6 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΣΕ ΚΑΝΟΥΝ ΝΑ ΝΙΩΣΕΙΣ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ

Το αίσθημα της ευγνωμοσύνης δεν συμβάλλει απλά στο να νιώθεις καλύτερα. Μπορεί μετρήσιμα να βελτιώσει τη σωματική και ψυχική σου υγεία, αλλά και να σου χαρίσει μακροζωία. Και μπορείς να το ενεργοποιήσεις κάνοντας στον εαυτό σου 6 συγκεκριμένες ερωτήσεις.

«Η ευγνωμοσύνη είναι η ύψιστη προσευχή», γράφει σε μια ανάρτηση που πέτυχα πρόσφατα ο γιατρός και wellness coach Dr. James Rouse. Από τη μία, αυτό μου ακούγεται κάπως ενοχλητικό: η λογική «να λες κι ευχαριστώ» για τα αυτονόητα δεν με βρίσκει καθόλου σύμφωνη. Από την άλλη, δεν μπορώ να μην κοιτάζω πέρα από το δέντρο.

Το περασμένο σαββατόβραδο ήμασταν οικογενειακώς στο σπίτι καλών φίλων, που έχουν κι εκείνοι ένα μικρό παιδί. Προσπαθούσαμε ανεπιτυχώς να μιλήσουμε, ενώ τα μικρά έκαναν πολλή φασαρία, η μεγάλη μου κόρη γκρίνιαζε ότι βαριέται, και στην ατμόσφαιρα υπήρχε γενικώς ένας εκνευρισμός. Τίποτα δεν θύμιζε τα σαββατόβραδά μας προ παιδιών. Καταλήξαμε να αναπολούμε τις εποχές που καταφέρναμε να συζητάμε ανενόχλητοι με ηχεία να ουρλιάζουν πάνω από τα κεφάλια μας. Ήταν μια αμφίθυμη στιγμή που σε πολλούς ανθρώπους θα φάνταζε πληκτική, μα σε άλλους αξιοζήλευτη. Εγώ πάντως παρακολουθώντας τη για μερικά δευτερόλεπτα ένιωσα ευγνωμοσύνη.

Θυμήθηκα ότι ένα άλλο σαββατόβραδο πριν από μερικούς μήνες το είχα περάσει ολομόναχη σε ένα νοσοκομείο. Στο ίδιο αυτό νοσοκομείο άνθρωποι τώρα ανατρέχουν ίσως σε αντίστοιχες στιγμές. Και τι δεν θα έδιναν να είναι στη θέση μου. Σκέφτηκα ότι από καθαρή τύχη δεν ήμουν την ίδια ώρα στη Γάζα, στην Ουκρανία, στο Σουδάν, σε μια βάρκα έξω από τη Λαμπεντούζα – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί μια μέρα να είμαι. Και ότι τα παιδιά μου μπορεί μεν εκείνη τη στιγμή να παρεμπόδιζαν τη συζήτηση με τους φίλους μου, όμως τα είχα κοντά μου… και είναι τόσο φανταστικά παιδιά!

Το να νιώθεις ευγνωμοσύνη δεν σημαίνει να συμβιβάζεσαι, να μην αναγνωρίζεις τα στραβά και να μην επιδιώκεις να τα αλλάξεις. Σημαίνει, όμως, να έχεις την ίδια ώρα μια ρεαλιστική εικόνα της ζωής (της δικής σου και εν γένει): όλων αυτών που πάνε καλά, πολλά χάρη σε εσένα, και αυτών που δείχνουν πως θα πάνε ακόμα καλύτερα.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Η ευγνωμοσύνη κάνει καλό στην ψυχική και σωματική υγεία

Η επίδραση του αισθήματος της ευγνωμοσύνης στη ζωή μας μπορεί να είναι καθοριστική. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι μπορεί να επηρεάσει με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους την ψυχική και σωματική μας υγεία, βελτιώνοντας τη συνολική ευεξία μας, τον ποιότητα του ύπνου, μειώνοντας τα επίπεδα κατάθλιψης και ενισχύοντας ακόμα και την καρδιαγγειακή υγεία.

Νέα στοιχεία από μακρόχρονη μελέτη έδειξαν ότι η ευγνωμοσύνη μπορεί να συμβάλλει και στη μακροζωία μας: «Η ευγνωμοσύνη ήταν ανέκαθεν μια από τις πιο ευρέως μελετημένες δραστηριότητες που συμβάλλουν στην ευημερία, αλλά δεν μπορέσαμε να βρούμε ούτε μια προηγούμενη μελέτη που να εξετάζει τις επιπτώσεις της στη θνησιμότητα και τη μακροζωία», λέει ένας από τους συγγραφείς της νέας αυτής έρευνας, που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2024 στο JAMA Psychiatry. Σε αυτήν 49.275 γυναίκες ηλικίας περί τα 79 έτη συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με την ευγνωμοσύνη που ένιωθαν για διάφορες πτυχές της ζωής τους. Τέσσερα χρόνια μετά οι επιστήμονες έλεγξαν ποιες από αυτές τις γυναίκες δεν ζούσαν πια και από τι είχαν πεθάνει.

Οι περισσότερες είχαν πεθάνει από κάποια καρδιοπάθεια. Από αυτές που ζούσαν, όμως, καλύτερη πρόγνωση μακροζωίας είχαν όσες είχαν αναφέρει στο ερωτηματολόγιο τη μεγαλύτερη ευγνωμοσύνη για τη ζωή τους. Το με ποιον ακριβώς τρόπο συνδέεται η μακροζωία με την ευγνωμοσύνη δεν έχει ακόμα αποδειχθεί. Οι επιστήμονες πιστεύουν πως οι πιο ευγνώμονες άνθρωποι είναι αυτοί που νιώθουν πιο χαρούμενοι και αυτό από μόνο του μπορεί να παίζει κάποιον ρόλο. Επιπλέον, «η ευγνωμοσύνη πιθανώς και να δίνει κίνητρο στον άνθρωπο να φροντίζει καλύτερα την υγεία του, να κάνει τις εξετάσεις του, να ασκείται, να συντηρεί τις κοινωνικές του σχέσεις…», συμπλήρωσαν οι ερευνητές.

Σε κάθε περίπτωση, είπαν, η ευγνωμοσύνη είναι κάτι στο οποίο μπορεί καθένας να εξασκηθεί.

6 ερωτήσεις που «ξυπνούν» μέσα σου την ευγνωμοσύνη

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ακόμα κι αν κάποιος δεν νιώθει ιδιαίτερη ευγνωμοσύνη για τη ζωή του κάποια συγκεκριμένη περίοδο, έχει τη δύναμη να αλλάξει αυτό το αίσθημα κάνοντας στον εαυτό του 6 συγκεκριμένες ερωτήσεις:

1. Τι καλό έγινε σήμερα;
2. Τι θεωρώ δεδομένο για το οποίο μπορώ να είμαι ευγνώμων;
3. Για ποιους ανθρώπους στη ζωή μου είμαι ευγνώμων;
4. Ποιο είναι το τελευταίο βιβλίο που διάβασα ή ταινία που είδα και το εκτίμησα πραγματικά και γιατί;
5. Για ποια πράγματα ανυπομονώ περισσότερο αυτή την εβδομάδα, τον μήνα, το έτος και γιατί;
6. Ποιο είναι το πιο ευγενικό πράγμα που έχει πει ή κάνει κάποιος για εμένα τελευταία;

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το αίσθημα ευγνωμοσύνης μπορούμε να το ενισχύσουμε και μέσα από πράξεις: Να συζητάμε, για παράδειγμα με την οικογένειά μας συχνά για ποια πράγματα νιώθουμε έτσι. Ή να εκφράζουμε γραπτώς την ευγνωμοσύνη που νιώθουμε π.χ. για κάποιους ανθρώπους.

Ακόμα, η πρακτική της ενσυνειδητότητας μπορεί να μας οδηγήσει σε τέτοιες σκέψεις: Το να σταματάμε ό,τι κάνουμε, να κοιτάζουμε γύρω μας και να «ρουφάμε» όσα καλά υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη ζωή μας.

Αν μπορείς με τη λογική σου να τα αναγνωρίζεις, μπορείς και με την καρδιά σου να τα νιώσεις. Δοκίμασέ το.

Η Σοφία Κουτελού είναι Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.