8 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΙΣΩΣ ΑΠΟΔΙΔΟΥΝ ΛΑΘΕΜΕΝΑ ΣΤΟ ΣΤΡΕΣ
«Είναι από το άγχος» ακούς πολλούς γιατρούς να λένε όταν τους επισκέπτεσαι με ταχυπαλμία, δύσπνοια ή πονοκέφαλο. Πιθανότατα έχουν δίκιο. Αν όμως μία στο εκατομμύριο δεν είναι;
Σου έχει συμβεί να πηγαίνεις στον γιατρό με μια ενόχληση και ουσιαστικά σε «ξεπετάει» λέγοντάς σου ότι αυτό που έχεις είναι στρες και πρέπει να χαλαρώσεις; Τις περισσότερες φορές, ο χρόνος τον δικαιώνει: το άγχος μπορεί πράγματι να σωματοποιηθεί με χίλιους δυο τρόπους, προκαλώντας ταχυπαλμίες, πονοκεφάλους, δερματικά συμπτώματα. Αν μάλιστα το άτομο έχει κάποιο ιστορικό σε αγχώδεις διαταραχές, μια τέτοια διάγνωση έρχεται ακόμα πιο εύκολα.
Ωστόσο, πίσω από ένα σύμπτωμα που φαινομενικά θυμίζει άγχος ενδέχεται να κρύβεται κάποια πάθηση την οποία ο γιατρός παραβλέπει. Γιατί; «Επειδή μπορεί να του λείπει η απαραίτητη γνώση ή επειδή συνειδητά επιλέγει την απλούστερη λύση όταν τα συμπτώματα είναι “θολά”, όταν π.χ. νιώθεις συνεχώς κουρασμένος γιατί δεν κοιμάσαι αρκετά. Είναι γεγονός ότι κάποιες ασθένειες ξεκινούν με συμπτώματα ήπια, που μπορεί όντως να μεταφραστούν ως στρες, προτού εμφανίσουν πιο σαφή χαρακτηριστικά», λέει σε άρθρο ο Dr. Robert Gee, καθηγητής της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Ross.
8 συμπτώματα που μπορεί να είναι στρες, αλλά μπορεί και όχι
Στο δημοσίευμα, ο ίδιος και άλλοι ειδικοί αναφέρουν συμπτώματα που είναι πιθανό να διαγνωστούν λανθασμένα ως στρες ενώ μπορεί να υποκρύπτουν κάτι πιο σοβαρό – άρα, δεν πρέπει να παραβλέπονται.
1. Πεπτικά προβλήματα
Το άγχος μπορεί πράγματι να κάνει το στομάχι σου άνω-κάτω, προκαλώντας σου ναυτία και οδηγώντας σε κράμπες, πρηξίματα ή διάρροιες. Τα ίδια συμπτώματα, όμως, μπορεί να προκαλέσει και η τροφική δηλητηρίαση, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, τα προβλήματα χοληδόχου κύστης, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, τα πεπτικά έλκη και πλήθος άλλων γαστρεντερικών προβλημάτων. Τι από όλα αυτά συμβαίνει θα το δείξει μια εξέταση κοπράνων, ένα υπερηχογράφημα ή κάποιου είδους ενδοσκοπική εξέταση.
Η παιδοψυχίατρος Dr. Monika Roots αναφέρει ότι πολλές φορές παιδίατροι παραπέμπουν σε αυτήν παιδιά με στομαχικές ενοχλήσεις θεωρώντας ότι πρόκειται για άγχος. Οι ερωτήσεις που τους κάνει είναι: «Νιώθεις πάντα έτσι ή μόνο όταν αγχώνεσαι, π.χ. όταν γράφεις τεστ στο σχολείο; Μήπως έχεις προσέξει κάποια συγκεκριμένα φαγητά να ενοχλούν το στομάχι σου όταν τα τρως; Νιώθεις συνέχεια κούραση; Κάνεις συχνά εμετό;». Οι απαντήσεις των παιδιών τη βοηθούν να καταλάβει αν κάποια πάθηση έχει παραβλεφθεί, οπότε και επικοινωνεί ξανά με τον παιδίατρο.
2. Ταχυπαλμία
Η ταχυπαλμία αποτελεί σίγουρα χαρακτηριστικό του άγχους ή του στρες, λόγω της αυτόματης αντίδρασης μάχης ή φυγής του οργανισμού. «Ωστόσο, μπορεί κανείς να αντιμετωπίζει και κάποιο καρδιακό ζήτημα», λέει η καρδιολόγος Dr. Saima Shikari, «όπως αρρυθμία ή κάποιο θέμα με τον θυρεοειδή – τα άτομα με υπερθυρεοειδισμό υποφέρουν συχνά από ταχυπαλμίες».
Οι περισσότεροι ασθενείς της είναι γυναίκες, τα συμπτώματα των οποίων είχαν αρχικά διαγνωστεί ως στρες. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι είναι οι γυναίκες που πέφτουν συνήθως θύματα gaslighting και δη ιατρικού. Η συμβουλή της; «Στην περίπτωση που κάποιος έχει συχνά ταχυπαλμίες, καλό είναι να τις καταγράφει και να τις μετρά, ώστε να έχει να δώσει συγκεκριμένα δεδομένα όταν επισκεφθεί καρδιολόγο».
3. Πόνος στο στήθος: Στρες ή κάτι άλλο;
Το άγχος προκαλεί πράγματι ένα σφίξιμο στο στήθος, σα να κάθεται ένας ελέφαντας πάνω του, αλλά το ίδιο μπορεί να νιώθει και κάποιος που παθαίνει έμφραγμα ή παλινδρόμηση οξέων, ή κάποιος που έχει κάποια πάθηση στους πνεύμονες, ακόμα και άσθμα. Μία ακτινογραφία ή μια γαστροσκόπηση θα μπορούσαν να αποκλείσουν αυτά τα ενδεχόμενα.
«Μία δυσκολία που αντιμετωπίζουν πολλοί γιατροί είναι η καλή επικοινωνία με τον ασθενή», λέει ο Dr. Gee. «Θέλουμε οι ασθενείς να μας λένε με δικά τους λόγια τι πιστεύουν ότι συμβαίνει με τον πόνο στο στήθος: Υπάρχει κάτι που τους επιβαρύνει ή τους ανακουφίζει; Μήπως αποτελεί συνέπεια κάποιας δραστηριότητα που έκαναν;» Οι πληροφορίες αυτές θα βοηθήσουν πολύ στο να γίνουν οι κατάλληλες εξετάσεις και πιο σωστή διάγνωση.
4. Κούραση ή αδυναμία
Το «νιώθω συνέχεια κούραση» είναι από τα πιο συχνά παράπονα των ασθενών και δυστυχώς από αυτά που δεν υπάρχει ένα μόνο τεστ για να τα εξηγήσει. Ναι, οι ψυχικές νόσοι προκαλούν εξάντληση, όμως «το ίδιο προκαλεί και η καρδιακή ανεπάρκεια, η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς, η κάποια διαταραχή του γαστρεντερικού συστήματος εξαιτίας της οποίας δυσαπορροφώνται τα θρεπτικά συστατικά που κανονικά θα έπρεπε να γεμίζουν τον οργανισμό με ενέργεια», λέει η Shikari. Ένας έλεγχος θυρεοειδούς και ζαχάρου, και μια μελέτη ύπνου θα μπορούσαν να δώσουν κάποιες απαντήσεις στο τι πραγματικά συμβαίνει.
5. Δύσπνοια
Αν έχεις ποτέ βιώσει κρίση άγχους ή πανικού, ξέρεις καλά τι σημαίνει να μην μπορείς να αναπνεύσεις. Η δύσπνοια είναι σύνηθες σύμπτωμα ψυχικής νόσου, όμως μπορεί να σχετίζεται και με κάποια αναπνευστική πάθηση όπως άσθμα, κάποια λοίμωξη αναπνευστικού, η μια σειρά καρδιακών προβλημάτων. «Συχνά αποκαλούμε την κατάσταση αυτή στηθάγχη και αυτός ο ορισμός μπορεί να μπερδεύει, όμως δεν πρόκειται για άγχος. Πρόκειται για ένα θωρακικό πόνο ή τη δυσφορία που προκαλείται από μειωμένη ροή αίματος και οξυγόνου στην καρδιά, και μπορεί να αποτελεί προειδοποιητικό σύμπτωμα καρδιακού επεισοδίου (εμφράγματος)», λέει η Shikari. Τονίζει ότι για να προληφθεί κάτι τέτοιο ένας καρδιολογικός έλεγχος είναι απαραίτητος.
6. Ημικρανίες και έντονοι πονοκέφαλοι: Οφείλονται πάντα στο στρες;
Οι πονοκέφαλοι σχετίζονται με το στρες – δεν σου έχει τύχει να παίρνεις παυσίπονο έπειτα από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά; Μπορεί όμως και να αποτελούν σύμπτωμα κάποιου αγγειακού προβλήματος, επισημαίνει ο καρδιολόγος Dr. Sam Setareh. Ένας πονοκέφαλος ίσως υποδηλώνει ένα παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο ή κάποια άλλη κατάσταση, περισσότερο ή λιγότερο σοβαρή. Μπορεί να οφείλεται σε ρινίτιδα που προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή, σε προβλήματα όρασης ή σε υψηλή αρτηριακή πίεση.
Για τους συχνούς πονοκεφάλους συνιστάται σειρά εξετάσεων, ενδεχομένως και μαγνητική, ενώ έχει νόημα να καταγράφει κανείς πότε ξεκινούν, πόσο διαρκούν και πόσο επίπονοι μπορεί να γίνουν.
7. Ζαλάδα
Στην κορύφωση του άγχους μπορεί κανείς να νιώθει ότι ο κόσμος γυρίζει, όμως το ίδιο νιώθει και κάποιος που εμφανίζει προβλήματα ακοής, χαμηλό σάκχαρο στο αίμα ή ξαφνική υπόταση. «Μπορεί να υπάρχει νευρολογική βάση στη ζαλάδα ή κάποιο σύνδρομο», λέει ο Dr. Gee, ωστόσο πριν από όλα είναι σημαντικό να ελέγξει κανείς την όραση, την ακοή και την πίεση στο αίμα.
8. Έξαψη και εφίδρωση
Τις στιγμές της κρίσης πανικού μπορεί κανείς να νιώθει ότι φουντώνει και ιδρώνει. Αντίστοιχα συμπτώματα μπορεί να προκαλέσει και ένας υπερενεργός θυρεοειδής, η εμμηνόπαυση ή η αρχή μιας σοβαρής λοίμωξης. Ο Dr. Gee λέει πως το τοπίο θα ξεκαθαρίσει με τις κατάλληλες εξετάσεις αίματος, που θα περιλαμβάνουν και ορμονολογικό έλεγχο. Την ίδια ώρα, συμπληρώνει, χρειάζεται οι γιατροί να ακούν με προσοχή τους ασθενείς όταν περιγράφουν πώς ακριβώς νιώθουν, αλλά και πώς είναι το περιβάλλον στο οποίο ζουν, χωρίς να βιάζονται να βγάλουν συμπεράσματα. «Είμαι πολλά χρόνια στο επάγγελμα, κι όμως συχνά πιάνω τον εαυτό μου να σκέφτεται: έχω αντιμετωπίσει ξανά παρόμοιο περιστατικό. Θα πρέπει, όμως, να σκεφτόμαστε πιο ανοιχτόμυαλα», καταλήγει ο ίδιος.
Άλλωστε, ακόμα κι αν ένα σύμπτωμα αποδίδεται στο στρες, γιατί αυτό το κάνει λιγότερο ανησυχητικό;