ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ DETOX

Υπάρχουν ορισμένοι πρακτικοί τρόποι για να αδειάσεις το μυαλό σου από αρνητικές σκέψεις, επίμονα συναισθήματα και πιεστικό άγχος. Το πνευματικό detox, όμως, θέλει καθημερινή εξάσκηση και ουσιαστικά αποτελεί ένα είδος πρόληψης για την ψυχική σου υγεία.

Όπως συμβαίνει με το σώμα, έτσι και με την ψυχή. Μερικές φορές, όταν τα γεμίζουμε με πολλά και άχρηστα, αυτά μπορεί να γίνουν τοξικά και να απειλήσουν την υγεία μας. Αδιάκοποι προβληματισμοί, αρνητικές σκέψεις, άγχος, θυμός και ανησυχία για το μέλλον θα μπορούσαν να είναι για την ψυχή ό,τι η κακή διατροφή και οι ρύποι για το σώμα. 

Μπορεί όλα αυτά να ακούγονται αυθαίρετα και σε έναν βαθμό να είναι, πλην όμως δεν είναι τυχαίο που η υπερανάλυση των σκέψεων έχει συνδεθεί με την κατάθλιψη, ο καταπιεσμένος θυμός με τα ψυχοσωματικά, και το άγχος σχεδόν με όλα τα προβλήματα υγείας. 

Αν θέλουμε να μιλήσουμε για «τοξίνες» που επιβαρύνουν τον ψυχισμό μας, θα μπορούσαμε να τις χωρίσουμε σε 4 βασικές κατηγορίες, σύμφωνα με την ψυχολόγο MSc Δήμητρα Διδαγγέλου: 

• Συναισθηματικές τοξίνες: αρνητικά συναισθήματα που δεν εξωτερικεύονται (θυμός, ζήλια, απογοήτευση).
• Κοινωνικές τοξίνες: προκύπτουν από συναναστροφές με τοξικούς ανθρώπους ή σχέσεις εξάρτησης.
• Πνευματικές τοξίνες: «σκουπίδια» στο διαδίκτυο, fake news, παραπληροφόρηση, multitasking, υπερβολική ενασχόληση με τα social media.
• Ψυχικές τοξίνες: κακή ψυχολογία, συσσωρευμένο άγχος, στρεσογόνες καταστάσεις και εθισμοί.

Ελένη Καστρινογιάννη

Τι συνιστά το πνευματικό detox

Με βάση αυτά, αναρωτιόμαστε αν τελικά υπάρχει πνευματικό detox και, αν ναι, πότε και πώς έχει νόημα να το κάνεις. Και πάλι η απάντηση βρίσκεται στον παραλληλισμό με το σώμα. Η αποτοξίνωση του σώματος είναι μια φυσιολογική, αυτόματη διαδικασία, την οποία επιτελούν συγκεκριμένα όργανα καθημερινά. Δεν έχει τόσο νόημα να κάνουμε κάτι επιπλέον, όσο να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας διευκολύνοντας τα αρμόδια όργανα να επιτελέσουν ευκολότερα τη δουλειά τους.

Με τον ίδιο λοιπόν τρόπο, πνευματικό detox δεν υπάρχει με τη στενή έννοια του όρου. Θα λέγαμε όμως ότι το πνευματικό detox συνθέτουν όλα εκείνα τα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε προληπτικά ή ακόμη και σε περιόδους πίεσης, προκειμένου να μην επιβαρύνουμε τον ψυχισμό μας. Όλα όσα μπορούμε να προσφέρουμε σε ένα πλαίσιο αυτοφροντίδας για να μην οδηγηθούμε σε προβλήματα στο μέλλον.   

Πώς μπορούμε να κάνουμε πνευματική αποτοξίνωση;

Για να διατηρούμε το μυαλό μας «καθαρό», υπάρχουν διάφορες δραστηριότητες –ή, μάλλον, πράξεις αυτοφροντίδας– που μπορούμε να εντάξουμε στο εβδομαδιαίο μας πρόγραμμα. Η κ. Διδαγγέλου αναφέρει μερικές: 

• Μασάζ. Το άγγιγμα είναι θεραπευτικό από μόνο του. Συγκεκριμένα όμως το μασάζ, ακόμη κι αν γίνεται από έναν μη επαγγελματία, μπορεί να ελαττώσει το στρες. 
• Βόλτα στη φύση. Η επαφή με τη φύση συστήνεται πλέον από τους γιατρούς ως «φάρμακο» κατά του στρες.
• Σωματική εκτόνωση μέσω φυσικής δραστηριότητας. Είναι γνωστό ότι η άσκηση αυξάνει τα επίπεδα των ενδορφινών και δημιουργεί ψυχική ευφορία. 
• Ασκήσεις αναπνοών. Το να μάθουμε να αναπνέουμε σωστά δεν είναι καθόλου δεδομένο. Η εξάσκηση στον σωστό τρόπο αναπνοής μπορεί να μας απαλλάξει από το στρες της καθημερινότητας. 
• Διαλογισμός. Η σχέση του με το στρες είναι πλέον αποδεδειγμένη και επιστημονικά. 
• Γράψιμο σε ημερολόγιο. Η βιωματική γραφή συμβάλλει στην εξωτερίκευση και διαχείριση των συναισθημάτων, άρα είναι ένα αντίδοτο στην καταπίεσή τους. 
• Κουβέντα με αγαπημένους φίλους. Οι κοινωνικές επαφές θεωρούνται ένας από τους πιο υπολογίσιμους παράγοντες μακροζωίας. Οι καλοί φίλοι μάς χαλαρώνουν και ενισχύουν το αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης στη ζωή.  
• Άκουσμα χαλαρωτικής μουσικής. 
• Ψηφιακή αποτοξίνωση. Το κλείσιμο των ηλεκτρονικών συσκευών που μας κατακλύζουν με τις ειδοποιήσεις τους είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη σημερινή εποχή. Το ψηφιακό detox μπορεί ακόμη να μας κάνει και πιο αποδοτικούς στη δουλειά μας. 

Καθημερινή ρουτίνα πνευματικού detox

Τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια καθημερινή ρουτίνα πνευματικού detox; Με την προϋπόθεση ότι δεν διανύουμε κάποια ιδιαίτερα στρεσογόνο ή τραυματική περίοδο, ή δεν έχουμε κάποιο πρόβλημα που χρήζει επαγγελματικής ψυχολογικής βοήθεια, αν θέλουμε να απομακρύνουμε συναισθήματα και σκέψεις που μας βαραίνουν, η κ. Διδαγγέλου προτείνει μια καθημερινή ρουτίνα ψυχικού/πνευματικού detox, που περιλαμβάνει: 

To πρωί

• Δημιουργία λίστας ευγνωμοσύνης με όσα έχουμε και νιώθουμε ευγνωμοσύνη. Κάθε μέρα προσθέτουμε κάτι νέο. 
• Ήπια άσκηση που να ενεργοποιεί το σώμα. 
• Ασκήσεις αναπνοών ή/και διαλογισμός.
• Θετικές δηλώσεις για την ημέρα που έρχεται.
• Ενεργοποίηση όσφρησης με κάτι ευχάριστο (λουλούδι ή αιθέριο έλαιο).
• Τσάι/ρόφημα βοτάνων που ενεργοποιεί και τονώνει το σώμα.
• Πρωινό με ποιοτικές τροφές που δίνουν ενέργεια.

Το βράδυ

• Γράψιμο στο ημερολόγιο: λίστα με όσα καλά συνέβησαν μέσα στη μέρα, μια καλή πράξη που κάναμε, μια καλή κουβέντα που ακούσαμε.
• Αναπνοές για χαλάρωση, χαλαρωτικές στάσεις yoga nidra. 
• Χαλαρωτική μουσική.
• Σπρέι με ανθοϊάματα και χαλαρωτικά αιθέρια έλαια.
• Μασάζ με μπαλάκι ή ρόλερ, ή απαλές μαλάξεις με τα χέρια σε αυχένα, πλάτη, κεφάλι, με αρωματικό λάδι.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣ, Ο ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ «ΜΙΛΑΜΕ» ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΜΑΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΒΕΙ ΤΟΞΙΚΟΣ. 

5 τρόποι για να ξεπεράσεις την τοξική αυτοκριτική

Μερικές φορές, ο τρόπος που μιλάμε στον ίδιο μας τον εαυτό, ασκώντας του αυστηρή κριτική, μπορεί να αποβεί τοξικός. Η Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας Amy Morin, συμβουλεύει:

1. Ό,τι σκέφτεσαι δεν είναι αληθινό. Μην εμπιστεύεσαι τις σκέψεις σου. Το μυαλό μας κάνει συχνά παιχνίδια.
2. Όταν μιλάς επικριτικά στον εαυτό σου, σήκω από τη θέση σου και κάνε κάτι άλλο που θα αποσπάσει την προσοχή σου από την επικριτική εσωτερική φωνή.
3. Εντόπισε στην πραγματικότητα τα στοιχεία εκείνα που θα αντικρούσουν την επικριτική σου άποψη.
4. Μίλα στις σκέψεις σου, χρησιμοποιώντας λογικά επιχειρήματα. 
5. Δώσε στον εαυτό σου τις ίδιες συμβουλές που θα έδινες σε έναν φίλο. 

Συγχώρεση: ένας άλλος τρόπος συναισθηματικής αποτοξίνωσης

Η συγχώρεση και η επίδρασή της στον ανθρώπινο οργανισμό έχει απασχολήσει πολύ τα τελευταία χρόνια την επιστημονική κοινότητα. «Σε βιβλιογραφική ανασκόπηση μπορεί να βρει κανείς πως οι άνθρωποι που συγχωρούν έχουν καλύτερη ψυχική υγεία, καθώς είναι λιγότερο πιθανό να έχουν κατάθλιψη, θυμό, άγχος και χαμηλή αυτοεκτίμηση σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν συγχωρούν. Στο βιβλίο των Toussaint, Worthington και Williams με τίτλο Forgiveness and Health, μπορεί να βρει κανείς πληθώρα αναλυτικών μελετών για τα οφέλη που μπορεί να έχει από τη συγχώρεση σε σωματικό, ψυχικό και πνευματικό επίπεδο», αναφέρει η κ. Διδαγγέλου.

«Η συγχώρεση δεν έχει να κάνει με τους άλλους, έχει να κάνει μ’ εμάς. Είναι στην ουσία πράξη αγάπης προς τον εαυτό μας, η οποία μας επιτρέπει να έχουμε πιο υγιείς σχέσεις με τους άλλους και να κάνουμε μαζί τους υγιείς δεσμούς. Όταν συγχωρούμε, απελευθερώνουμε από μέσα μας τα τοξικά συναισθήματα, την πικρία, τον πόνο ή το μίσος, και τα μεταμορφώνουμε σε κάτι δημιουργικό ευεργετώντας παράλληλα τον εαυτό μας. Ουσιαστικά, ανοίγουμε την αγκαλιά μας στους άλλους ανθρώπους, μεγαλώνει μέσα μας η αγάπη και η ηρεμία».

ΟΤΑΝ ΣΥΓΧΩΡΟΥΜΕ, ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΜΕΣΑ ΜΑΣ ΤΟΞΙΚΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΟΥΜΕ ΣΕ ΚΑΤΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ.

Πώς μπορούμε να εξασκηθούμε στη συγχώρεση; «Η συγχώρεση έχει να κάνει με την αλλαγή οπτικής. Με τον τρόπο που βλέπουμε τους άλλους και τα γεγονότα. Για να μπορέσουμε να συγχωρέσουμε τους άλλους, πρέπει να γίνουμε εμείς πιο ανοιχτοί, να αναγνωρίσουμε και να αποδεχτούμε τη διαφορετικότητά τους σε κάθε περίσταση που προκύπτει».

Αυτοφροντίδα: η σημασία της πρόληψης

Αν και η πνευματική αποτοξίνωση δεν είναι κάτι κλινικά διατυπωμένο και αποτελεί περισσότερο μια αφηρημένη έννοια, έχει σημαντικά οφέλη αν εφαρμοστεί προληπτικά. Την ψυχική-πνευματική αποτοξίνωση συνιστούν ουσιαστικά όλες εκείνες οι πράξεις αυτοφροντίδας που θα βοηθήσουν την ψυχή μας να ενισχύσει τους δικούς της μηχανισμούς απομάκρυνσης των αρνητικών σκέψεων: την ηρεμία, τον καλό ύπνο, το γέλιο, την παρέα, τη συγκέντρωση του μυαλού σε κάτι, την καλή φυσική κατάσταση. Όλα αυτά αποτελούν το οπλοστάσιο της ψυχής, για να «αδειάζει» από όσα την επιβαρύνουν καθημερινά.

Το ότι το πνευματικό detox εμπεριέχει πολλές πρακτικές που περιλαμβάνουν τις αισθήσεις και το σώμα μας είναι μία ακόμη απόδειξη της αλληλεξάρτησης που έχουν σώμα και ψυχή. Ας μην αμελούμε κανένα από τα δύο.

Η Δήμητρα Διδαγγέλου είναι ψυχολόγος, συγγραφέας, MSc, με ειδίκευση στη θεραπευτική γραφή.