ΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΣΕ ΚΑΤΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΩΝ ΟΜΟΦΥΛΩΝ ΖΕΥΓΑΡΙΩΝ; ΕΝΑΣ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΑΠΑΝΤΑ

Ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής Δημήτρης Παπαδημητριάδης παίρνει σαφή και επιστημονικά κατοχυρωμένη θέση απέναντι στους προβληματισμούς πολλών πολιτών για την ανάπτυξη των παιδιών που μεγαλώνουν σε οικογένειες ομόφυλων ζευγαριών.

Να επιτραπεί ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών; Να τους επιτραπεί η τεκνοθεσία; Το νέο νομοσχέδιο έχει δώσει βήμα σε έναν δημόσιο διάλογο με ενίοτε έντονες αντιπαραθέσεις, επειδή ζητήματα που για άλλους είναι αυτονόητα, για κάποιους άλλους δεν είναι. Είδαμε μάλιστα πρόσφατα την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία να δημοσιοποιεί δελτίο τύπου με το οποίο ρητά υπογράφει ότι η ομοφυλοφιλία δεν είναι ψυχική νόσος.

Καθώς βασικό μέλημα όλων, όπως ισχυρίζονται οι αντιπαρατιθέμενες πλευρές, είναι το καλό των παιδιών, η ομαλή ανάπτυξή τους και η ευτυχία τους, απευθυνθήκαμε στον ψυχίατρο-ψυχοθεραπευτή Δημήτρη Παπαδημητριάδη, για να μας πει αν σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα το να μεγαλώνεις σε μια οικογένεια ομόφυλων γονέων αποτελεί πρόβλημα ή αν αυτή η συνθήκη μπορεί να σε κάνει διαφορετικό κατά κάποιο τρόπο.

Οι απαντήσεις που πήραμε ήταν τόσο ξεκάθαρες, που δεν αφήνουν αμφιβολίες.

– Αντιμετωπίζουν τα παιδιά των ομόφυλων ζευγαριών κάποια συγκεκριμένα προβλήματα στην παιδική ή την ενήλικη ζωή τους;

Εδώ η επιστήμη μας έχει αποφανθεί κατηγορηματικά μέσα από τη διεθνή επιστημονική έρευνα, την οποία έχει συγκεντρώσει το Πανεπιστήμιο Cornell στη σελίδα του για την ανασκόπηση της διεθνούς επιστημονικής έρευνας. Εκεί λοιπόν, μια μεγάλη ανασκόπηση 79 σημαντικών επιστημονικών ερευνών, μεθοδολογικά σωστών – και το τονίζω αυτό, διότι καμιά φορά στο δημόσιο διάλογο επικαλείται κανείς μία έρευνα που μπορεί να βρήκε στο ίντερνετ, αλλά δεν σημαίνει ότι είναι και μεθοδολογικά σωστή.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Ο συγκερασμός λοιπόν των μεθοδολογικά σωστών επιστημονικών ερευνών έχει καταδείξει ότι δεν υπάρχουν ζητήματα ανάπτυξης –ψυχικής, συναισθηματικής ή ακαδημαϊκής– στα παιδιά που μεγαλώνουν σε ομόφυλες οικογένειες, ανεξαρτήτως του τρόπου σύλληψης, δηλαδή αν πρόκειται για παιδιά αναδοχής, υιοθεσίας ή παρένθετης κύησης.

Αυτό οδήγησε τους μεγαλύτερους και πολυπληθέστερης επιστημονικούς φορείς μας στον κόσμο, όπως για παράδειγμα η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, η Αμερικανική Ένωση Ψυχολόγων (που απαριθμεί 160.000 μέλη ψυχολόγους) και πολλούς μεγάλους φορείς για τη φροντίδα του παιδιού παγκοσμίως να εκδώσουν επίσημες θέσεις, που ονομάζονται στην επιστήμη μας statements, και βάσει αυτών οι επιστήμονες μπορούμε και ενημερώνουμε τον κόσμο. Με ανάλογο τρόπο πορεύεται και η νομοθεσία, βάσει των διεθνώς αποδεδειγμένων και τεκμηριωμένων στοιχείων.

«ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΘΥΜΟΙ ΚΑΙ ΑΦΟΣΙΩΜΕΝΟΙ ΝΑ ΠΑΡΕΧΟΥΝ ΕΝΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΥ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ, ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΙΚΑΝΟΙ ΓΟΝΕΙΣ».

Αυτή είναι λοιπόν η τοποθέτηση της επιστημονικής κοινότητας σε αυτό το ζήτημα και αξίζει τον κόπο εδώ να αναφερθούμε σε μία ενδιαφέρουσα μελέτη που έλαβε χώρα στην Ευρώπη πριν από πολύ λίγα χρόνια. Πριν από 2 χρόνια ολοκληρώθηκε μια διαχρονική μελέτη στις Κάτω Χώρες, η οποία έλαβε υπόψη 2.900 παιδιά που μεγάλωσαν σε ομόφυλες οικογένειες και τα παρακολούθησε από τη γέννηση μέχρι τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Υπογράμμισε και αυτή τα στοιχεία στα οποία αναφέρθηκα, ότι δηλαδή δεν υπάρχουν διαφορές στη συναισθηματική και ψυχική ανάπτυξη, αλλά ούτε στην ακαδημαϊκή. Και αναφέρομαι στην ακαδημαϊκή, επειδή καταλαβαίνω ότι το σχολείο απασχολεί πάρα πολύ τη σκέψη μας, καθώς εκδηλώνονται σε αυτό φαινόμενα όπως το bullying.

– Μιλώντας για bullying, πόσο σας ανησυχεί η αντίδραση του σχολικού περίγυρου απέναντι σε αυτά τα παιδιά;

Πρέπει να τονίσω ότι ορισμένες επιστημονικές έρευνες που έγιναν για την πιθανή ψυχική επίδραση από το κοινωνικό στίγμα στα παιδιά έχουν δείξει ότι όταν ο νόμος αναγνωρίζει και κατοχυρώνει τα δικαιώματα των ομόφυλων οικογενειών, βλέπουμε ότι και το κοινωνικό στίγμα μειώνεται και έτσι τα παιδιά είναι πάντα αποδεκτά. Μάλιστα, δεν πρέπει να μας κάνει έκπληξη η αναφορά ορισμένων γονέων –Ελλήνων κιόλας– στον δημόσιο λόγο αυτές τις μέρες, που μιλούν για την εμπειρία των δικών τους παιδιών στο σχολείο, που έτυχαν μάλιστα δημοφιλίας ακριβώς επειδή είχαν να συζητήσουν πράγματα τα οποία δεν γνώριζαν τα άλλα παιδιά.

Αλλά, βέβαια, προσέξτε ότι εκεί τα σχολεία έκαναν ημερίδες για να καταδείξουν ακριβώς πώς είναι να μεγαλώνει ένας συμμαθητής τους με γονείς του ίδιου φύλου. Αυτό υπογραμμίζει σε εμάς μια γνώση που έχουμε και από την επιστημονική έρευνα, ότι και πέρα από τη νομική κατοχύρωση είναι σκόπιμες κάποιες ενέργειες και από τα συστήματα υποστήριξης, όπως είναι το σχολείο, που θα μπορέσουν να αμβλύνουν τις εντυπώσεις της διαφορετικότητας και να βοηθήσουν τα παιδιά όλων των οικογενειών να αποκτήσουν όχι μόνο τη δεκτικότητα, αλλά την απαραίτητη επιείκεια και ανοχή που χρειάζεται ο σύγχρονος κόσμος, ώστε να είμαστε αγαπημένες κοινωνίες με συνοχή.

– Νομίζω ότι η ελληνική κοινωνία έχει δρόμο για να φτάσει εκεί.

Πιστεύω ότι η ελληνική κοινωνία, όταν θα έχει πλέον μετά την ψήφιση του νόμου τη δυνατότητα να κάνει αυτά τα απαραίτητα βήματα, με τη βοήθεια της πολιτείας και των επιστημόνων, θα έχει ακριβώς την ίδια πορεία που είχαν και οι άλλες χώρες. Και εκεί υπήρχαν αντιδράσεις σε ένα βαθμό από ένα μέρος της κοινωνίας που δεν είχε την απαραίτητη γνώση και υπέθετε πράγματα.

Νομίζω ότι θα έχουμε μια πολύ δεκτική κοινωνία μεθαύριο, διότι οι Έλληνες είμαστε ένας έτσι κι αλλιώς λαός αλτρουιστής και φιλόξενος. Δεν έχω λοιπόν καμία αμφιβολία ότι αν τα κατάφεραν οι λαοί που λογίζονται και λίγο περισσότερο ψυχροί, εμείς που είμαστε ένας πιο συναισθηματικός λαός θα τα καταφέρουμε καλύτερα.

– Πολύ αισιόδοξο το μήνυμά σας. Ένα άλλο πράγμα που απασχολεί δυστυχώς είναι ο σεξουαλικός προσανατολισμός των παιδιών των ομόφυλων ζευγαριών. Επηρεάζονται τα παιδιά αυτά ως προς το σεξουαλικό τους προσανατολισμό; Αντιμετωπίζουν ενδεχομένως κάποια σύγχυση;

Να απαντήσουμε πρωτίστως ότι δεν είναι κακό να είναι κανείς ομοφυλόφιλος. Παρ' όλα αυτά, αν προσπεράσουμε αυτή την εύλογη σκέψη, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τη διεθνή επιστημονική έρευνα, που έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως δεν επηρεάζει ο σεξουαλικός προσδιορισμός των γονέων τον σεξουαλικό προσδιορισμό των παιδιών.

«ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ ΣΕ ΟΜΟΦΥΛΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΣΥΛΛΗΨΗΣ».

Ο λόγος γι' αυτό είναι ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός είναι ένα σύνθετο φαινόμενο, το οποίο έχει προέλευση σε μεγάλο βαθμό γενετική, ενίοτε και ορμονική – εξαρτάται σε ένα βαθμό από το επίπεδο των ορμονών που δημιουργείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μέσα στη μήτρα στο έμβρυο.

– Τι είναι εκείνο που θα λέγατε από την επαγγελματική σας εμπειρία και από τις γνώσεις σας ότι καθορίζει –τουλάχιστον σε ένα βαθμό– την ψυχική ανθεκτικότητα και την ευτυχία ενός παιδιού; Τι είναι αυτό που χρειάζεται από την οικογένειά του;

Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία δεν είναι το γονικό φύλο, αλλά οι γονεϊκές δεξιότητες. Συνεπάγεται λοιπόν ότι οι γονείς, οι οποίοι είναι πρόθυμοι και αφοσιωμένοι να παρέχουν ένα περιβάλλον ασφάλειας και αγάπης στα παιδιά, ανεξαρτήτως του φύλου τους, ανεξαρτήτως του σεξουαλικού τους προσδιορισμού, μπορούν να είναι πολύ ικανοί γονείς.

Και εδώ συμπληρωματικά να σας πω ότι οι έρευνες έχουν δείξει πως τα παιδιά που μεγαλώνουν στις ομόφυλες οικογένειες αναπτύσσουν μια πιο περιεκτική κατανόηση για το φύλο, για την ταυτότητα φύλου και για τους ρόλους του φύλου. Έτσι, γίνονται παιδιά που εκδηλώνουν πολύ λιγότερο στερεοτυπικές συμπεριφορές, οι οποίες εν δυνάμει θα αναπαρήγαγαν πρότυπα ενδοοικογενειακής βίας ή ανισότητας μεταξύ των δύο φύλων. Έχουν λοιπόν, πολύ πιο περιεκτική κατανόηση για τους ρόλους του φύλου. Δεν έχουν δηλαδή αυτή τη δογματική αντίληψη του άσπρου και του μαύρου για το κοινωνικό φύλο.