ΤΙ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ

Συνήθως εστιάζουμε στις συνέπειες που έχει το τσιγάρο στους πνεύμονες, τι κάνει όμως στον εγκέφαλο; Και πώς θα μας ωφελήσει μια πιθανή διακοπή καπνίσματος;

Οι βλαπτικές συνέπειες που έχει το κάπνισμα στην υγεία μάλλον είναι πολλές για να τις αναφέρουμε όλες εδώ. Αν και συνήθως εστιάζουμε στους πνεύμονες, στην καρδιά και στο δέρμα, το τσιγάρο επηρεάζει και τον εγκέφαλο.

Μάλιστα, έρευνα από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο, που δημοσιεύεται στο Journal of Alzheimer’s Disease, είναι η πρώτη που εξετάζει τη σχέση μεταξύ καπνίσματος και γνωστικής εξασθένησης.

Πολλαπλά τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος

Όπως καταλήγουν οι επιστήμονες, οι καπνιστές μέσης ηλικίας είναι πολύ πιο πιθανό να αναφέρουν προβλήματα μνήμης και σύγχυση σε σχέση με τους μη καπνιστές. Από την άλλη, η πιθανότητα γνωστικής έκπτωσης είναι μικρότερη ακόμα και για όσους έχουν πρόσφατα κόψει το κάπνισμα. «Η συσχέτιση ήταν μεγαλύτερη στην ηλικιακή ομάδα των 45-59 ετών, υποδηλώνοντας ότι η διακοπή του καπνίσματος σε αυτό το στάδιο μπορεί να ωφελήσει τη γνωστική υγεία», αναφέρει ο Jeffrey Wing, επίκουρος καθηγητής επιδημιολογίας. Κάτι ανάλογο δεν βρέθηκε στη μεγαλύτερη ηλικιακά ομάδα της μελέτης, γεγονός που θα μπορούσε να σημαίνει ότι όσο νωρίτερα διακόψει κανείς το κάπνισμα τόσο το καλύτερο.

Πιο συγκεκριμένα, ο επιπολασμός της Υποκειμενικής Γνωστικής Έκπτωσης (SCD) στους καπνιστές ήταν σχεδόν 1,9 φορές μεγαλύτερος από αυτόν στους μη καπνιστές, ενώ όσοι είχαν κόψει το κάπνισμα πάνω από μια δεκαετία βρίσκονταν λίγο πάνω από την ομάδα των μη καπνιστών. Τέλος, ο επιπολασμός μεταξύ εκείνων που είχαν κόψει το κάπνισμα έως και 10 χρόνια ήταν 1,5 φορές μεγαλύτερος από των μη καπνιστών.

Τα ευρήματα βασίζονται σε προηγούμενες έρευνες που διαπίστωσαν συσχέτιση μεταξύ του καπνίσματος και της νόσου του Αλτσχάιμερ, καθώς και άλλων μορφών άνοιας και θα μπορούσαν να συμβάλλουν στον έγκαιρο εντοπισμό πιθανών προβλημάτων στη μετέπειτα ζωή, εξηγεί η επικεφαλής συγγραφέας Jenna Rajczyk. Αποτελούν, δε, μια ακόμη απόδειξη ότι η διακοπή του καπνίσματος είναι καλή όχι μόνο για αναπνευστικούς και καρδιαγγειακούς λόγους, αλλά και για τη διατήρηση της νευρολογικής υγείας.

Unsplash Mathew Macquarrie

Ένα διαγνωστικό εργαλείο

Γιατί είναι σημαντικά τα συμπεράσματα της έρευνας αυτής; «Πρόκειται για μια απλή αξιολόγηση που θα μπορούσε να γίνεται τακτικά και σε ηλικίες μικρότερες από αυτές που συνήθως αρχίζουμε να βλέπουμε γνωστικές εκπτώσεις. Δεν πρόκειται για κάτι δύσκολο, αλλά για μια προσωπική εκτίμηση της γνωστικής σας κατάστασης», υπογραμμίζει η Rajczyk.

Επίσης, πολλοί άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ειδικούς και ακριβές εξετάσεις, γεγονός που καθιστά την πιθανή εφαρμογή της μέτρησης της SCD ακόμα σημαντικότερη. Αν και οι αυτοαναφερόμενες εμπειρίες δεν μπορούν να αντικαταστήσουν μια διάγνωση, ούτε επιβεβαιώνουν αν παρουσιάζουμε γνωστική έκπτωση λόγω φυσιολογικής γήρανσης, μπορούν ωστόσο να αποτελέσουν ένα ακόμα φθηνό εργαλείο προς αξιοποίηση από τους ειδικούς.

Τέλος, για άλλη μια φορά υπογραμμίζεται η σημασία του έγκαιρου εντοπισμού και ελέγχου τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου για τη γνωστική έκπτωση και την άνοια. Αν και είναι δύσκολο να κόψει κάποιος το τσιγάρο, πρόκειται για έναν παράγοντα που στο χέρι μας είναι να αλλάξουμε.

Unsplash Idin Ebrahimi

Τι κρύβεται από πίσω;

Αρκετοί μηχανισμοί έχουν προταθεί για να εξηγήσουν τη σχέση μεταξύ του καπνίσματος, της άνοιας και της γνωστικής έκπτωσης, προσφέροντάς μας μερικά ακόμα κίνητρα για να κάνουμε το μεγάλο βήμα της διακοπής του καπνίσματος:

• Μελέτες έχουν δείξει, για παράδειγμα, ότι οι καπνιστές, σε σύγκριση με τους μη καπνιστές, παρουσιάζουν αυξημένη ατροφία εγκεφάλου, η οποία αποτελεί δείκτη γήρανσής του και γνωστικής εξασθένησης.
• Έχει βρεθεί, επίσης, ότι οι πρώτοι έχουν υψηλότερα επίπεδα βιοδεικτών οξειδωτικού στρες, που μπορεί να περιορίσουν τη ροή αίματος και να μειώσουν την παροχή γλυκόζης στον εγκέφαλο. Τα παραπάνω με τη σειρά τους μπορεί να αυξήσουν την εναπόθεση βήτα αμυλοειδούς πρωτεΐνης, ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των αρχών της νόσου του Αλτσχάιμερ.
• Επιπλέον, οι καπνιστές έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν συννοσηρότητες, όπως η υπέρταση και ο διαβήτης τύπου 2, που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου του Αλτσχάιμερ.