΑΝ ΕΜΠΕΙΡΟ ΔΑΣΚΑΛΟ, ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΠΡΩΤΟ ΒΗΜΑ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΟΥΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑΣ.

Η συνέπεια των χρηστών

Όπως συμβαίνει με κάθε ψηφιακή πλατφόρμα, έτσι και εδώ η συνέπεια αποτελεί μεγάλη πρόκληση. «Το πρόβλημα της διατήρησης των χρηστών δεν είναι νέο», λέει ο Creswell. «Τα νούμερα είναι αποθαρρυντικά. Το 95% των χρηστών σταματούν να χρησιμοποιούν την εφαρμογή μέσα σε 30 ημέρες». Αν ο κλάδος θέλει να ευδοκιμήσει, πρέπει να βρει τρόπους να κρατήσει τους χρήστες ενεργούς. Η ανάγκη όμως υπάρχει και είναι μεγάλη.

«Οι άνθρωποι υποφέρουν. Τα επίπεδα στρες και μοναξιάς είναι απίστευτα υψηλά, και αυτά τα εργαλεία έχουν τεράστιο δυναμικό να βοηθήσουν», σημειώνει. Παρότι δεν πιστεύει ότι οι εφαρμογές θα αντικαταστήσουν ποτέ έναν έμπειρο δάσκαλο ή μια ομάδα διαλογισμού, τις θεωρεί ένα εξαιρετικό πρώτο βήμα για όσους θέλουν να καλλιεργήσουν δεξιότητες ενσυνειδητότητας.