5 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΥΝ ΟΤΙ ΩΣ ΠΑΙΔΙ ΕΝΙΩΘΕΣ ΜΟΝΟ

Το πώς συμπεριφέρεσαι ως ενήλικας υποδηλώνει πώς μεγάλωσες ως παιδί. Το θέμα είναι ποιες ενήλικες συμπεριφορές σου υποδηλώνουν ότι ως παιδί ένιωθες μόνο, επειδή δεν είχες συναισθηματική σύνδεση με τους γονείς σου.  

Ως παιδιά υιοθετούμε άκριτα συμπεριφορές και πεποιθήσεις με τις οποίες μεγαλώνουμε, μέχρι που φτάνουμε κάποτε να υποφέρουμε απ' αυτές, διότι δεν εξυπηρετούν πλέον τους σκοπούς για τους οποίους ασυνείδητα τις επιλέξαμε.

Το χειρότερο μάλιστα είναι ότι, όταν αυτές γίνουν δυσλειτουργικές, περνάμε ένα μεγάλο μέρος της ζωής μας χωρίς καν να μπορούμε να τις διακρίνουμε ώστε να τις αλλάξουμε. Σε αυτό το σημείο συνήθως βοηθάει η ψυχοθεραπεία, μέσα από τη διαδικασία της οποίας εστιάζουμε όχι μόνο στις άκυρες πεποιθήσεις και συμπεριφορές, αλλά και στις αιτίες που τις δημιούργησαν.

Τα τραύματα που γεννούν τέτοιες συμπεριφορές εντοπίζονται στην παιδική μας ηλικία και τις περισσότερες φορές έχουν να κάνουν με τη στάση των γονιών μας απέναντί μας. Τα περισσότερα απ' αυτά τα βιώματα δεν τα θυμόμαστε σε συνειδητό επίπεδο. Είναι καταγεγραμμένα στο ασυνείδητο. Διαμορφώνουν όμως αυτό που στην ψυχολογία αποκαλείται «εσωτερικό παιδί».

Τι είναι το εσωτερικό παιδί και πώς διαμορφώνεται;

Σύμφωνα με την ψυχολόγο Stefanie Stahl, που έχει αφιερώσει την επαγγελματική της πορεία στη διερεύνηση του θέματος και έχει στηρίξει τη θεραπευτική της προσέγγιση σ' αυτό: «Το εσωτερικό παιδί είναι το σύνολο των βιωμάτων μας –θετικών και αρνητικών– τα  οποία οφείλουμε στους γονείς μας και σε άλλα σημαντικά πρόσωπα».

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Στην πραγματικότητα, το εσωτερικό παιδί δεν είναι κάτι καινούργιο για την επιστήμη της ψυχολογίας. Είναι το επίπεδο της προσωπικότητας που ο Sigmund Freud, ο πρώτος που έκανε τον διαχωρισμό της προσωπικότητας σε διαφορετικά επίπεδα, αποκάλεσε Εκείνο. Στο εσωτερικό παιδί αντιστοιχεί ο συναισθηματικός μας κόσμος που διαμορφώθηκε από τα βιώματα της παιδικής μας ηλικίας.

Το εσωτερικό παιδί επηρεάζει καθοριστικά την αντίληψη, τα αισθήματα, τις σκέψεις και τις πράξεις μας. Και, μάλιστα, πολύ πιο έντονα από το μυαλό μας. Έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι το υποσυνείδητο είναι ένα πανίσχυρο επίπεδο της συνείδησης, το οποίο ελέγχει την αντίληψη και τις πράξεις μας, σε ποσοστό 80-90%.

Άρα, το πώς συμπεριφέρεσαι ως ενήλικας, υποδηλώνει πώς μεγάλωσες ως παιδί. Το θέμα τώρα είναι ποιες ενήλικες συμπεριφορές σου υποδηλώνουν ότι ως παιδί ένιωθες μόνο. Κι όταν λέμε «μόνο», δεν κυριολεκτούμε. Δεν είναι απαραίτητο ότι ένα μοναχοπαίδι για παράδειγμα νιώθει μόνο, επειδή δεν έχει αδέλφια.

Πώς φτάνει να αισθάνεται μόνο του ένα παιδί;

Το αίσθημα της μοναξιάς στα παιδιά προκύπτει από τη συναισθηματική σύνδεση με τους γονείς. Όταν ένα παιδί δεν βιώνει βαθιά, παρούσα συναισθηματική σύνδεση από έναν γονέα, συχνά αρχίζει να πιστεύει πράγματα όπως:

• «Είμαι μόνος/η μου».
• «Πρέπει να φροντίσω τον εαυτό μου».
• «Πρέπει να κάνω τους άλλους ευτυχισμένους, ώστε να μην φύγουν και μείνω ξανά μόνος/η».

Από αυτό το σημείο, συχνά σχηματίζει μοτίβα αυτοεγκατάλειψης για να αποφύγει να αισθανθεί μόνο ξανά. Ένας τρόπος για να το πετύχει αυτό είναι να απαρνηθεί τις δικές του επιθυμίες, να υποταχθεί σε εκείνες των σημαντικών άλλων και να φροντίσει να τους ευχαριστεί αιωνίως. Έτσι, δημιουργείται ο τύπος του λεγόμενου people pleaser, του ανθρώπου που δεν θέλει να δυσαρεστεί τους άλλους και λέει πάντα ναι.

Πώς (νομίζεις) ότι καλύπτεις το κενό της μοναξιάς σου;

«Αυτή η στάση ζωής μπορεί να είναι εξαντλητική, αφού συνεχώς αισθάνεσαι στην άκρη και νιώθεις την απειλή ότι θα παραγκωνιστείς αν κάνεις το παραμικρό λάθος» αναφέρει η Jen Araya Peters, θεραπεύτρια με ειδίκευση στο εσωτερικό παιδί και συγγραφέας του best seller Coming Home: The Path to Healing Your Inner Child. 

Έτσι, αν παρατηρείς στον εαυτό σου κάποια από τις παρακάτω συμπεριφορές, πιθανότατα ως παιδί, ένιωθες μόνος/η.

– Αναζητάς τη σύνδεση με τους άλλους και την ένταξη στην παρέα

H μεγάλη επιθυμία για κοινωνική αποδοχή, μπορεί να συνδέεται με χαμηλή αυτοεκτίμηση και ευαισθησία στην απόρριψη.

– Δυσκολεύεσαι να πεις όχι ή να κάνεις κάτι που θα δυσαρεστήσει τους άλλους

Η ανάγκη να σε αποδέχονται οι άλλοι είναι μέσα σου πολύ ισχυρή, επειδή μ' αυτόν τον τρόπο κατάφερες να επιβιώσεις συναισθηματικά απέναντι στην απόρριψη, την αδιαφορία ή την αυστηρή κριτική.

– Έχεις την τάση να υποτιμάς τις δικές σου ανάγκες προκειμένου να ευχαριστήσεις τους άλλους

Έχει παρατηρηθεί πως οι άνθρωποι που θέλουν να ευχαριστούν τους άλλους, παραμελούν τις δικές τους ανάγκες συστηματικά, σαμποτάροντας άθελά τους την ψυχική τους υγεία και ανοίγοντας την πόρτα σε μια πιθανή κατάθλιψη.

– Εργάζεσαι σκληρά για να ανταπεξέλθεις στις απαιτήσεις των άλλων

Βασανιστικό παραμένει το αίσθημα της υπευθυνότητας καθώς και η τελειομανία. Ως εργαζόμενος αναλαμβάνεις να βοηθάς τους άλλους, μερικές φορές εκτελώντας και τα δικά τους καθήκοντα και αμελώντας τις δικές σου ανάγκες για ξεκούραση. Νιώθεις ότι πρέπει πάντα να προστρέξεις, όταν υπάρχει ανάγκη, επειδή πιστεύεις ότι «δεν υπάρχει κάποιος άλλος για να το κάνει».

– Προσπαθείς να κάνεις τους άλλους χαρούμενους

Αν ως παιδί, ανέπτυξες έναν τρόπο να υποστηρίξεις τον δυστυχισμένο γονέα σου, προκειμένου να επιβιώσεις εσύ συναισθηματικά, πιθανότατα έχεις την τάση να κάνεις τους άλλους χαρούμενους. Πολλοί από εμάς θέλουμε να ευχαριστούμε τους άλλους. Το να πούμε όχι μπορεί να μας κάνει να φοβηθούμε ότι θα τους απογοητεύσουμε, αλλά και και κάτι ακόμα: πως ίσως εμείς υστερούμε σε κάτι.

Κάνε τα πρώτα βήματα για να αλλάξεις

Το πρώτο πράγμα για να ξεπεράσεις αυτά τα μοτίβα και να ακούσεις τον αληθινό σου εαυτό και τις ανάγκες του είναι να φτάσεις στη βασική αιτία του τραύματος και να το διαλύσεις στο υποσυνείδητο.

Όπως συμβουλεύει η Peters, το πρώτο βήμα για να το πετύχεις αυτό είναι να αρχίσεις να παρατηρείς τους τρόπους με τους οποίους «εγκαταλείπεις» τον ίδιο σου τον εαυτό, βάζοντας σε προτεραιότητα τις επιθυμίες των άλλων.

Το επόμενο βήμα είναι να βρεις, ρωτώντας τον εαυτό σου, ποια όρια χρειάζεται να βάλεις και είσαι σε θέση να τηρήσεις κι εσύ, προκειμένου να γίνεις η μοναδική προτεραιότητα της ζωής σου.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.