ΓΙΑΤΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΤΟΥΣ ΚΛΟΟΥΝ

Η φοβία των κλόουν είναι υπαρκτή και τεκμηριωμένη. Δεν ήταν γνωστά τα αίτια που την προκαλούν. Τώρα είναι. Και θα σε εκπλήξουν.

Ο Philip John Tyson είναι καθηγητής ψυχολογίας στο University of South Wales και συνεργάτης ερευνητής στο τμήμα ψυχιατρικής στο University of Hull. Εξειδικεύεται στα θέματα ψυχικής υγείας, όπως είναι η διπλή διάγνωση (αφορά άτομα άτομα που έχουν πρόβλημα κατάχρησης ή εξάρτησης από χημικές ουσίες ενώ ταυτόχρονα έχουν και μια ψυχιατρική διαταραχή), η διαταραχή αποθησαύρισης και οι δεσμοί μεταξύ σωματικής δραστηριότητας και ψυχικής υγείας.

Το τελευταίο ενδιαφέρον του ήταν να ερευνήσει τη φοβία των κλόουν, που λέγεται αγγλιστί coulrophobia (η ετυμηγορία του όρου δεν είναι ξεκάθαρη, αν αναρωτιέσαι πώς προέκυψε).

Όπως εξηγεί ο Dr Tyson στην Washington Post, επί μια 15ετία συνηθίζει να ρωτά τους μαθητές του στην αρχή κάθε εξαμήνου τι φοβούνται. Σταθερά υπάρχουν πάντα κάποιοι που λένε ότι φοβούνται τους κλόουν. Έτσι, θέλησε να μάθει το γιατί.

Βλέπετε, μελέτη είχε αποκαλύψει πως ένα 5% του πληθυσμού φοβάται τους κλόουν, χωρίς όμως να εξηγεί τους λόγους. Οπότε ανέλαβε να διευκρινίσει την αιτιολογία ο Dr Tyson, με τη βοήθεια των συνεργατών του. Το εύρημα που προκάλεσε έκπληξη είναι ότι «μια τρομακτική προσωπική εμπειρία με κλόουν δεν είναι ο κύριος συντελεστής λόγου». Τότε, τι είναι;

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Ακολουθούν όσα αναφέρει η δημοσίευση της μελέτης.

1. Ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις πραγματικά τι σκέφτεται ένας κλόουν

«Μπορεί να είναι δύσκολο να ξέρεις τι πραγματικά συμβαίνει στο μυαλό ενός κλόουν, που έχει ζωγραφισμένο χαμόγελο ή συνοφρυωμένα χαρακτηριστικά. Υπάρχει κάτι στο να μην μπορείς να διαβάζεις τις εκφράσεις του προσώπου αυτού που έχεις απέναντί σου. Μπορεί να υπάρχει κάτι κρυφό και επικίνδυνο, μπορεί να υπάρχει επιβλαβής πρόθεση κάτω από το μακιγιάζ».

2. Οι κλόουν είναι απρόβλεπτοι

«Οι κλόουν κάνουν μερικούς ανθρώπους να γελούν, αλλά συχνά συμπεριφέρονται με απρόβλεπτους και παράδοξους τρόπους. Κάνουν ό,τι δεν θα έκαναν ποτέ οι άνθρωποι, όπως να μας βρέξουν με νερό που πετάγεται μέσα από λουλούδι».

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΤΙΣ ΑΡΑΧΝΕΣ ΛΕΝΕ ΚΑΤΙ ΠΑΡΟΜΟΙΟ: ΠΩΣ ΑΝΗΣΥΧΟΥΝ ΟΤΙ Η ΑΡΑΧΝΗ ΘΑ ΠΗΔΗΞΕΙ ΠΑΝΩ ΤΟΥΣ ΑΠΡΟΣΔΟΚΗΤΑ.

3. Τα υπερβολικά χαρακτηριστικά ενός κλόουν είναι ανησυχητικά

«Η μεγάλη κόκκινη μύτη, το κεφάλι σε σχήμα αβγού, τα έντονα χρωματιστά μαλλιά κ.ά. είναι βασικά “εργαλεία” για τους κλόουν. Οι άνθρωποι φαίνεται να φοβούνται τα όντα που δείχνουν σχεδόν ανθρώπινα, με τον ίδιο τρόπο που μερικοί άνθρωποι βρίσκουν ενοχλητικές κούκλες, εξωγήινους ή ρομπότ».

4. Οι κλόουν του κινηματογράφου είναι τρομακτικοί

«Πολλοί από τους ερωτηθέντες είπαν ότι ο φόβος τους οφείλεται εν μέρει σε ταινίες με πρωταγωνιστές τρομακτικούς κλόουν, όπως ο Χοακίν Φίνιξ στο “Joker” ή ο Pennywise, ο δαιμονικός κλόουν στο “It” του Στίβεν Κινγκ. Ο φόβος των κλόουν δεν γεννιέται εξολοκλήρου από τη μυθοπλασία. Ο κατά συρροή δολοφόνος John Wayne Gacy, ο οποίος σκότωσε τουλάχιστον 33 έφηβους και νεαρούς άνδρες στην περιοχή του Σικάγο, ήταν γνωστό ότι διασκέδαζε σε παιδικά πάρτι ως “Πόγκο ο κλόουν”. Πιο πρόσφατα, μια σειρά από ανατριχιαστικές εμφανίσεις κλόουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2016 προκάλεσε το κλείσιμο των σχολείων».

Τι κάνει κάποιον ανατριχιαστικό;

Ο Tyson και οι συνεργάτες του μελετούν εάν ορισμένες πτυχές του μακιγιάζ των κλόουν –συγκεκριμένα, η λευκή και η κόκκινη μπογιά– προκαλούν τον φόβο ή φοβία. Ο James Greville, λέκτορας ψυχολογίας στο University of South Wales, είπε ότι μια θεωρία είναι ότι η λευκή μπογιά στο πρόσωπο μπορεί να εκληφθεί ως «θανατηφόρα ωχρότητα». Κάνει το πρόσωπο να παραπέμπει στο χλωμό και το άψυχο των νεκρών. Ενώ το κόκκινο κραγιόν ή οι τόνοι στο πρόσωπο ενός κλόουν μπορεί να εκλαμβάνονται ως απειλητικά από κάποιους, επειδή επηρεάζουν την επιφυλακτικότητα μας για το αίμα ή μια μεταδοτική λοίμωξη.

Ο Frank McAndrew, καθηγητής ψυχολογίας στο Knox College πρόσθεσε ένα ακόμα ενδεχόμενο: «Οι κλόουν έχουν υπέροχες προθέσεις. Θέλουν να διασκεδάζουν το κοινό τους. Αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι κάποιοι είναι σε επιφυλακή όταν τους βλέπουν, αφού υπάρχουν άνθρωποι που δεν θέλουν να γίνουν ο περίγελως της παρέας. Για εκείνους που ενδιαφέρονται πολύ για το θεαθήναι, ο κλόουν είναι μια απειλή».